7 pytań do prawnika: Aukcja i przetarg

Źródło grafiki: https://pixabay.com/photos/hammer-dish-judge-justice-law-1707731/

• Redakcja
• 2025-12-12 12:00
• Komentarze (0)

Kontynuujemy serię artykułów o najciekawszych zagadnieniach polskiego prawa. Dziś zajmujemy się przetargiem i aukcją.

Czym jest przetarg?

Przetarg jest formą zawarcia umowy (zob. art. 70[1] i n. k.c.), która sprowadza się do tego, że podmioty do niego przystępujące, zwane uczestnikami, składają organizatorowi swoje oferty. „Wygrywa” ta z ofert, która zgodnie z ustanowionymi wcześniej zasadami jest najkorzystniejsza. Ten sposób zawierania umowy stosuje się często na gruncie sprzedaży, ale nie jest zabronione jego stosowanie również do innego typu umów.

Jaka jest różnica między aukcją a przetargiem?

Dokładnie taka sama jak między przetargiem ustnym a przetargiem pisemnym. W tym drugim przypadku oferenci składają oferty w formie pisemnej, przestrzegając przy tym określonego w regulaminie przetargu terminu końcowego. Przy przetargu ustnym natomiast oferenci spotykają się „na żywo” i składają oferty jedna po drugiej.     

Czy przetarg jako formę zawarcia umowy można stosować w obrocie nieprofesjonalnym?

Teoretycznie każdy, kto jest zainteresowany zawarciem umowy może zorganizować przetarg. W praktyce jednak ta forma zawarcia umowy jest zastrzeżona dla obrotu profesjonalnego. Należy też odróżniać samego organizatora przetargu od podmiotu zawierającego umowę w tej formie (nie zawsze występuje tożsamość tych podmiotów). Warto też dostrzec, że przetarg stosuje się w cywilnym postępowaniu egzekucyjnym oraz w postępowaniu upadłościowym (zgodnie z przepisami szczególnymi zawartymi w Kodeksie postępowania cywilnego oraz w prawie insolwencyjnym). W obu przypadkach ważną rolę przypisuje się sądowi, który nadzoruje procedurę przetargową czy udziela przysądzenia własności na rzecz oferenta.

Czy nabycie własności w drodze przetargu ma charakter pierwotny?

W cywilnym postępowaniu egzekucyjnym oraz w postępowaniu upadłościowym tak. W pozostałych przypadkach przetarg jako forma zawarcia umowy sprzedaży przynosi skutek nabycia pochodnego, co ma znaczenie na gruncie przejścia obciążeń, które niesie za sobą przedmiot sprzedaży.

Jak przebiega aukcja lub przetarg?  

Przetarg lub aukcję rozpoczyna się od ogłoszenia ich warunków. W ogłoszeniu aukcji albo przetargu należy określić czas, miejsce, przedmiot oraz warunki aukcji albo przetargu albo wskazać sposób udostępnienia tych warunków. Ogłoszenie, a także warunki aukcji albo przetargu mogą być zmienione lub odwołane tylko wtedy, gdy zastrzeżono to w ich treści. Organizator od chwili udostępnienia warunków, a oferent od chwili złożenia oferty zgodnie z ogłoszeniem aukcji albo przetargu są obowiązani postępować zgodnie z postanowieniami ogłoszenia, a także warunków aukcji albo przetargu.

W tym miejscu ujawniają się różnice między przetargiem a aukcją. Mianowicie, oferta złożona w toku aukcji przestaje wiązać, gdy inny uczestnik aukcji (licytant) złożył ofertę korzystniejszą (całość następuje szybciej niż w przypadku przetargu pisemnego). Zawarcie umowy w wyniku aukcji następuje z chwilą udzielenia przybicia na znak zakończenia procedury przetargowej.

Gdy idzie o przetarg pisemny, organizator otrzymuje oferty stopniowo, często listownie, i dokonuje wyboru spośród otrzymanych. Taka procedura trwa dłużej. Co do zasady oferta złożona w toku przetargu przestaje wiązać, gdy została wybrana inna oferta albo gdy przetarg został zamknięty bez wybrania którejkolwiek z ofert. W przypadku przetargu pisemnego organizator jest obowiązany niezwłocznie powiadomić na piśmie uczestników przetargu o jego wyniku albo o zamknięciu przetargu bez dokonania wyboru, co ma doniosłe znaczenie z powodu nieobecności uczestników przetargu podczas samego wyboru oferty.

Czym jest wadium?

Wadium stanowi najczęściej sumę pieniężną wpłacaną przez uczestnika aukcji przetargu, który zabezpiecza w ten sposób zawarcie umowy. Obowiązek taki można zastrzec w warunkach aukcji albo przetargu, gdzie wskazuje się, że przystępujący do aukcji albo przetargu powinien, pod rygorem niedopuszczenia do nich, wpłacić organizatorowi określoną sumę albo ustanowić odpowiednie zabezpieczenie jej zapłaty.

Jeżeli uczestnik aukcji albo przetargu, mimo wyboru jego oferty, uchyla się od zawarcia umowy, której ważność zależy od spełnienia szczególnych wymagań przewidzianych w ustawie, organizator aukcji albo przetargu może pobraną sumę zachować albo dochodzić zaspokojenia z przedmiotu zabezpieczenia. W pozostałych wypadkach zapłacone wadium należy niezwłocznie zwrócić, a ustanowione zabezpieczenie wygasa. Jeżeli organizator aukcji albo przetargu uchyla się od zawarcia umowy, ich uczestnik, którego oferta została wybrana, może żądać zapłaty podwójnego wadium albo naprawienia szkody.

Czy można unieważnić umowę zawartą w drodze aukcji lub przetargu?

W świetle art. 70(5) k.c. jest to możliwe w odniesieniu do tzw. przetargów fakultatywnych. Natomiast nie jest do końca oczywista możliwość stosowania tego przepisu do tzw. przetargów obligatoryjnych, czyli przypadków, w których zastosowanie tej formy zawarcia umowy jest obowiązkowe. Wydaje się, że przez wzgląd na interes publiczny przepis ten nie przystaje np. do postępowania upadłościowego (w którym notabene przetarg ma istotne znaczenie).

Zgodnie z ww. przepisem organizator oraz uczestnik aukcji albo przetargu może żądać unieważnienia zawartej umowy, jeżeli strona tej umowy, inny uczestnik lub osoba działająca w porozumieniu z nimi wpłynęła na wynik aukcji albo przetargu w sposób sprzeczny z prawem lub dobrymi obyczajami. Jeżeli umowa została zawarta na cudzy rachunek, jej unieważnienia może żądać także ten, na czyj rachunek umowa została zawarta, lub dający zlecenie.

Uprawnienie powyższe wygasa z upływem miesiąca od dnia, w którym uprawniony dowiedział się o istnieniu przyczyny unieważnienia, nie później jednak niż z upływem roku od dnia zawarcia umowy.

_____________________________________

Treści publikowane w serwisie internetowym PlanetaPrawo.pl mają charakter informacyjno-edukacyjny. Nie stanowią one porad prawnych i nie zastępują profesjonalnej pomocy prawnej. Administrator oraz autorzy treści nie ponoszą odpowiedzialności za jakiekolwiek skutki związane z ich wykorzystywaniem. Wszelkie prawa zastrzeżone – powołując się na publikację podaj źródło. Wykorzystywanie zawartości serwisu internetowego PlanetaPrawo.pl jako danych treningowych AI jest zabronione. 

PlanetaPrawo.pl - przepisy, praktyczne komentarze, orzecznictwo, marketing prawniczy

Polub nas na Facebooku, obserwuj nas na Twitterze oraz Instagramie

>>Powrót do artykułów w: Biznes