8 pytań do prawnika - prokura

• Redakcja
• 2023-10-16 11:48
• Komentarze (0)

Prokura stanowi rodzaj pełnomocnictwa. Jest to instytucja prawna o ściśle określonych cechach. Ustawodawca stanowi w przepisach Kodeksu cywilnego o tym, kto i w jakim celu może udzielić prokury. Warto pamiętać o zachowaniu obowiązkowej formy, sylwetce prokurenta innej niż zwykłego pełnomocnika oraz jego szczególnych prawach i obowiązkach.

Czym jest prokura?

Definicja legalna prokury znajduje się w art. 109(1) k.c. Paragraf pierwszy tego przepisu stanowi, że prokura jest pełnomocnictwem udzielonym przez przedsiębiorcę podlegającego obowiązkowi wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej albo do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego, które obejmuje umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych, jakie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Powyższe oznacza, że prokura jest pełnomocnictwem szczególnego rodzaju, które może być udzielone wyłącznie przez podmiot prawa wpisujący się w definicję przedsiębiorcy, przy czym definicji tej należy poszukiwać w Kodeksie cywilnym (art. 43[1]). W świetle przywołanego przepisu przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i tzw. ułomna osoba prawna, prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową. Prokura może być więc udzielona zarówno przez tzw. jednoosobowego przedsiębiorcę, jak i przez jednostkę organizacyjną, w tym spółkę handlową, co wynika explicite z przywołanego powyżej przepisu. 

Jaki jest zakres umocowania prokurenta?

Prokura nie jest pełnomocnictwem nieograniczonym zakresowo. Prokurent może dokonywać czynności sądowych i pozasądowych w imieniu swego mocodawcy, jednak do zbycia przedsiębiorstwa, do dokonania czynności prawnej, na podstawie której następuje oddanie go do czasowego korzystania, oraz do zbywania i obciążania nieruchomości jest wymagane pełnomocnictwo do poszczególnej czynności.

Kto może zostać prokurentem?

Prokurentem może być wyłącznie osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych. Jest to odstępstwo od ogólnych zasad dotyczących pełnomocnictwa. Warto wskazać w tym miejscu art. 100 k.c., według którego okoliczność, że pełnomocnik jest ograniczony w zdolności do czynności prawnych, nie ma wpływu na ważność czynności dokonanej przez niego w imieniu mocodawcy.

W jakiej formie należy udzielić prokury?

Prokura powinna być pod rygorem nieważności udzielona na piśmie. Do prokury przepisu art. 99 § 1 k.c. nie stosuje się – jak czytamy w art. 109(2) § 1 in fine k.c. Powołany art. 99 § 1 k.c. stanowi, że jeżeli do ważności czynności prawnej potrzebna jest szczególna forma, pełnomocnictwo do dokonania tej czynności powinno być udzielone w tej samej formie.

Czy fakt udzielenia prokury należy zgłosić do rejestru?

Zarówno udzielenie, jak i wygaśnięcie prokury przedsiębiorca powinien zgłosić do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej albo rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego. Zgłoszenie o udzieleniu prokury powinno określać jej rodzaj, a w przypadku prokury łącznej oraz prokury, o której mowa w art. 109(4) § 1(1) k.c. także sposób jej wykonywania. 

Jakie są rodzaje prokury?

Prokura może być udzielona jednej tylko osobie odrębnie, jak też kilku osobom łącznie. W tym drugim przypadku dochodzi do udzielenia prokury łącznej. Odmianą prokury łącznej jest prokura mieszana (zwana także nieprawidłową), która może obejmować umocowanie także albo wyłącznie do dokonywania czynności wspólnie z członkiem organu zarządzającego lub wspólnikiem uprawnionym do reprezentowania handlowej spółki osobowej. Istotne w omawianym zakresie jest to, że kierowane do przedsiębiorcy oświadczenia lub doręczenia pism mogą być dokonywane wobec jednej z osób, którym udzielono prokury. Nie jest wówczas konieczne zwracanie się osobno do każdego z prokurentów z tym samym oświadczeniem. Z drugiej strony należy zauważyć, że prokura łączna wymaga działania prokurentów w ustalony sposób. Zwykle oświadczenie, które ma być złożone ważnie i skutecznie w imieniu mocodawcy, wymaga wspólnego działania prokurentów. Odmianą prokury jest również prokura oddziałowa. Jest ona ograniczona do zakresu spraw wpisanych do rejestru oddziału przedsiębiorstwa.

Czy można przenieść prokurę?

W świetle art. 109(6) k.c. prokura nie może być przeniesiona, ale prokurent może ustanowić pełnomocnika do poszczególnej czynności lub pewnego rodzaju czynności. Natomiast stosownie do art. 109(7) § 1 k.c. prokura może być w każdym czasie odwołana.

W jakich okolicznościach prokura wygasa?

Prokura wygasa wskutek wykreślenia przedsiębiorcy z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej albo z rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego, a także wskutek ogłoszenia upadłości, otwarcia likwidacji oraz przekształcenia przedsiębiorcy. Prokura wygasa także ze śmiercią prokurenta, jak i na skutek ustanowienia kuratora na podstawie art. 42 § 1 k.c. Kuratora na podstawie tego przepisu ustanawia się dla osób prawnych, które nie mogą być reprezentowane lub prowadzić swoich spraw ze względu na brak organu albo brak w składzie organu uprawnionego do jej reprezentowania. Kuratora ustanawia i nadzoruje sąd. Co interesujące, utrata przez przedsiębiorcę zdolności do czynności prawnych nie powoduje wygaśnięcia prokury, o czym stanowi art. 109(7) § 4 k.c.

__________________________________________________

Treści publikowane w serwisie internetowym PlanetaPrawo.pl mają charakter informacyjno-edukacyjny. Nie stanowią one porad prawnych i nie zastępują profesjonalnej pomocy prawnej. Administrator nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek skutki związane z ich wykorzystywaniem. Wszelkie prawa zastrzeżone – powołując się na publikację podaj źródło. Wykorzystywanie zawartości serwisu internetowego PlanetaPrawo.pl jako danych treningowych AI jest zabronione. 

PlanetaPrawo.pl - przepisy, praktyczne komentarze, orzecznictwo, marketing prawniczy

Odwiedź nasz Sklep, polub nas na Facebooku, obserwuj nas na Twitterze

>>Powrót do artykułów w: Biznes