Adwokaci powinni otrzymywać wynagrodzenie za dyżury obrończe

Źródło grafiki: https://pixabay.com/

Redakcja
2024-05-25 00:00
Komentarze (0)

Adwokatura chce, by dyżury obrończe były odpłatne i postuluje, by Minister Sprawiedliwości w rozporządzeniu określił wysokość wynagrodzenia.

Dyżury obrończe

W celu umożliwienia oskarżonemu korzystania z pomocy obrońcy w postępowaniu przyspieszonym ustanowiono obowiązek pełnienia przez adwokatów i radców prawnych dyżurów. Dyżury adwokatów i radców prawnych są pełnione przy sądach rejonowych, w godzinach urzędowania właściwego sądu rejonowego ustalonych dla zapewnienia niezwłocznego rozpoznawania spraw w postępowaniu przyspieszonym.

Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej wsparło postulaty petycji

Sprawa ma swój początek w wytoczeniu przez jednego z adwokatów powództwa przeciwko Skarbowi Państwa o zapłatę wynagrodzenia za świadczenie pomocy prawnej z urzędu w związku z pełnieniem dyżuru, o którym mowa w art. 517j § 1 k.p.k. Jednocześnie powód złożył petycję w interesie publicznym o podjęcie inicjatywy ustawodawczej zmierzającej do zmiany art. 517j § 2 k.p.k. poprzez dodanie w treści tego przepisu regulacji, zgodnie z którą za dyżury obrończe w postępowaniu przyspieszonym należy się wynagrodzenie, czyli że pełnione są one odpłatnie, a Minister Sprawiedliwości w rozporządzeniu określi wysokość wynagrodzenia za pełnienie takiego dyżuru. Wynagrodzenie powinno być określone w kwocie nie niższej niż iloczyn obowiązującej w danym roku minimalnej stawki godzinowej i liczby godzin pełnienia dyżuru. W uzasadnieniu petycji powołano się na art. 517j § 1 k.p.k., podkreślając, że adwokat wyznaczony do pełnienia dyżurów pozostaje ograniczony w jego podstawowych swobodach obywatelskich (tj. swobodzie przemieszczania się i wykonywania zawodu), gdyż wykonując ustawowy obowiązek musi przebywać na terenie sądu rejonowego, w którym ma pełnić wyznaczony dyżur i nie może bez zgody prezesa sądu opuścić tego miejsca. Składający petycję podkreślił, że w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości wydanym na podstawie art. 517j § 2 k.p.k. nie zawarto żadnych regulacji gwarantujących adwokatowi rekompensatę finansową za fakt pełnienia dyżuru. W ocenie składającego petycję sytuacja, w której adwokaci pełnią dyżury i nie otrzymują żadnego wynagrodzenia (czy zwrotu kosztów z tego tytułu) jest nie do pogodzenia z art. 65 ust. 4 Konstytucji RP, art. 23 Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka, art. 7 Międzynarodowego Paktu Praw Społecznych, Gospodarczych i Kulturalnych oraz art. 4 Europejskiej Karty Społecznej.

W piśmie z 30 kwietnia 2024 roku NRA w pełni podzieliła stanowisko wyrażone w petycji. Jak czytamy w uzasadnieniu, przepis art. 517j § 1 k.p.k. nakłada na adwokatów i radców prawnych obowiązek pełnienia dyżuru, pozostawania w gotowości i pełnej dyspozycyjności do natychmiastowego świadczenia pomocy prawnej osobie oskarżonej w postępowaniu przyspieszonym, co ogranicza możliwość dysponowania prywatnym czasem osobie pełniącej dyżur, bez wynagrodzenia za tak realizowaną aktywność zawodową adwokata lub radcy prawnego. Zarzucono również, że państwo przerzuca koszty zapewnienia obywatelom właściwego dostępu do wymiaru sprawiedliwości na adwokatów i radców prawnych, podczas gdy - jak trafnie wskazano - zapewnienie dostępu do wymiaru sprawiedliwości to konstytucyjny obowiązek państwa, które wynagradza w tym zakresie wszystkich uczestników tej procedury z wyłączeniem adwokatów i radców prawnych. Oczywistym jest bowiem, że zarówno sędziowie, prokuratorzy, jak i inni funkcjonariusze są wynagradzani za pełnienie swoich obowiązków.

Niewątpliwie należy zgodzić się ze stanowiskiem NRA, że adwokaci i radcowie prawni to również przedsiębiorcy prowadzący działalność prawniczą, opłacający składki na ubezpieczenia społeczne, wypłacający wynagrodzenie współpracownikom, ponoszący koszty dojazdów do miejsca świadczenia pomocy prawnej oraz utrzymujący swoje rodziny. Dlatego też stwierdzić należy, że brak jest jakiekogolwiek uzasadnienia (prawnego lub faktycznego) pozbawiania zawodowych pełnomocników prawa do wynagrodzenia za czas pełnionego dyżuru.

Opinia Biura Analiz Sejmowych

W sprawie opinię wydało także Biuro Analiz Sejmowych Kancelarii Sejmu. Wskazano w niej, że uwzględnienie propozycji zawartej w petycji dotyczącej wprowadzenia zasady odpłatności za sprawowanie dyżurów obrończych mieści się w swobodzie legislacyjnej ustawodawcy. Jeżeli petycja zostałaby uwzględniona, można rozważyć, aby zakres pracy był wynagradzany odpowiednio do zasad wynagradzania za prowadzenie spraw z urzędu. Dodano przy tym słusznie, że trzeba także zwrócić uwagę, że określony w petycji problem dotyczy nie tylko adwokatów, ale również radców prawych.

Pojawia się więc szansa, że problem, który obecnie dotyka profesjonalnych pełnomocników być może doczeka się legislacyjnego rozwiązania.

Źródło:

Petycja nr BKSP-144-IX-779/23 w sprawie zmiany art. 517j § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego (Dz.U. z 2022 r. poz. 1375 ze zm.), https://www.sejm.gov.pl/Sejm9.nsf/agent.xsp?symbol=PETYCJA&NrPetycji=BKSP-144-IX-779/23

Stanowisko NRA ws. petycji nr BSKP- 144 - IX-779/23, https://www.adwokatura.pl/z-zycia-nra/stanowisko-nra-dyzury-obroncze-w-postepowaniu-przyspieszonym-powinny-byc-odplatne/

Opinia prawna na temat petycji nr BKSP-144-IX-779/23 w sprawie zmian w ustawie Kodeks postępowania karnego, Biuro Analiz Sejmowych, https://www.sejm.gov.pl/Sejm9.nsf/agent.xsp?symbol=PETYCJA&NrPetycji=BKSP-144-IX-779/23

__________________________________________________

Treści publikowane w serwisie internetowym PlanetaPrawo.pl mają charakter informacyjno-edukacyjny. Nie stanowią one porad prawnych i nie zastępują profesjonalnej pomocy prawnej. Administrator nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek skutki związane z ich wykorzystywaniem. Wszelkie prawa zastrzeżone – powołując się na publikację podaj źródło. Wykorzystywanie zawartości serwisu internetowego PlanetaPrawo.pl jako danych treningowych AI jest zabronione.

PlanetaPrawo.pl - przepisy, praktyczne komentarze, orzecznictwo, marketing prawniczy

Odwiedź nasz Sklep, polub nas na Facebooku, obserwuj nas na Twitterze