Źródło grafiki: https://pixabay.com
Tymczasowe aresztowanie to instytucja, która wymaga wprowadzenia pilnych zmian. Na przeciw potrzebom wyszła adwokatura, która przedstawiła własny projekt nowelizacji procedury karnej.
Tymczasowe aresztowanie to nie kara, lecz środek zapobiegawczy, który stosowany jest wobec osoby podejrzanej, względem której nadal istnieje domniemanie niewinności. Jego cel sprowadza się do zabezpieczenia prawidłowego toku prowadzonego postępowania karnego aż do wydania wyroku i ewentualnego rozpoczęcia wykonywania kary przez skazanego. Z uwagi na daleko ingerujący w dobra osobiste charakter, do któych zalicza sie wolność, instytucja tymczasowego aresztowania musi ściśle wypełniać konstytucyjne zasady proporcjonalności, celowości i konieczności. Powyższe stało się jedną z podstaw proponowanych zmian, których autorami są Naczelna Rada Adwokacka, Helsińska Fundacja Praw Człowieka oraz Krakowski Instytut Prawa Karnego.
Jak podkreślają autorzy projektu, przepisy dotyczące tymczasowego aresztowania w Polsce, mimo licznych wyroków Europejskiego Trybunału Praw Człowieka oraz zastrzeżeń konsekwentnie zgłaszanych przez Naczelną Radę Adwokacką czy Rzecznika Praw Obywatelskich, nie są dostosowane do europejskich standardów ochrony praw człowieka.
Wydłużanie okresu tymczasowego aresztowania do maksymalnych terminów przewidzianych ustawą oraz brak efektywnego nadzoru sądowego nad jego zasadnością prowadzą do sytuacji, w której osoby oczekujące na wyrok często spędzają w areszcie czas znacznie dłuższy niż jest to uzasadnione z punktu widzenia tej instytucji procesowej. Tak długotrwałe stosowanie aresztów godzi w konstytucyjne zasady proporcjonalności i konieczności. Dotychczasowa praktyka wskazuje, że aresztowanie bywa stosowane automatycznie, co często skutkuje zbędnym obciążeniem zarówno dla aresztowanych, jak i systemu sądownictwa. Brak efektywnej kontroli sądowej nad zasadnością przedłużania aresztu narusza również standardy konstytucyjne, a szczególnie prawo do obrony, proporcjonalności w stosowaniu środków przymusu oraz zasady państwa prawa.
Projekt został złożony jako tzw. projekt poselski do Marszałka Sejmu RP w dniu 4 listopada br. Jak wskazują Autorzy, projekt ten ma kluczowe znaczenie dla zmiany praktyki stosowania tymczasowego aresztowania przez sądy. Dlatego też znalazły się w nim takie regulacja, jak:
1) ograniczenia okresów stosowania tymczasowego aresztowania:
• pierwszy okres: ograniczenie do jednego miesiąca,
• uchylenie przesłanki zagrożenia surową karą jako podstawy do stosowania/przedłużania tymczasowego aresztowania,
• zastąpienie abstrakcyjnej „uzasadnionej obawy” tzw. matactwa, która jest instrumentalnie i uznaniowo wykorzystywana do uzasadniania stosowania tymczasowego aresztu – „realną obawą”, która powinna być wykazana dowodowo.
2) zwiększenia nadzoru sądowego:
• w przypadku złożenia wniosku o przedłużenie tymczasowego aresztu, prokurator zobowiązany jest wskazać szczegółowo: czynności podjęte w czasie stosowania tego środka, okoliczności uzasadniające jego dalsze stosowanie oraz czynności, które prokuratura ma zamiar przeprowadzić w trakcie, wnioskowanego dalszego czasu trwania tymczasowego aresztowania.
3) ułatwienia dostępu do akt w formie elektronicznej:
• obowiązek prokuratora udostępniania akt w formie elektronicznej na żądanie podejrzanego lub jego obrońcy,
• przyspieszenie procesu obrony poprzez łatwiejszy dostęp do materiałów dowodowych.
4) wprowadzenia minimalnych standardów tzw. „dyrektywy obrończej”:
• konieczność zawiadamiania obrońcy o terminie przesłuchania oskarżonego przed zastosowaniem środka zapobiegawczego,
• zapewnienie natychmiastowej pomocy prawnej każdemu zatrzymanemu.
Obecnie trwają elektroniczne konsultacje społeczne. Opinię można przesłać do dnia 5 grudnia 2024 r.
Źródło:
Komunikat, https://www.adwokatura.pl/z-zycia-nra/projekt-nowelizacji-kodeksu-postepowania-karnego-w-zakresie-zmian-dotyczacych-tymczasowego-aresztowania/
__________________________________________________
Treści publikowane w serwisie internetowym PlanetaPrawo.pl mają charakter informacyjno-edukacyjny. Nie stanowią one porad prawnych i nie zastępują profesjonalnej pomocy prawnej. Administrator nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek skutki związane z ich wykorzystywaniem. Wszelkie prawa zastrzeżone – powołując się na publikację podaj źródło. Wykorzystywanie zawartości serwisu internetowego PlanetaPrawo.pl jako danych treningowych AI jest zabronione.
PlanetaPrawo.pl - przepisy, praktyczne komentarze, orzecznictwo, marketing prawniczy
Polub nas na Facebooku, obserwuj nas na Twitterze oraz Instagramie
Adwokatura krytyczna wobec zmian w ustawie o biegłych rewidentach
2023-07-29 15:10
Międzynarodowe Forum Sędziów - trwa rekrutacja
2023-06-24 18:50
Trwa konkurs na stanowisko Prokuratora Krajowego
2024-02-12 09:20
Nadzór nad komornikami sądowymi po zmianach z 2019 roku
2023-08-02 01:08
Opłaty za urzędówki wzrosły dwukrotnie
2024-06-10 22:00
Efektywne świadczenie usług prawnych motywem przewodnim szkoleń KIRP
2024-11-12 20:00
