Artykuł 5 Traktatu Północnoatlantyckiego

Redakcja
2022-11-16 17:10
Komentarze (0)

Wobec działań zbrojnych Rosji przeciwko Ukrainie coraz donioślejsze stają się pytania o znaczenie art. 5 Traktatu Północnoatlantyckiego. Rzeczpospolita Polska, jako członek NATO, jest objęta ochroną tej organizacji i, gdyby zaszła taka potrzeba, ma prawo do pomocy ze strony wszystkich pozostałych państw członkowskich Sojuszu. W niniejszym artykule przedstawiamy brzmienie klauzuli zbiorowej samoobrony oraz ogólny zarys celów NATO.

NATO

NATO jest organizacją międzynarodową o charakterze polityczno-wojskowym, powstałą na podstawie Traktatu Północnoatlantyckiego z 4.4.1949 r., zwanego także Traktatem Waszyngtońskim. U podstaw NATO legła wiara w cele i zasady Karty Narodów Zjednoczonych oraz pragnienie życia w pokoju ze wszystkimi narodami i wszystkimi rządami. Celem NATO jest ochrona demokracji, wolności jednostki i rządów prawa.

Sojusz tworzy międzykontynentalną więź, która umożliwia konsultacje oraz współpracę w dziedzinie obrony oraz bezpieczeństwa, a także wspólnego przeprowadzania międzynarodowych operacji zarządzania kryzysowego.

Państwami członkowskimi NATO są (według roku wstąpienia):
-Belgia (1949),
-Dania (1949),
-Francja (1949),
-Holandia (1949),
-Islandia (1949),
-Kanada (1949),
-Luksemburg (1949),
-Norwegia (1949),
-Portugalia (1949),
-Stany Zjednoczone (1949),
-Wielka Brytania (1949),
-Włochy (1949),
-Grecja (1952),
-Turcja (1952),
-Niemcy (1955),
-Hiszpania (1982),
-Czechy (1999),
-Polska (1999 - Traktat Północnoatlantycki w stosunku do Polski wszedł w życie dnia 12 marca 1999 r. [Dz. U. z 2000 r. Nr 87, poz. 970]),
-Węgry (1999),
-Bułgaria (2004),
-Estonia (2004),
-Litwa (2004),
-Łotwa (2004),
-Rumunia (2004),
-Słowacja (2004),
-Słowenia (2004),
-Albania (2009),
-Chorwacja (2009),
-Czarnogóra (2017),
-Macedonia Północna (2020).

O członkostwo w NATO starają się Szwecja oraz Finlandia.

Środki polityczne i wojskowe dla zagwarantowania bezpieczeństwa

NATO gwarantuje ochronę wolności oraz bezpieczeństwa państw członkowskich przy użyciu środków politycznych i wojskowych. W ramach środków politycznych Sojusz promuje wartości demokratyczne oraz umożliwia państwom członkowskim prowadzenie konsultacji i współpracy w sprawach związanych z obronnością i bezpieczeństwem w celu rozwiązywania problemów, budowania zaufania oraz długofalowego zapobiegania konfliktom.

Natomiast w razie niepowodzenia starań dyplomatycznych NATO dąży do pokojowego rozwiązywania sporów środkami wojskowymi. Na podejmowanie przez Sojusz operacji zarządzania kryzysowego pozwala klauzula zbiorowej samoobrony zawarta w art. 5 Traktatu Północnoatlantyckiego.

Artykuł 5 tego aktu jest jednym z najważniejszych jego postanowień. Jego pełne brzmienie prezentujemy poniżej.

Artykuł 5

Strony zgadzają się, że zbrojna napaść na jedną lub więcej z nich w Europie lub Ameryce Północnej będzie uznana za napaść przeciwko nim wszystkim i dlatego zgadzają się, że jeżeli taka zbrojna napaść nastąpi, to każda z nich, w ramach wykonywania prawa do indywidualnej lub zbiorowej samoobrony, uznanego na mocy artykułu 51 Karty Narodów Zjednoczonych, udzieli pomocy Stronie lub Stronom napadniętym, podejmując niezwłocznie, samodzielnie jak i w porozumieniu z innymi Stronami, działania, jakie uzna za konieczne, łącznie z użyciem siły zbrojnej, w celu przywrócenia i utrzymania bezpieczeństwa obszaru północnoatlantyckiego.

O każdej takiej zbrojnej napaści i o wszystkich podjętych w jej wyniku środkach zostanie bezzwłocznie powiadomiona Rada Bezpieczeństwa. Środki takie zostaną zaniechane, gdy tylko Rada Bezpieczeństwa podejmie działania konieczne do przywrócenia i utrzymania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa.

Stan prawny: 16.11.2022 r.

Źródła:
1) Traktat Północnoatlantycki z 4.4.1949 r., Dz. U. z 2000 r. Nr 87, poz. 970,
2) https://www.nato.int/nato-welcome/index_pl.html [dostęp: 16.11.2022 r.].

Treści publikowane w serwisie internetowym PlanetaPrawo.pl mają charakter informacyjno-edukacyjny. Nie stanowią one porad prawnych i nie zastępują profesjonalnej pomocy prawnej. Administrator nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek skutki związane z ich wykorzystywaniem. Wszelkie prawa zastrzeżone – powołując się na publikację podaj źródło.