Brytyjscy monarchowie na przestrzeni 100 lat

Źródło grafiki: https://pixabay.com

• Redakcja
• 2022-09-11 21:00
• Komentarze (0)

Królowa Elżbieta II była najdłużej panującą, ale również najsłynniejszą monarchinią, która skradła serca nie tylko Brytyjczyków. Teraz na brytyjskim tronie zastąpił ją Karol III. Poznajmy więc historię dynastii Windsor, z której pochodzi aż pięciu brytyjskich monarchów.

Dynastia Windsor na tronie brytyjskich

Windsorowie to ród  królewski panujący w Zjednoczonym Królestwie i w innych krajach Wspólnoty Narodów od początku XX wieku. Wraz z koronacją króla Edwarda VII w 1901 roku, syna królowej Wiktorii i księcia Alberta von Sachsen-Coburg und Gotha, na tronie brytyjskim linia rodu Saxe-Coburg und Gotha zastąpiła dynastię hanowerską. Z powodu antyniemieckich nastrojów w Wielkiej Brytanii podczas I wojny światowej, w 1917 roku nazwa brytyjskiego domu królewskiego została zmieniona z niemieckobrzmiącego Saxe-Coburg und Gotha na angielskie Windsor. Od chwili tamtych wydarzeń na brytyjskim tronie zasiadło pięciu monarchów z rodu Windsor: Jerzy V, Edward VIII, Jerzy VI, Elżbieta II i Karol III.

Jerzy V

Król Jerzy V, a właściwie Jerzy Fryderyk Ernest Albert (ang. George Frederick Ernest Albert), urodził się 3 czerwca 1865 r. w Londynie. Był królem Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii (od 1927 r. Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej) oraz cesarzem Indii od 6 maja 1910 r. W czasie I wojny światowej zmienił nazwisko na Windsor. Warto wskazać, że za jego rządów w 1922 r. Imperium brytyjskie osiągnęło rozmiar 36,6 miliona km², stając się największym imperium w historii ludzkości.

W dniu 6 maja 1910 r., kiedy zmarł król Edward VII, Jerzy V przejął koronę. Sama uroczystość koronacyjna odbyła się ponad rok później, 22 czerwca 1911 roku, w opactwie westminsterskim. Jako ciekawostkę warto przytoczyć fakt, że ceremonię zarejestrowano pierwszą na świecie ręczną kamerą filmową zwaną aeroskopem, skonstruowaną przez polskiego wynalazcę Kazimierza Prószyńskiego.

Jerzy V zmarł w Sandringham 20 stycznia 1936 roku.

Edward VIII

Edward VIII, właściwie Edward Albert Chrystian Jerzy Andrzej Patryk Dawid ( ang. Edward Albert Christian George Andrew Patrick David) urodził się 23 czerwca 1894 r. w Richmond,

Brytyjski tron objął po śmierci ojca - Jerzego V. Już następnego dnia po zostaniu władcą złamał protokół, przypatrując się proklamacji swojej osoby jako króla z okna St. James's Palace w towarzystwie Wallis Simpson. Był także pierwszym brytyjskim królem, który latał samolotem – przyleciał z Sandringham do Londynu na posiedzenie Tajnej Rady związane z jego wstąpieniem na tron. W czasie jego panowania nie brakowało także innych barwnych „incydentów”. Edward VIII miał bowiem np. zamawiać taksówki dla Wallis Simpson czy utrzymywać zażyłe stosunki z ambasadorem III Rzeszy w Londynie, Joachimem von Ribbentropem.

Edward VIII nie zasiadał na tronie długo. W dniu 8 grudnia 1936 r. król podjął ostateczną decyzję o abdykacji[, a dwa dni później podpisał dokumenty abdykacyjne w Fort Belvedere, przy czym obecni byli jego trzej młodsi bracia, w tym następca tronu. W nocy 11 grudnia 1936 r. Edward wygłosił na falach BBC mowę pożegnalną do narodu napisaną z niewielką pomocą Churchilla, w której to wyjaśnił motywy swojej abdykacji oraz obwieścił,  że jego następcą będzie książę Yorku Albert.

Książę Windsoru poślubił Wallis Simpson w prywatnej ceremonii, która miała miejsce 3 czerwca 1937 r. w Chateau de Candé. Kiedy Kościół Anglii odmówił uznania tego małżeństwa, proboszcz z hrabstwa Durham, wielebny Robert Anderson Jardine, zaoferował gotowość do udzielenia ślubu, co książę z radością przyjął. Edward chciał zaprosić na ślub swoich braci, książąt Gloucester i Kentu, oraz kuzyna, lorda Louisa Mountbattena, jednak nikt z rodziny królewskiej nie uczestniczył w ceremonii, ponieważ zabronił im tego król Jerzy VI. Również w kolejnych latach Edward i jego żona byli traktowani przez rodzinę królewską z dużym dystansem, książę Windsoru otrzymał też zakaz pojawiania się na dworze królewskim.

Edward VIII zmarł 28 maja 1972 r. w Paryżu.

Jerzy VI

Albert Fryderyk Artur Jerzy (Albert Frederick Arthur George) urodził się 14 grudnia 1895 r. w Sandringham House. Przez rodziców został przeznaczony do kariery w Royal Navy. W roku 1909 rozpoczął naukę w Royal Naval College w Osborne House, a w 1911 roku został przyjęty do Royal Naval College w Dartmouth. W dniu 15 września 1913 roku książę został przydzielony do czynnej służby, a rok później wybuchła I wojna światowa. W 1916 roku książę Albert brał udział w bitwie jutlandzkiej, a w 1917 roku rozpoczął służbę w nowo utworzonym RAF-ie. Choć uzyskał licencję pilota, to nie brał udziału w działaniach wojennych. Po wojnie Albert studiował historię, ekonomię i politologię na Trinity College w Cambridge, gdzie naukę rozpoczął w październiku 1919 roku.

Książę Albert nie był związany w wyborze przyszłej małżonki, co było dość niezwykłe w czasach, kiedy od członków rodzin królewskich wymagano poślubienia członków innych rodów panujących. W 1920 r. spotkał lady Elżbietę Bowes-Lyon. Chociaż lady Elżbieta była potomkinią króla Szkocji Roberta I oraz króla Anglii Henryka VII, według brytyjskiego prawa nie była członkiem rodziny panującej. Ich ślub odbył się 26 kwietnia 1923 r. w Opactwie Westminsterskim. Elżbieta urodziła Albertowi dwie córki:

-    Elżbietę (21 kwietnia 1926 r.  – 8 września 2022 r.), królową Wielkiej Brytanii od 1952 r.
-    Małgorzatę (21 sierpnia 1930 r. – 9 lutego 2002 r.).

Albert przyjął imię Jerzego VI chcąc nawiązać do polityki swojego popularnego ojca i odbudować prestiż monarchii w społeczeństwie, nadwątlony postępowaniem Edwarda VIII. Koronacja Jerzego VI odbyła się 12 maja 1937 r. i – co ciekawe - data ta była pierwotnie przeznaczona na koronację Edwarda VIII. Na koronacji pojawiła się królowa-wdowa Maria, by okazać swoje wsparcie dla młodszego syna.

3 września 1939 roku Wielka Brytania i Francja wypowiedziały wojnę Niemcom, po tym jak kraj ten zaatakował 1 września Polskę. Rodzina królewska pomimo trwania wojny nie opuściła kraju. Pozostali w pałacu Buckingham, gdzie żyli podobnie jak inni Brytyjczycy. W pałacu racjonowano ogrzewanie i elektryczność, a król nakazał namalować w wannie linię na wysokości 12 cm od dna, powyżej której nie można było nalewać wody.  Wojna wywarła negatywny wpływ na zdrowie króla. Po wojnie pogorszyło się ono z powodu częstego paleni. W marcu 1949 roku Jerzy przeszedł operację nogi, aby uniknąć gangreny z powodu zakrzepicy, zaś latem 1951 roku zdiagnozowano u niego raka płuc i gardła,  w związku z czym 26 września król poddał się kolejnej operacji, w wyniku której usunięto mu lewe płuco i lewą gałąź nerwu krtaniowego wstecznego. Jerzy VI zmarł we śnie 6 lutego 1952 roku, w swojej rezydencji w Sandringham. Został pochowany 15 lutego w kaplicy św. Jerzego na zamku w Windsorze. W 2002 roku obok niego spoczęły jego żona Elżbieta i córka Małgorzata.

Elżbieta II

Elżbieta II urodziła się 21 kwietnia 1926 roku. Kiedy Elżbieta miała 10 lat, w 1936 roku zmarł jej dziadek - król Jerzy V, a tron objął stryj, książę Walii, Edward VIII, który jednak 11 grudnia 1936 roku abdykował, nie mogąc poślubić dwukrotnie rozwiedzionej Amerykanki Wallis Simpson. Następnym królem został jej ojciec, Jerzy VI, a Elżbieta zajęła pierwsze miejsce w linii sukcesji. Po koronacji Jerzego VI zamieszkała w Buckingham Palace. W wieku 13 lat podjęła naukę m.in. konstytucji Wielkiej Brytanii u Henry’ego Martena, wykładowcy Eton College, poza tym uczestniczyła u boku ojca w licznych spotkaniach z wysoko postawionymi politykami i urzędnikami.

Elżbieta II poznała Filipa w 1934 roku podczas ślubu księżniczki Mariny i księcia Kentu Grzegorza. W ciągu następnej dekady spotkali się kilkukrotnie, m.in. w 1939 roku, gdy Filip oprowadził Elżbietę po Britannia Royal Naval College. W roku 1946 Filip, mimo sprzeciwu brytyjskiej arystokracji, otrzymał zgodę króla Jerzego VI na poślubienie jego córki, a w sierpniu 1946 roku oświadczył się następczyni tronu na wzgórzu w zamku Balmoral. W dniu 9 lipca 1947 roku nastąpiło oficjalne ogłoszenie zaręczyn Elżbiety i Filipa, a ich ślub miał miejsce 20 listopada tego samego roku w Opactwie Westminsterskim.

Elżbieta i Filip mieli czworo dzieci. Są nimi:
  - Karol III (ur. 14 listopada 1948 r.), książę Walii, król Wielkiej Brytanii od 2022 roku
  - Anna (ur. 15 sierpnia 1950 r.), księżniczka królewska, żona Marka Phillipsa, następnie Timothy’ego Laurence’a
  -  Andrzej (ur. 19 lutego 1960 r.), książę Yorku
  -  Edward (ur. 10 marca 1964 r.), hrabia Wessexu.

Dzień po śmierci ojca Elżbieta została ogłoszona królową Wielkiej Brytanii. Koronacja odbyła się 2 czerwca 1953 roku w opactwie westminsterskim i obserwowało ją 8251 osób. Po koronacji Elżbieta II i książe Filip przeprowadzili się do pałacu Buckingham w centrum Londynu, będącego od 1837 roku oficjalną rezydencją brytyjskich królów. Elżbieta II nie przepadała jednak za pałacem i wolała przebywać w zamku Windsor, 15 km na zachód od Londynu.

Elżbieta II odbyła wiele zagranicznych podróży, a w marcu 1996 r. przybyła do Polski na zaproszenie prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego.

Elżbieta II była najdłużej panującą królową. W czerwcu 2022 r. obchodziła Platynowy Jubileusz 70-lecia panowania. Zmarła 8 września 2022 r. w Balmoral. Po jej śmierci, nowym monarchą został jej najstarszy syn - książę Walii Karol, tytułowany obecnie jako król Karol III.

Karol III

Karol urodził się 14 listopada 1948 roku. Z wykształcenia jest archeologiem, specjalizuje się w historii wypraw krzyżowych. Książę Karol był najstarszym następcą tronu w dziejach brytyjskiego królestwa, był również osobą, która najdłużej oczekiwała na objęcie tronu. W chwili objęcia tronu był zaś najstarszym brytyjskim monarchą w historii, rozpoczynającym swoje panowanie.

Po śmierci matki Karol został kolejnym królem Wielkiej Brytanii, a jego żona – zgodnie z wolą królowej Elżbiety II – królową małżonką. 10 września 2022 roku w pałacu św. Jakuba w Londynie Rada Akcesyjna w obecności księcia Walii Williama, królowej małżonki Kamili oraz urzędującej premier i byłych premierów wydała proklamację, w której Karol III formalnie został ogłoszony królem Zjednoczonego Królestwa. Koronację zaplanowano na dzień 6 maja 2023 roku.

Źródło:
- R. Drążkowska, Edward VIII – król, który kochał Wallis Simpson ... i Hitlera [w:] W. Włódarczak (red.), Gasnące Imperium. Historia Wielkiej Brytanii w ujęciu prawnym, społecznym oraz gospodarczym, Łódź 2021, s. 65 i in.
- A. Ryniecka, M. Bajer, Różne oblicza Elżbiety II – jaka jest naprawdę?, Wielka Brytania i Wspólnota u progu XXI wieku. Przeszłość, teraźniejszość, perspektywy 2014, s. 96 i in.
- https://pl.wikipedia.org/wiki/W%C5%82adcy_brytyjscy
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_III_(kr%C3%B3l_Wielkiej_Brytanii)
- https://pl.wikipedia.org/wiki/El%C5%BCbieta_II
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Edward_VIII_Windsor

Treści publikowane w serwisie internetowym PlanetaPrawo.pl mają charakter informacyjno-edukacyjny. Nie stanowią one porad prawnych i nie zastępują profesjonalnej pomocy prawnej. Administrator nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek skutki związane z ich wykorzystywaniem. Wszelkie prawa zastrzeżone – powołując się na publikację podaj źródło. Wykorzystywanie zawartości serwisu internetowego PlanetaPrawo.pl jako danych treningowych AI jest zabronione.