Dowody pozyskane nielegalnie nie trafią na wokandę

Redakcja
2024-02-20 12:20
Komentarze (0)

Przeprowadzona w 2016 roku reforma procesowa sprawiła, że dopuszczalne stało się wykorzystywanie dowodów pozyskiwanych w sposób nielegalny, np. w toku nielegalnej inwigilacji obywateli. Teraz tzw. dowody z zatrutego drzewa mają szanse zniknąć z wokandy.

NRA występuje do Rady Ministrów, Sejmu oraz Senatu RP

Podjęta przez Naczelną Radę Adwokacką uchwała Prezydium z dnia 15 lutego 2024 r. zawiera decyzję o złożeniu petycji wraz z projektem zmian w Kodeksie postepowania karnego. Obejmuje ona wniosek o podjęcie inicjatywy ustawodawczej mającej na celu zmianę procesowych przepisów prawa karnego.

Adwokatura wskazuje, że wspomniana nowelizacja odeszła od rozwiązania, które stanowiło wyraz rozsądnego uregulowania procesowego w świetle którego za niedopuszczalne uznawano przeprowadzenie i wykorzystanie dowodu uzyskanego do celów postępowania karnego za pomocą czynu zabronionego, o którym mowa w art. 1 § 1 Kodeksu karnego. Innymi słowy, do 14 kwietnia 2016 r. istniał zakaz wykorzystywania dowodów pozyskiwanych przeciwko obywatelom w sposób nielegalny, najczęściej w następstwie popełnienia przestępstwa przez funkcjonariuszy publicznych. Taka gwarancja procesowa była pomyślana w interesie obywateli i dla ochrony ich konstytucyjnych praw. W szczególności prawa do prywatności (art. 47 Konstytucji RP), prawa do wolność i ochrony tajemnicy komunikowania się (art. 49 Konstytucji RP), a także prawa do rzetelnego procesu karnego (art. 45 Konstytucji RP). Rozwiązanie to stanowiło, jak już podkreślono, podstawę do eliminowania przez sądy dowodów zebranych w wyniku nielegalnie przeprowadzonych czynności operacyjno-rozpoznawczych, które do 14 kwietnia 2016 r. mogły być eliminowane z procesu na podstawie art. 168a w brzmieniu obowiązującym od 1 lipca 2015 r., jeżeli były przeprowadzone nielegalnie, czyli sprzecznie z prawem. Gwarancja ta, pomyślana w interesie obywateli, została - jak podkreśla Adwokatura - wyrugowana z procedury karnej w następstwie populistycznych zmian prawa karnego, które miały miejsce w latach 2015-2023.

Dodatkowo wskazuje się, że w obecnym stanie prawnym o legalizacji (zgodzie na wykorzystanie) materiałów uzyskanych poza zakresem prowadzonej kontroli operacyjnej nie decyduje niezawisły sąd, ale prokurator. Dlatego też upoważnienie prokuratora do „legalizacji" materiałów na podstawie art. 168b i uczynienie z nich dowodów jest sprzeczne z podstawami funkcjonowania państwa prawa, w tym z Konstytucją RP. Stanowi też kolejny przykład niczym nieuzasadnionej, uprzywilejowanej pozycji prokuratora względem obywateli w ramach procesu karnego.

>> Zobacz też: Artykuł reklamowy z kampanią CPC dla Kancelarii (Autopromocja)

Jak zmieni się postępowanie karne?

Załączony do petycji projekt zmian w Kodeksie postępowania karnego zakłada:

1) zmianę art. 168a i nadanie mu brzmienia: „Niedopuszczalne jest przeprowadzenie i wykorzystanie dowodu uzyskanego do celów postępowania karnego za pomocą czynu zabronionego, o którym mowa w art. 1 § 1 Kodeksu karnego.”
2) uchylenie się art. 168b,
3) zmianę art. 237a. i nadanie mu brzmienia: „Jeżeli w wyniku kontroli uzyskano dowód popełnienia przestępstwa wymienionego w art. 237 § 3, popełnionego przez osobę, wobec której kontrola była stosowana, innego niż objęte zarządzeniem kontroli, prokurator w czasie trwania kontroli albo nie później niż w ciągu miesiąca od dnia jej zakończenia może wystąpić do sądu z wnioskiem o wyrażenie zgody na jego wykorzystanie w postępowaniu karnym. Sąd wydaje postanowienie w przedmiocie wniosku w terminie 14 dni na posiedzeniu bez udziału stron.”.

Jak wynika z uzasadnienia, projekt ustawy zmierza do wprowadzenia jasnego i akceptowalnego społecznie oraz urzeczywistniającego zasady demokratycznego państwa prawnego, rozwiązania, które polega na tym, że niedopuszczalne jest przeprowadzenie i wykorzystanie dowodu uzyskanego do celów postępowania karnego za pomocą czynu zabronionego, o którym mowa w art. 1 § 1 Kodeksu karnego.

Projekt ustawy o zmianie ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego został przekazany do Rady Ministrów, Sejmu oraz Senatu.

Źródło:

- Uchwała NR 443/2024 Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej z dnia 15 lutego 2024 r. w sprawie złożenia w interesie publicznym petycji dotyczącej zmiany w ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego;
- Petycja w sprawie zmiany ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego wraz z załącznikami.

__________________________________________________

Treści publikowane w serwisie internetowym PlanetaPrawo.pl mają charakter informacyjno-edukacyjny. Nie stanowią one porad prawnych i nie zastępują profesjonalnej pomocy prawnej. Administrator nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek skutki związane z ich wykorzystywaniem. Wszelkie prawa zastrzeżone – powołując się na publikację podaj źródło. Wykorzystywanie zawartości serwisu internetowego PlanetaPrawo.pl jako danych treningowych AI jest zabronione.

PlanetaPrawo.pl - przepisy, praktyczne komentarze, orzecznictwo, marketing prawniczy

Odwiedź nasz Sklep, polub nas na Facebooku, obserwuj nas na Twitterze