Istota zakładowego układu zbiorowego pracy

Redakcja
2023-05-08 09:00
Komentarze (0)

Zakładowy układ zbiorowy pracy stanowi tzw. swoiste źródło prawa pracy stworzone przez partnerów społecznych, jakimi są pracodawca i organizacja związkowa. Jego postanowienia normują treść indywidualnych stosunków pracy.Â

Zakładowy układ zbiorowy pracy

Zakładowy układ zbiorowy pracy, obok ponadzakładowego układu zbiorowego pracy, stanowi źródło prawa pracy w rozumieniu art. 9 k.p. (tzw. swoiste źródło prawa pracy) Jego postanowienia o charakterze normatywnym normują treść indywidualnych stosunków pracy. Nie oznacza to, że układem nie można objąć osób innych niż pracownicy. Mogą to być także osoby zatrudnione na innej podstawie (np. na podstawie umów cywilnoprawnych), jak również byli zatrudnieni, emeryci lub renciści.

Rokowania jako droga do zawarcia układu

Układ zostaje zawarty w drodze rokowań. Prawo pracy normuje w sposób ogólny zasady przeprowadzania rokowań, w tym obowiązki strony występującej z inicjatywą zawarcia układu. Nieprawidłowości w procedurze zawarcia układu mogą skutkować w przyszłości nawet jego wykreśleniem z rejestru.
Poniżej znajduje się przykładowy projekt postanowienia układu zbiorowego pracy, który opisuje sposób jego zawarcia przez strony.

(...)

§ 1
Procedura zawarcia układu

1. Niniejszy układ, zwany dalej „układem”, zawarto w drodze rokowań. Rokowania prowadzono w dobrej wierze i z poszanowaniem słusznych interesów Stron. Podczas rokowań Pracodawca udzielił Organizacji związkowej informacji o swojej sytuacji ekonomicznej w zakresie objętym rokowaniami i niezbędnym do prowadzenia odpowiedzialnych rokowań.
2. Podmiotem występującym z inicjatywą zawarcia układu był(-a) ………………………… .
3. W czasie prowadzenia rokowań Organizacja związkowa była jedynym podmiotem reprezentującym pracowników, dla których układ zawarto.

(...)

Część normatywna i część obligacyjna

Postanowienia układowe dzieli się na trzy części. Część normatywna jest najważniejsza, gdyż normuje treść stosunków pracy osób objętych układem. Część obligacyjna natomiast normuje wzajemne zobowiązania stron zawierających układ. Część obligacyjna dotyczy zwykle sposobu publikacji układu, sposobu oceny jego funkcjonowania czy tryb wyjaśniania jego postanowień. Ostatnia część, czyli inne postanowienia, może zawierać dodatkowe regulacje – według potrzeb stron.
Poniżej znajduje się przykładowy projekt postanowienia układu zbiorowego pracy, który reguluje kwestię wykładni układu.

(...)

Dział IV.
Wykładnia układu

Art. 92. W przypadku wątpliwości interpretacyjnych postanowień układu, wykładni dokonują Strony za pośrednictwem doraźnie powoływanej komisji, zwanej dalej „komisją”.
2. Komisja składa się łącznie z sześciu osób. Każda ze Stron reprezentowana jest przez trzy osoby przez siebie wskazane.
3. Pierwsze posiedzenie komisji wyznacza Pracodawca w ciągu … dni od wyznaczenia przez Organizację związkową jej reprezentantów.
4. Na pierwszym posiedzeniu komisja wybiera spośród swoich członków przewodniczącego większością 2/3 głosów, w obecności co najmniej połowy liczby członków.
5. W sprawach dotyczących wykładni układu komisja podejmuje uchwały zwykłą większością głosów, w obecności co najmniej połowy liczby członków. W przypadku równości głosów rozstrzyga głos przewodniczącego.

(...)

Co najczęściej normuje układ zbiorowy pracy?

Układy zbiorowe pracy zawierają zwykle przede wszystkim postanowienia dotyczące wynagradzania za świadczenie pracy. Niekiedy strony decydują się unormować kwestie dotyczące urlopów pracowniczych i czasu pracy. Zakres treściowy postanowień układowych jest otwarty, co oznacza, że strony mają prawo unormować prawa i obowiązki osób zatrudnionych w sposób o wiele szerszy, przy uwzględnieniu w szczególności zasady korzystności. Mogą to być postanowienia dotyczące organizacji i porządku w procesie pracy, bezpieczeństwa i higieny pracy, wzajemnego współdziałania stron układu w sprawie rozwiązywania sporów i wątpliwości pojawiających się w okresie obowiązywania układu itd.
Układ zbiorowy pracy powinien zostać zarejestrowany. Jego wejście w życie nie może nastąpić wcześniej niż w dniu jego zarejestrowania. Oznacza to, że rejestracja układu jest zdarzeniem o charakterze konstytutywnym.
Poniżej znajduje się przykładowy projekt postanowienia układu zbiorowego pracy, który reguluje kwestię wysokości wynagrodzenia a pracę.

(...)

Dział IV.
Składniki wynagrodzenia
Rozdział I.
Wynagrodzenie zasadnicze oraz deputat

Art. 35. 1. Wynagrodzenie zasadnicze pracownika nie może być niższe niż (wysokość określona procentowo, np. „110% minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalonego na podstawie odrębnych przepisów”):
1) w dziale ………………..:
a) na stanowisku ……………..: ……………….,
b) na stanowisku ……………..: ……………….,
c) na innych stanowiskach ……………….;
(…).
2. Niezależnie od wynagrodzenia zasadniczego pracownikowi przysługuje deputat w postaci (określenie rodzaju deputatu) ……………………….. w ilości (liczbie) …………….. miesięcznie.

(...)

Fragmenty zakładowego układu zbiorowego pracy pochodzą z Programu Scripta https://programscripta.pl

Treści publikowane w serwisie internetowym PlanetaPrawo.pl mają charakter informacyjno-edukacyjny. Nie stanowią one porad prawnych i nie zastępują profesjonalnej pomocy prawnej. Administrator nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek skutki związane z ich wykorzystywaniem. Wszelkie prawa zastrzeżone – powołując się na publikację podaj źródło. Wykorzystywanie zawartości serwisu internetowego PlanetaPrawo.pl jako danych treningowych AI jest zabronione.