Kto przejmie zadania CBA?

Redakcja
2024-06-04 15:03
Komentarze (0)

Ustawodawca jest świadomy tego, że system polskich służb specjalnych wymaga konsolidacji i koncentracji na zagrożeniach fundamentalnie ważnych dla bezpieczeństwa i suwerenności RP. Krokiem w kierunku poprawy ma być likwidacja Centralnego Biura Antykorupcyjnego. Jakie służby przejmą zadania tej instytucji?

Korupcja jest zjawiskiem powszechnym

W ramach uzasadnienia projektu ustawy o wzmocnieniu koordynacji działań antykorupcyjnych, likwidacji Centralnego Biura Antykorupcyjnego oraz zmianie niektórych ustaw omówiono okoliczności faktyczne i prawne przemawiające za potrzebą wprowadzenia zmian w szeregu obowiązujących aktów normatywnych. W uzasadnieniu czytamy, że korupcja stanowi zjawisko powszechne i wielowymiarowe, które jest stałym elementem życia społeczno-gospodarczego niezależnie od okresu historycznego, funkcjonującego systemu politycznego, społecznego czy gospodarczego. Największych zaś zagrożeń związanych z korupcją można spodziewać się tam, gdzie zarówno instytucje publiczne, jak i podmioty gospodarcze wykazują największą aktywność oraz gdzie wydatkowane są znaczne środki, a więc przy realizacji dużych projektów. Szereg inwestycji znajdujących się pod presją czasu stwarza ogromne ryzyko korupcyjne. Istotnym jest więc, aby Polska, w sposób efektywny wykorzystywała wypracowane mechanizmy antykorupcyjne.

Nie ma jednak skutecznego zwalczania korupcji bez wiarygodnych i godnych zaufania organów ścigania. Legalność, prawidłowość oraz celowość czynności operacyjno-rozpoznawczych podejmowanych przez służby specjalne jest warunkiem koniecznym praworządnego i skutecznego realizowania wewnętrznej polityki państwa, która ma być wolna od jakiejkolwiek bezprawnej ingerencji służb specjalnych w prawa i swobody obywatelskie.

Likwidacja Centralnego Biura Antykorupcyjnego

Według najnowszej edycji Indeksu Percepcji Korupcji opublikowanej przez Transparency International za 2023 r., Polska po raz kolejny obniżyła swój wynik jako kraj o wysokim stopniu skorumpowania, uzyskując 54 punkty na 100 możliwych (przy czym zero oznacza największą korupcję, a sto najmniejszą) i spadła na 47 miejsce w rankingu obejmującym 180 państw (zob. https://www.transparency.org/en/cpi/2023/index/pol [dostęp: 3.6.2024 r.]). Trudno nie zgodzić się z ustawodawcą, że obecny indeks korupcji w Polsce stanowi ostrzeżenie przed efektami, jakie przynosi osłabianie wymiaru sprawiedliwości i lekceważenie wolności obywatelskich.

Temat reformy podejścia do zwalczania procederu korupcji jest obecny w przestrzeni publicznej nie od dziś. Podstawowym założeniem proponowanej reformy jest likwidacja Centralnego Biura Antykorupcyjnego (dalej jako „CBA”) i przeniesienie ciężaru walki z korupcją na inne wyspecjalizowane w tym zakresie instytucje. Oczekiwanym efektem reformy jest stworzenie optymalnych warunków prowadzenia działań antykorupcyjnych, które zmierzają nie tylko do zwalczania skutków korupcji, ale także do zwiększenia skuteczności mechanizmów zapobiegających korupcji, co w efekcie ma wpłynąć na indeks poziomu korupcji w Polsce.

Centralne Biuro Zwalczania Korupcji

Zadania CBA przejmie przede wszystkim nowa jednostka organizacyjna utworzona w ramach Policji, jak też inne służby, takie jak Krajowa Administracja Skarbowa czy Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Projekt zakłada wyodrębnienie w ramach Policji specjalistycznej jednostki organizacyjnej – Centralnego Biura Zwalczania Korupcji (dalej jako „CBZK”). Ma być ona odpowiedzialna za realizację na obszarze całego kraju zadań w zakresie rozpoznawania i zwalczania przestępstw pozostających w związku z korupcją oraz zapobiegania tym przestępstwom, a także wykrywania i ścigania sprawców tych przestępstw. CBZK przejmie część zadań dotychczas realizowanych przez Centralne Biuro Antykorupcyjne, w zakresie rozpoznawania, zapobiegania i wykrywania przestępstw przeciwko:
- działalności instytucji państwowych oraz samorządu terytorialnego,
- wymiarowi sprawiedliwości,
- finansowaniu partii politycznych,
- obrotowi lekami, środkami spożywczymi specjalnego przeznaczenia żywieniowego i wyrobami medycznymi.

Osłona antykorupcyjna

W celu zapewnienia koordynacji działań służb właściwych w sprawach ochrony bezpieczeństwa państwa i bezpieczeństwa publicznego ustawa nowelizująca odnosi się do zagadnienia osłony antykorupcyjnej mającej na celu wzmocnienie efektywności rozpoznawania i przeciwdziałania przez służby korupcji w życiu publicznym i gospodarczym oraz działaniom wymierzonym w interesy ekonomiczne państwa.

Obecnie osłona antykorupcyjna realizowana jest na podstawie Wytycznych Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 marca 2024 r. w sprawie funkcjonowania osłony antykorupcyjnej. Wytyczne określają zasady koordynacji działań służb specjalnych w dziedzinie ochrony bezpieczeństwa i obronności państwa, w tym ochrony interesów ekonomicznych i przeciwdziałania korupcji w życiu publicznym i gospodarczym.

Mając na uwadze rolę, jaką osłona antykorupcyjna pełni w odniesieniu do wybranych przedsięwzięć rządowych, ustawodawca uznaje za konieczne jej wzmocnienie. W szczególności z uwagi na obowiązki nałożone na jednostki realizujące przedsięwzięcia rządowe objęte osłoną antykorupcyjną wskazuje się, że osłona antykorupcyjna powinna być regulowana aktem rangi ustawowej.

Zgodnie z założeniami projektowanej ustawy osłoną antykorupcyjną winny być objęte wybrane przedsięwzięcia rządowe, mając na uwadze ich znaczenie dla bezpieczeństwa, obronności lub istotnych interesów ekonomicznych państwa. Działania prowadzone w ramach osłony antykorupcyjnej będą realizowane przez Policję, Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Służbę Kontrwywiadu Wojskowego oraz Krajową Administrację Skarbową.

Źródło:
- projekt ustawy o wzmocnieniu koordynacji działań antykorupcyjnych, likwidacji Centralnego Biura Antykorupcyjnego oraz zmianie niektórych ustaw wraz z uzasadnieniem, RCL – nr z wykazu UD46, https://legislacja.gov.pl.

__________________________________________________

Treści publikowane w serwisie internetowym PlanetaPrawo.pl mają charakter informacyjno-edukacyjny. Nie stanowią one porad prawnych i nie zastępują profesjonalnej pomocy prawnej. Administrator nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek skutki związane z ich wykorzystywaniem. Wszelkie prawa zastrzeżone – powołując się na publikację podaj źródło. Wykorzystywanie zawartości serwisu internetowego PlanetaPrawo.pl jako danych treningowych AI jest zabronione.

PlanetaPrawo.pl - przepisy, praktyczne komentarze, orzecznictwo, marketing prawniczy

Odwiedź nasz Sklep, polub nas na Facebooku, obserwuj nas na Twitterze