Nowa, X kadencja Sejmu RP rozpoczęła się 13 listopada 2023 r. W tym dniu posłanki i posłowie Lewicy złożyli dwa projekty dotyczące przerywania ciąży. W niniejszym artykule omawiamy pierwszy z nich, odnoszący się do art. 152 Kodeksu karnego.
Przepis, którego dotyczy złożony projekt, ma obecnie następujące brzmienie:
Art. 152
§ 1. Kto za zgodą kobiety przerywa jej ciążę z naruszeniem przepisów ustawy,
podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
§ 2. Tej samej karze podlega, kto udziela kobiecie ciężarnej pomocy w przerwaniu ciąży z naruszeniem przepisów ustawy lub ją do tego nakłania.
§ 3. Kto dopuszcza się czynu określonego w § 1 lub 2, gdy dziecko poczęte osiągnęło zdolność do samodzielnego życia poza organizmem kobiety ciężarnej,
podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
Zamysłem wyżej zacytowanego przepisu jest ochrona życia człowieka w fazie prenatalnej. Artykuł 152 k.k. kryminalizuje zarówno sprawstwo (§ 1), jak i pomoc czy nakłanianie (§ 2) do przerwania ciąży z naruszeniem przepisów ustawy. W § 3 opisano natomiast kwalifikowany typ przerwania ciąży. W literaturze prawa karnego podkreśla się słusznie wieloaspektowość problematyki przerwania ciąży. Problematyka ta tradycyjnie rozpatrywana jest w kategorii kolizji dwóch fundamentalnych praw człowieka – prawa do ochrony życia oraz prawa kobiety do wolności, rozumianej jako prawo do swobodnego podejmowania decyzji dotyczących realizowania przez nią funkcji prokreacyjnej (szerzej zob. R. Kokot, Komentarz do art. 152 Kodeksu karnego, [w:] R.A. Stefański (red.), Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2023, Legalis [dostęp: 14.11.2023 r.).
Kiedy zachodzi dopuszczalność przerwania ciąży?
Przerwanie ciąży normuje art. 4a ust. 1 ustawy z dnia 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1575). Na gruncie obowiązującego stanu normatywnego aborcja może zostać przeprowadzona wyłącznie przez lekarza w dwóch przypadkach, tj. gdy ciąża stanowi zagrożenie dla życia lub zdrowia kobiety ciężarnej, jak też gdy zachodzi uzasadnione podejrzenie, że ciąża powstała w wyniku czynu zabronionego. Należy w tym miejscu przypomnieć, że TK (rozstrzygnięciem z dnia 22 października 2020 r., K 1/20, https://trybunal.gov.pl) uznał art. 4a ust. 1 pkt 2 tej ustawy, który umożliwiał przerwanie ciąży ze względu na potwierdzone badaniami duże prawdopodobieństwo ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia płodu albo nieuleczalnej choroby zagrażającej jego życiu, za niezgodny z art. 38 w zw. z art. 30 w zw. z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP. W rezultacie przepis ten utracił moc z dniem 27 stycznia 2021 r.
Złożony przez Lewicę w dniu 13 listopada 2023 r. projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks karny (zob. poselski projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks karny, SH-020-3/23, https://www.sejm.gov.pl/Sejm10.nsf/agent.xsp?symbol=PROJNOWEUST&NrKadencji=10&Kol=D&Typ=UST [dostęp: 14.11.2023 r.]) zakłada:
- zastąpienie kary pozbawienia wolności karą grzywny albo karą ograniczenia wolności w odniesieniu do przestępstwa określonego w art. 152 § 1 k.k.,
- uchylenie art. 152 § 2 k.k. (wraz z usunięciem odesłania do tej jednostki redakcyjnej znajdującego się w § 3), jak też
- dodanie dwóch jednostek redakcyjnych (§§ 4 i 5) w brzmieniu:
„§ 4. Nie popełnia przestępstwa, kto za zgodą kobiety przerywa jej ciążę, jeżeli od początku ciąży nie upłynęło więcej niż 12 tygodni.
§ 5. Nie podlega karze, kto za zgodą kobiety przerywa jej ciążę, jeżeli badania prenatalne lub inne przesłanki medyczne wskazują na duże prawdopodobieństwo ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia płodu albo nieuleczalnej choroby zagrażającej jego życiu.”.
Należy odnotować najdalej idący skutek projektowanych rozwiązań, polegający na zniesieniu przestępności przerywania ciąży do jej 12 tygodnia za zgodą kobiety. Nowelizacja w proponowanym kształcie, jeżeli wejdzie w życie, usunie także z porządku prawnego karalność niesprawczych postaci zjawiskowych (pomocnictwo, podżeganie) przestępstwa z art. 152 k.k.
Jak wskazują Projektodawcy w uzasadnieniu projektu nowelizacji, obecne ujęcie dopuszczalności aborcji „zmusza setki tysięcy kobiet do poszukiwania dostępu do zabiegu poza systemem publicznej ochrony zdrowia. (…) Co więcej, przepisy są skonstruowane w sposób na tyle niejasny, że kobiety boją się prosić o jakiekolwiek wsparcie przy aborcji – materialne, emocjonalne, czy informacyjne, dotyczące dostępności tego rozwiązania, działania tabletek czy możliwych skutków ubocznych.”
Projekt został skierowany do opinii Biura Legislacyjnego oraz Biura Analiz Sejmowych Kancelarii Sejmu.
__________________________________________________
Treści publikowane w serwisie internetowym PlanetaPrawo.pl mają charakter informacyjno-edukacyjny. Nie stanowią one porad prawnych i nie zastępują profesjonalnej pomocy prawnej. Administrator nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek skutki związane z ich wykorzystywaniem. Wszelkie prawa zastrzeżone – powołując się na publikację podaj źródło. Wykorzystywanie zawartości serwisu internetowego PlanetaPrawo.pl jako danych treningowych AI jest zabronione.
PlanetaPrawo.pl - przepisy, praktyczne komentarze, orzecznictwo, marketing prawniczy
Odwiedź nasz Sklep, polub nas na Facebooku, obserwuj nas na Twitterze
Kobiety - prawniczki, które przeszły do historii
2024-03-08 08:00
UE: Reklama polityczna ma być fair
2023-06-04 09:00
Specjalne strefy ekonomiczne w liczbach
2024-05-31 09:31
Czym jest ochotniczy zaciąg do wojska?
2024-05-18 10:57
Punkty karne na nowych zasadach. Prezydent podpisał ustawę
2023-06-11 07:00
Ruszył nabór wniosków o Dobry start
2022-07-01 17:40
