Moje, twoje czy nasze? Czyli czym jest małżeńska wspólność

• Redakcja
• 2022-04-22 12:24
• Komentarze (0)

Wspólność majątkowa powstaje z mocy prawa z chwilą zawarcia małżeństwa. Jej głównym założeniem jest to, by cały zgromadzony dorobek stanowił własność obojga małżonków. Nie oznacza to jednak, że wszystko, co posiadają małżonkowie będzie im wspólne. Kodeks rodzinny i opiekuńczy wskazuje bowiem pewne wyjątki od zasady wspólności małżeńskiej.

Czym jest małżeńska wspólność majątkowa i majątek wspólny?

Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy prawa wspólność majątkowa, czyli tzw. wspólność ustawowa. Wspólność ta obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich. Przedmioty te – zgodnie z art. 31 § 1 k.r.o. – tworzą tzw. majątek wspólny.

Do majątku wspólnego należą w szczególności:
1) pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków;
2) dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków (np. czynsz z tytułu najmu wspólnego mieszkania);
3) środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków;
4) kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

Pamiętaj! Wspólnością ustawową objęte są także przedmioty zwykłego urządzenia domowego służące do użytku obojga małżonków nawet wówczas, gdy zostały nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił.

Majątek osobisty małżonka

Mimo powstania wspólności ustawowej, obok majątku wspólnego małżonków istnieją również majątki osobiste każdego z nich, zawierające przedmioty należące wyłącznie tego małżonka.  O ile w przypadku majątku wspólnego ustawa stanowi generalną zasadę, że należy do niego wszystko to, co małżonkowie nabyli w trakcie trwania wspólności majątkowej, o tyle w odniesieniu do majątku osobistego Kodeks rodzinny i opiekuńczy stosuje zasadę enumeratywnego wyliczenia jego składników. Oznacza to, że do majątku osobistego małżonka należy tylko to, co wyraźnie wskazuje ustawa.

Co należy do majątku osobistego małżonka?

Zgodnie z art. 33 k.r.o., do majątku osobistego każdego z małżonków należą:
1) przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej;
2) przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił;
3) prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom;
4) przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków;
5) prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie;
6) przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę; nie dotyczy to jednak renty należnej poszkodowanemu małżonkowi z powodu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej albo z powodu zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość;
7) wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków;
8) przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków;
9) prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy;
10) przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.

Zasada surogacji

W art. 33 pkt 10 k.r.o. prawodawca stanowi, że do majątku wspólnego należą również przedmioty majątkowe  nabyte w zamian za składniki majątku osobistego. Oznacza to, że niekiedy również i przedmioty nabyte w trakcie trwania wspólności ustawowej będą należały wyłącznie do jednego  małżonka, a nie – jak głosi ogólna zasada – do obu małżonków. Przykładem surogacji będzie zamiana rzeczy należącej do majątku osobistego na inną rzecz. Istotą surogacji jest bowiem dążenie do zachowania wartości majątku osobistego, mimo zmian w obszarze jego poszczególnych składników.  

 Podstawa prawna:
-art. 31 i art. 33 ustawy z dnia  25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (tj.Dz.U.  2020, poz. 1359 ze zm.).

Stan prawny: 22.4.2022 r.

Treści publikowane w Serwisie internetowym PlanetaPrawo.pl mają charakter informacyjno-edukacyjny. Nie stanowią one porad prawnych i nie zastępują profesjonalnej pomocy prawnej. Administrator nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek skutki związane z ich wykorzystywaniem. Wszelkie prawa zastrzeżone – powołując się na publikację podaj źródło.