MS przedstawia projekt ustawy o przywróceniu ładu konstytucyjnego w sądownictwie

Źródło grafiki: https://pixabay.com/illustrations/law-paragraph-judge-dish-verdict-4292803/

Redakcja
2025-04-24 20:00
Komentarze (0)

Określenie sytuacji prawnej sędziów, uregulowanie zasad ponownych postępowań konkursowych i systemu uchylania orzeczeń to tylko niektóre zagadnienia, które normuje ustawa.

Komisja Wenecka otrzymała założenia i najistotniejsze regulacje ustawy reformującej sądownictwo

Minister Sprawiedliwości przedstawił Europejskiej Komisji na rzecz Demokracji przez Prawo (Komisji Weneckiej) założenia i najistotniejsze regulacje ustawy o przywróceniu ładu konstytucyjnego w sądownictwie. Ustawa ureguluje m.in. skutki uchwał nieprawidłowo ukształtowanej Krajowej Rady Sądownictwa (KRS) podjętych w latach 2018-2025. Wystąpienie resortu sprawiedliwości do Komisji Weneckiej jest następstwem wcześniejszego wniosku Komisji Monitoringowej Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy.

Grupy sędziów

Założenia ustawy dzielą sędziów objętych działaniem ustawy na trzy główne grupy:

a) początkujących sędziów (tzw. grupa zielona, licząca około 1000 osób), tj. przede wszystkim byłych asesorów, byłych asystentów sędziów i referendarzy, których statut ma zostać uzdrowiony w drodze uchwał przyszłej, prawidłowo ukształtowanej KRS,

b) sędziów, którzy awansowali po ocenie przez niekonstytucyjną KRS (tzw. grupa żółta, licząca około 1200 osób); sędziowie z tej grupy na mocy ustawy (ex lege) zostaną cofnięci na poprzednie stanowiska, przy czym uzyskają delegację ustawową na dwa lata na obecnie zajmowane stanowiska, by nie sparaliżować sądów, w których dziś pracują; w okresie delegacji będą uzyskiwali zbliżone do dotychczasowego wynagrodzenie, oraz – o ile nie zrezygnują – będą z mocy prawa uczestniczyli w powtórzonych konkursach, które będą miały formułę otwartą, zaś ich wynik będzie poddany kontroli Sądu Najwyższego,

c) osób, które przyszły do zawodu sędziowskiego z innych zawodów (tzw. grupa czerwona licząca ok. 400 osób) w następstwie udziału w konkursach przed niekonstytucyjną KRS; osoby te bądź powrócą do swoich poprzednich zawodów, o ile korporacje zawodowe ich przyjmą, lub będą mogły zostać referendarzami; również te osoby będą z mocy prawa wpisywane do powtórzonych konkursów, o ile nie zrezygnują z tej możliwości.

Pozostałe zmiany

Jak wskazuje MS, założenia przekazanej do zaopiniowania regulacji obejmują także:

- jednoznaczne określenie skutków uchwał podejmowanych przez ukształtowaną w sprzeczności z Konstytucją RP Krajową Radę Sądownictwa w latach 2018-2025 r. w odniesieniu do wszystkich sędziów, których uchwały te dotyczyły, z uwzględnieniem warunków i okoliczności dotyczących grup sędziów wskazanych w tych uchwałach;

-szczegółowe określenie zasad ustawowych delegacji dla sędziów z grupy żółtej, czasu ich trwania, zasad na których mogą zostać one przedłużone, bądź zakończone;

- określenie sytuacji prawnej sędziów, którzy w konsekwencji wejścia w życie projektowanej regulacji utracą możliwość sprawowania urzędu sędziego;

- uregulowanie zasad ponownych postępowań konkursowych przed prawidłowo ukształtowaną KRS, po powstaniu na skutek wejścia w życie ustawy wolnych stanowisk sędziowskich po sędziach. którzy z mocy ustawy zostali przesunięci na niższe stanowiska bądź pozbawieni statusu sędziowskiego;

- wprowadzenie regulacji, które zapewnią prawidłowe funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwości do czasu zakończenia przez prawidłowo ukształtowaną KRS postępowań dotyczących opróżnionych stanowisk sędziowskich;

- uregulowanie systemu uchylania orzeczeń wydawanych z udziałem osób nieuprawnionych i określenie warunków wszczęcia i prowadzenia postępowań w tym zakresie; co do zasady orzeczenia wydane z udziałem nieprawidłowo powołanych sędziów mają zostać utrzymane w mocy, jednak strony, które w trakcie postępowania, a następnie w odwołaniu od wyroku konsekwentnie kwestionowały status nieprawidłowo powołanych sędziów, będą mogły w terminie 1 miesiąca od wejścia w życie ustawy złożyć wniosek o wznowienie postępowania; możliwość ta nie będzie dotyczyła orzeczeń o nieodwracalnych skutkach;

- zmiany w zakresie ustrojowych podstaw funkcjonowania sądów powszechnych i wojskowych, sądów administracyjnych i Sądu Najwyższego (w tym likwidację dwóch izb utworzonych po 2018 r., tj. Izby Odpowiedzialności Zawodowej oraz Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych), w szczególności zmiany w zakresie odpowiedzialności dyscyplinarnej, przywrócenia samorządności sędziowskiej, transparentnego systemu wyłaniania organów sądów, a także likwidacji deliktów wprowadzonych ustawą kagańcową.

Jak podkreślono w komunikacie, wskazane założenia mają za punkt wyjścia i fundament legislacyjny projekt ustawy przekazany Ministrowi Sprawiedliwości przez Komisję Kodyfikacyjną Ustroju Sądów i Prokuratury o uregulowaniu skutków uchwał KRS podjętych w latach 2018-2025, w wariancie zakładającym wystąpienie tych skutków z mocy prawa. Wariant ten znajdzie zastosowanie w odniesieniu do grupy sędziów, którzy uzyskali awans przed nieprawidłowo ukształtowaną KRS oraz tych, którzy przyszli spoza zawodu sędziowskiego. Wobec grupy początkujących sędziów skutki ustawy nastąpią w drodze uchwał przyszłej, prawidłowej KRS. Prawidłowość przyporządkowania do poszczególnych grup osób podlegających ustawowej ewaluacji zostanie poddana kontroli Sądu Najwyższego.

Źródło:

Komunikat, https://pap-mediaroom.pl/polityka-i-spoleczenstwo/ms-projekt-ustawy-o-przywroceniu-ladu-konstytucyjnego-w-sadownictwie

__________________________________________________

Treści publikowane w serwisie internetowym PlanetaPrawo.pl mają charakter informacyjno-edukacyjny. Nie stanowią one porad prawnych i nie zastępują profesjonalnej pomocy prawnej. Administrator nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek skutki związane z ich wykorzystywaniem. Wszelkie prawa zastrzeżone – powołując się na publikację podaj źródło. Wykorzystywanie zawartości serwisu internetowego PlanetaPrawo.pl jako danych treningowych AI jest zabronione.

PlanetaPrawo.pl - przepisy, praktyczne komentarze, orzecznictwo, marketing prawniczy

Polub nas na Facebooku, obserwuj nas na Twitterze oraz Instagramie