Niegodność dziedziczenia w nowelizacji

• Redakcja
• 2023-02-23 11:22
• Komentarze (0)

W dniu 20 stycznia 2023 r. do Sejmu wpłynął projekt nowelizacji Kodeksu cywilnego. Przepisy zmieniające zakładają m.in. modyfikację unormowań prawa spadkowego o niegodności dziedziczenia. Projektowana zmiana poszerza przesłanki uznania za niegodnego dziedziczenia.

Niegodność dziedziczenia w obecnym stanie prawnym

W obecnym stanie prawnym kwestię niegodności dziedziczenia rozstrzyga art. 928 k.c. Według tego przepisu spadkobierca może być uznany przez sąd za niegodnego, jeżeli:
1) dopuścił się umyślnie ciężkiego przestępstwa przeciwko spadkodawcy;
2) podstępem lub groźbą nakłonił spadkodawcę do sporządzenia lub odwołania testamentu albo w taki sam sposób przeszkodził mu w dokonaniu jednej z tych czynności;
3) umyślnie ukrył lub zniszczył testament spadkodawcy, podrobił lub przerobił jego testament albo świadomie skorzystał z testamentu przez inną osobę podrobionego lub przerobionego.

Spadkobierca niegodny zostaje wyłączony od dziedziczenia, tak jakby nie dożył otwarcia spadku.

Niegodność dziedziczenia według projektu ustawy nowelizującej

Nowela zakłada zmianę cytowanego wyżej przepisu art. 928 k.c. poprzez dodanie następujących nowych przesłanek niegodności:
1) uporczywego uchylania się od wykonywania wobec spadkodawcy obowiązku alimentacyjnego określonego co do wysokości orzeczeniem sądowym, ugodą zawartą przed sądem albo innym organem albo inną umową;
2) uporczywego uchylania się od wykonywania obowiązku pieczy nad spadkodawcą, w szczególności wynikającego z władzy rodzicielskiej, opieki, sprawowania funkcji rodzica zastępczego, małżeńskiego obowiązku wzajemnej pomocy albo obowiązku wzajemnego szacunku i wspierania się rodzica i dziecka.

Spadkodawca w centrum zainteresowania ustawodawcy

Jak wskazano w uzasadnieniu rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Sejm RP, IX kadencja, druk nr 2977, https://sejm.gov.pl), powszechnie nieakceptowane są zdarzenia, w następstwie których majątek spadkodawcy otrzymuje osoba, która swoim karygodnym, często nacechowanym złą wolą, zaniechaniem uniemożliwiała za życia spadkodawcy zaspokojenie jego podstawowych potrzeb życiowych.

W aktualnym stanie normatywnym spadkodawca może samodzielnie zdecydować w testamencie o wyłączeniu spadkobiercy od dziedziczenia z powodu uporczywego uchylania się od wykonywania wobec niego obowiązku alimentacyjnego lub sprawowania pieczy. Rozstrzyga o tym art. 1008 k.c. dotyczący wydziedziczenia. Nie zawsze jest to jednak możliwe, ponieważ spadkodawca może nie być zdolny do sporządzenia testamentu (np. z powodu stanu wegetatywnego). W myśl argumentów projektodawcy wprowadzana zmiana jest odpowiedzią na tego typu sytuacje.  

Stan prawny: projekt ustawy nowelizującej po pierwszym czytaniu skierowano do Komisji Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach. 

Treści publikowane w Serwisie internetowym PlanetaPrawo.pl mają charakter informacyjno-edukacyjny. Nie stanowią one porad prawnych i nie zastępują profesjonalnej pomocy prawnej. Administrator nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek skutki związane z ich wykorzystywaniem. Wszelkie prawa zastrzeżone – powołując się na publikację podaj źródło.