Artykuł 93 k.w. opisuje zachowanie osoby prowadzącej pojazd, które godzi w życie i zdrowie ofiary wypadku drogowego. Odpowiedzialnym za wykroczenie polegające na nieudzieleniu pomocy ofierze wypadku drogowego może być przede wszystkim jego sprawca. Ale sprawca wypadku drogowego nie jest jedyną osobą, której zachowanie jest penalizowane na podstawie tego przepisu.
Zgodnie z art. 93 § 1 k.w. prowadzący pojazd, który, uczestnicząc w wypadku drogowym, nie udziela niezwłocznej pomocy ofierze wypadku, podlega karze aresztu albo grzywny. Zachowanie sprawcy wykroczenia opisanego w podanym przepisie polegać musi na „nieudzieleniu niezwłocznej pomocy”. Pomoc ofierze wypadku drogowego może polegać w szczególności na powiadomieniu odpowiednich służb, takich jak przede wszystkim pogotowie ratunkowe oraz Policja. Na tym obowiązki prowadzącego pojazd się nie kończą, albowiem niedopuszczalna jest sytuacja, w której po wezwaniu pomocy biernie przygląda się on poszkodowanemu nie podejmując żadnych czynności. Mowa tu o tzw. pierwszej pomocy, która przejawiać się może w opatrzeniu ran, przywróceniu akcji serca, a niekiedy także, o ile to wskazane, wyciągnięciu ofiary z pojazdu i umieszczeniu w bezpiecznym miejscu.
Artykuł 93 k.w. odnosi się do zaniechania, które można popełnić tak umyślnie, jak i nieumyślnie (art. 5 k.w.). Na jego podstawie penalizowane jest nieudzielenie pomocy. Osoba, która udzieliła pomocy ofierze wypadku, niezależnie od tego, czy ta pomoc okazała się skuteczna, czy też nie, nie popełnia opisanego w art. 93 k.w. wykroczenia. Ustawodawca nie wymaga od kierującego pojazdem wywołania rezultatu w postaci uratowania zdrowia lub życia poszkodowanego. W tym przypadku liczy się jedynie staranność – należy pomóc drugiemu człowiekowi tak, jak to w danych okolicznościach możliwe. Dodatkowo trzeba nadmienić, że kierujący pojazdem nie jest zobowiązany do działań bohaterskich. Nie musi poświęcać własnego zdrowia lub życia dla ratowania innych, choć w wielu przypadkach zasady moralne mogą tego wymagać.
Osobą, której zachowanie jest penalizowane na podstawie art. 93 k.w., jest kierujący pojazdem uczestniczący w wypadku drogowym. Mowa o wypadku, a więc o zdarzeniu, w którym co najmniej jedna osoba poniosła śmierć, uległa ciężkiemu lub lekkiemu uszkodzeniu ciała bądź ciężkiemu lub lekkiemu rozstrojowi zdrowia (por. wyrok SN z 22.12.1992 r., III KRN 149/92, niepubl.). Ustawodawca przy tym nijak nie odnosi się do uprawnień kierującego. Jest nim więc również osoba, która kierowała pojazdem pomimo braku prawa jazdy odpowiedniej kategorii, względnie pomimo braku prawa jazdy w ogóle. W orzecznictwie sądowym trafnie wskazuje się, ze art. 93 k.w. penalizuje zachowanie nie tylko sprawcy, ale każdego uczestnika wypadku drogowego. Uczestnik wypadku drogowego ma więc obowiązek udzielić pomocy osobie w nim poszkodowanej także w sytuacji, gdy ona sama ten wypadek spowodowała albo się do niego przyczyniła (por. wyrok SN z 22.12.1992 r., III KRN 149/92, niepubl.).
Za wykroczenie określone w art. 93 § 1 k.w. grzywnę wymierza się w wysokości od 20 do nawet 30 000 zł (art. 24 k.w.). Warto zaznaczyć, że z dniem 1.1.2022 r. ustawodawca podwyższył w tym przypadku wysokość górnej granicy zagrożenia karą grzywny z kwoty 5000 zł do kwoty 30000 zł, co nastąpiło za sprawą ustawy z 2.12.2021 r. o zmianie ustawy - Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 221 poz. 2328). Alternatywnie można wymierzyć sprawcy karę aresztu od 5 do 30 dni (art. 19 k.w.). W razie popełnienia wykroczenia o którym mowa, orzeka się również zakaz prowadzenia pojazdów.
W konkretnej sytuacji faktycznej może zaistnieć wątpliwość co do kwalifikacji prawnej zachowania uczestnika wypadku drogowego. Omawiany w ramach niniejszego artykułu art. 93 k.w., jak już wspomniano, odnosi się do kierującego pojazdem uczestniczącego w wypadku drogowym. Ale w pojeździe mogą podróżować również pasażerowie. Od nich także wymaga się określonego działania. Stosownie do art. 162 § 1 k.k. kto człowiekowi znajdującemu się w położeniu grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu nie udziela pomocy, mogąc jej udzielić bez narażenia siebie lub innej osoby na niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. Warto nadmienić, że czyn opisany w art. 162 k.k. stanowi przestępstwo. Ściganiem przestępstw zajmuje się prokuratura – inaczej niż w przypadku wykroczeń, gdzie rola oskarżyciela publicznego przypadka Policji. Przepis ten ma szerszy zakres zastosowania – nie odnosi się wyłącznie do zdarzeń drogowych, ale z powodzeniem może zostać zastosowany w przypadku nieudzielenia pomocy ofierze wypadku drogowego przez uczestniczącego w tym wypadku pasażera pojazdu. Dotyczy to każdego poszkodowanego w wypadku – kierujących, pasażerów, osób postronnych. Na podstawie art. 162 k.k. odpowiedzialność karną ponosić może również np. kierujący pojazdem nieuczestniczącym w wypadku drogowym, który był jego świadkiem i widząc taki wypadek nie zatrzymał swego pojazdu i nie udzielił pomocy poszkodowanym.
Stan prawny: 4.1.2022 r.
Treści publikowane w Serwisie internetowym PlanetaPrawo.pl. mają charakter informacyjno-edukacyjny. Nie stanowią one porad prawnych i nie zastępują profesjonalnej pomocy prawnej. Administrator nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek skutki związane z ich wykorzystywaniem. Wszelkie prawa zastrzeżone – powołując się na publikację podaj źródło.
Umowa dowodowa w praktyce przedsiębiorców
2023-06-23 10:00
Raport KMPT: Zakład karny podejrzany o stosowanie tortur
2023-02-02 11:50
Czy pijany na rowerze utraci prawo jazdy?
2022-07-04 20:52
Umowa merchandisingu na przykładach
2024-01-13 14:00
Poświadczenie daty w prawie cywilnym
2024-11-20 14:59
Umowa kontraktacji na przykładach
2024-01-09 17:00
Tymczasowe aresztowanie w praktyce i alarmujące dane statystyczne
2023-01-12 10:00
