Obowiązek zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości

Źródło grafiki: https://pixabay.com

Redakcja
2023-05-19 10:00
Komentarze (0)

Na niewypłacalnym dłużniku spoczywa ustawowy obowiązek zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości. Powinność ta służy realizacji funkcji ochronnej postępowania upadłościowego i jest zabezpieczona sankcją odszkodowawczą.

Liczba upadłości przedsiębiorstw w I kwartale 2023 r.

Statystyki pokazują wzrost liczby nie tylko tzw. upadłości konsumenckich, ale także upadłości przedsiębiorców. Liczba upadłości przedsiębiorców ogłoszonych w I kwartale 2023 r. była o 38,6% większa niż w analogicznym okresie roku poprzedniego. Wzrost liczby upadłości odnotowano m.in. w handlu, naprawie pojazdów samochodowych, usługach, przemyśle oraz zakwaterowaniu i gastronomii. Wśród podmiotów, którym ogłoszono upadłość, 71,3% stanowiły spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, a 12,3% osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą (zob. informacja sygnalna Głównego Urzędu Statystycznego „Rejestracje i upadłości przedsiębiorstw w I kwartale 2023 roku”, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/podmioty-gospodarcze-wyniki-finansowe/przedsiebiorstwa-niefinansowe/rejestracje-i-upadlosci-przedsiebiorstw-w-1-kwartale-2023-roku,29,17.html [dostęp: 15.2.2023 r.]).

Warto wiedzieć, że przedsiębiorcy, inaczej niż osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej, mają prawny obowiązek zgłoszenia do sądu wniosku o ogłoszenie upadłości w przypadku zaistnienia podstawy ogłoszenia upadłości.

Niewypłacalność podstawą ogłoszenia upadłości

Postępowanie upadłościowe jest postępowaniem sądowym o charakterze zbiorowym, którego celem jest zaspokojenie roszczeń wierzycieli poprzez likwidację masy upadłości.

Podstawą ogłoszenia upadłości jest niewypłacalność zdefiniowana w art. 11 PrUp.

Wyciąg z ustawy z 28.2.2003 r. – Prawo upadłościowe (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1520 ze zm.).
Art. 11. 1. Dłużnik jest niewypłacalny, jeżeli utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych.
1a. Domniemywa się, że dłużnik utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza trzy miesiące.
2. Dłużnik będący osobą prawną albo jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, jest niewypłacalny także wtedy, gdy jego zobowiązania pieniężne przekraczają wartość jego majątku, a stan ten utrzymuje się przez okres przekraczający dwadzieścia cztery miesiące.
(…)

Powody wystąpienia stanu niewypłacalności mogą być uzależnione albo oderwane od zachowania dłużnika. Niewypłacalność może być spowodowana np. zmiennością cyklu koniunkturalnego, czynnikami o charakterze makroekonomicznym lub trudnościami w pozyskaniu źródeł finansowania.

W praktyce prowadzenia przedsiębiorstw wypracowano wiele metod służących zapobieganiu niewypłacalności. Należą do nich m.in. limitowanie zadłużenia oraz controlling finansowy.

O ile w przypadku osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej upadłość jawi się jako narzędzie prawne umożliwiające oddłużenie, o tyle w przypadku przedsiębiorców rzecz kształtuje się odmiennie – tu decydujący jest cel w postaci zaspokojenia wierzycieli. W ten sposób dochodzi do głosu funkcja ochronna, windykacyjna oraz profilaktyczna postępowania upadłościowego.

Ochrona interesu finansowo-majątkowego wierzycieli poprzez ich równomierne zaspokojenie, a niekiedy także niedopuszczenie do dalszych upadłości następujących na zasadzie domina, służy m.in. obowiązek złożenia przez dłużnika we właściwym czasie wniosku o ogłoszenie upadłości.

Obowiązek zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości

W świetle art. 21 PrUp, dłużnik jest obowiązany, nie później niż w terminie trzydziestu dni od dnia, w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości, zgłosić w sądzie wniosek o ogłoszenie upadłości.

Jeżeli dłużnikiem jest osoba prawna albo inna jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, obowiązek, o którym mowa, spoczywa na każdym, kto na podstawie ustawy, umowy spółki lub statutu ma prawo do prowadzenia spraw dłużnika i do jego reprezentowania, samodzielnie lub łącznie z innymi osobami.

Natomiast w przypadku ustanowienia zarządu sukcesyjnego, obowiązek ten spoczywa na zarządcy sukcesyjnym. Jeżeli podstawa do ogłoszenia upadłości wystąpiła przed ustanowieniem zarządu sukcesyjnego, termin do zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości biegnie od dnia, w którym został ustanowiony zarząd sukcesyjny. Zgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości przez zarządcę sukcesyjnego nie wymaga zgody osób, na rzecz których działa zarządca sukcesyjny.

Ważne
Dłużników zobowiązanych do zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości, o których mowa w art. 21 PrUp, nie należy ograniczać li tylko do przedsiębiorców. Należy pamiętać, że zdolność upadłościowa przysługuje nie tylko przedsiębiorcom. Tym samym np. niewypłacalna spółka handlowa, która nie prowadzi działalności gospodarczej, również jest objęta obowiązkiem zgłoszenia omawianego wniosku.

Odpowiedzialność odszkodowawcza

Osoby zobowiązane do zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości ponoszą odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną wskutek niezłożenia wniosku w terminie, chyba że nie ponoszą winy. Osoby te mogą uwolnić się od odpowiedzialności również wtedy, gdy wykażą, że w przepisanym terminie otwarto postępowanie restrukturyzacyjne albo zatwierdzono układ w postępowaniu o zatwierdzenie układu.

O odpowiedzialności nie można mówić także w tedy, gdy prowadzona jest egzekucja przez zarząd przymusowy albo przez sprzedaż przedsiębiorstwa, a obowiązek złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości powstał w czasie prowadzenia egzekucji.

W orzecznictwie sądowym podnosi się, że braku winy w niezgłoszeniu wniosku o ogłoszenie upadłości spółki nie można upatrywać w braku wiedzy członka zarządu o rzeczywistej wysokości ciążących na spółce zobowiązań (zob. wyr. NSA z 15.9.2022 r., III FSK 483/22, https://orzeczenia.nsa.gov.pl). Ponadto winy tej nie wyłącza choroba członka zarządu, jeśli miał on możliwość podjęcia działań zmierzających do zapewnienia prawidłowego działania spółki w tym okresie. Winy w niezgłoszeniu we właściwym czasie wniosku o ogłoszenie upadłości zasadniczo nie wyłącza również brak wiedzy członka zarządu na temat kondycji finansowej firmy, ani relacje zachodzące miedzy poszczególnymi osobami wchodzącymi w skład zarządu, skoro na każdym z członków tego organu spółki spoczywa obowiązek i zarazem uprawnienie reprezentowania i prowadzenia jej spraw. Przeszkodą w wystąpieniu z wnioskiem o upadłość spółki nie może być również brak akceptacji pozostałych członków zarządu lub zgromadzenia wspólników dla tego rodzaju decyzji (zob. post. SN z 10.2.2022 r., III USK 320/21, http://www.sn.pl).

_____________________________________

Treści publikowane w serwisie internetowym PlanetaPrawo.pl mają charakter informacyjno-edukacyjny. Nie stanowią one porad prawnych i nie zastępują profesjonalnej pomocy prawnej. Administrator nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek skutki związane z ich wykorzystywaniem. Wszelkie prawa zastrzeżone – powołując się na publikację podaj źródło. Wykorzystywanie zawartości serwisu internetowego PlanetaPrawo.pl jako danych treningowych AI jest zabronione.

PlanetaPrawo.pl - przepisy, praktyczne komentarze, orzecznictwo, marketing prawniczy

Odwiedź nasz Sklep, polub nas na Facebooku, obserwuj nas na Twitterze