Podwójny podatek od spadku z zagranicy jednak zostaje

• Redakcja
• 2023-04-21 11:30
• Komentarze (0)

Nie jest brane pod rozwagę wprowadzenie w polskim prawie ulgi w postaci pomniejszenia polskiego podatku od spadków i darowizn o podatek zapłacony za granicą - oświadczył resort finansów. Tymczasem problem podwójnego opodatkowania spadków z zagranicy był przedmiotem interwencji RPO.

Podwójny podatek od spadku problemem marginalnym?

Jak wskazało w oficjalnej odpowiedzi MF, kwestia podwójnego opodatkowania w Polsce ma charakter marginalny. Zdaniem resortu finansów, stan ten wynika z faktu występowania szerokiego zwolnienia podmiotowego dla nabycia rzeczy i praw majątkowych przez członków najbliższej rodziny, o ile spełnią oni przesłanki określone w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn, to jest zgłoszą nabycie w odpowiednim terminie. Dalej resort wskazuje, że państwa członkowskie nie są obecnie zobowiązane do unikania podwójnego opodatkowania spadku będącego efektem równoczesnego wykonywania przez nie swoich kompetencji podatkowych, a ewentualna eliminacja podwójnego opodatkowania spadków lub darowizn leży wyłącznie w gestii poszczególnych państw członkowskich. Tymczasem inne państwa członkowskie nie wykazują przy tym chęci rezygnacji z zachowania swojej odrębności podatkowej i nie zgłaszają potrzeby zawarcia umów w tym zakresie.

Ministerstwo Finansów wskazało też, że nie jest brane pod rozwagę wprowadzenie w polskim prawie ulgi w postaci pomniejszenia polskiego podatku od spadków i darowizn o podatek zapłacony za granicą. Zdaniem resortu, takie jednostronne rozwiązanie skutkowałoby jedynie pomniejszeniem wpływów do budżetów jednostek samorządu terytorialnego (podatek stanowi źródło dochodów własnych gmin). Takie działanie nie jest możliwe m.in. ze względu na wymóg zrekompensowania gminom utraconych dochodów z tego tytułu. Dodatkowo, podejmowanie działań skutkujących pozbawieniem wpływów z podatku od spadków i darowizn wyłącznie po krajowej stronie, przy pozostawieniu możliwości uzyskiwania wpływów podatkowych z tego tytułu w innych państwach, jest niezasadne.

Podatek od spadku

Osoba nabywająca spadek musi zapłacić podatek od spadku, czyli podatek określony w ustawie o podatku od spadków i darowizn. Podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego. Obowiązek podatkowy powstaje:

1) przy nabyciu w drodze dziedziczenia - z chwilą przyjęcia spadku;
2) przy nabyciu w drodze zapisu zwykłego, dalszego zapisu lub z polecenia testamentowego - z chwilą wykonania zapisu zwykłego, dalszego zapisu lub polecenia;
3) przy nabyciu tytułem zachowku - z chwilą zaspokojenia roszczenia;
4) przy nabyciu w drodze zapisu windykacyjnego - z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, postanowienia częściowego stwierdzającego nabycie przedmiotu zapisu windykacyjnego, zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia lub wydania europejskiego poświadczenia spadkowego.

Kwota podatku jest różna i zależy od tego, w której grupie podatkowej znajduje się nabywca. Zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe. Do poszczególnych grup podatkowych zalicza się:

1) do grupy I - małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów;
2) do grupy II - zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych;
3) do grupy III - innych nabywców.

O ile zasady opodatkowania spadku znajdującego się na terenie Polski nie budzą wątpliwości, o tyle problem pojawia się w sytuacji, gdy nabywany jest spadek z zagranicy. 

Podatek od spadku z zagranicy

Zgodnie z art. 2 ustawy, nabycie własności rzeczy znajdujących się za granicą lub praw majątkowych wykonywanych za granicą podlega podatkowi, jeżeli w chwili otwarcia spadku lub zawarcia umowy darowizny nabywca był obywatelem polskim lub miał miejsce stałego pobytu w Polsce. Obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn będzie ciążył na osobie mającej stałe miejsce zamieszkania w Polsce, nawet gdy do nabycia rzeczy i praw majątkowych dojdzie  poza granicami kraju. Obowiązek podatkowy będzie także ciążył na nabywcy-obywatelu polskim, nawet jeśli przebywa na stałe poza Polską. Posiadanie obywatelstwa polskiego oznacza zatem, że każda czynność objęta zakresem ustawy będzie implikować obowiązek podatkowy - niezależnie od faktu, czy do zdarzenia doszło w Polsce, czy też poza granicami kraju. W związku z tym, że poszczególne państwa nakładają podatek na podstawie nie jednego, ale większej liczby powiązań beneficjentów ze spadkodawcami lub darczyńcami (zasada rezydencji, zasada domicylu, zasada obywatelstwa), może dochodzić do podwójnego lub nawet wielokrotnego opodatkowania tego samego składnika majątku przez kilka państw.

Wprawdzie Komisja Europejska przyjęła zalecenie dotyczące zapobiegania podwójnemu opodatkowaniu spadków (zob. Zalecenie z dnia 15 grudnia 2011 r. dotyczące zapobiegania podwójnemu opodatkowaniu spadków, K (2011) 8819), jednak nie ma ono charakteru wiążącego, dlatego państwa członkowskie mogą swobodnie kształtować przepisy krajowe w tym zakresie. Tymczasem jak poinformował resort finansów, obecnie nie jest brane pod uwagę wprowadzenie w polskim prawie zmian legislacyjnych, które obejmowałyby ulgę w postaci pomniejszenia polskiego podatku od spadków i darowizn o podatek zapłacony za granicą. 

Źródło:

- pismo RPO do MF z 27.3.2023 r., V.511.183.2023
- odpowiedź MF z 18.4.2023 r., DSP12.055.1.2023

Treści publikowane w serwisie internetowym PlanetaPrawo.pl mają charakter informacyjno-edukacyjny. Nie stanowią one porad prawnych i nie zastępują profesjonalnej pomocy prawnej. Administrator nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek skutki związane z ich wykorzystywaniem. Wszelkie prawa zastrzeżone – powołując się na publikację podaj źródło. Wykorzystywanie zawartości serwisu internetowego PlanetaPrawo.pl jako danych treningowych AI jest zabronione.