Poręczenie wekslowe

Redakcja
2022-03-23 13:29
Komentarze (0)

Poręczenie wekslowe (awal) to zobowiązanie podobne w swej funkcji do poręczenia cywilnego. Jest ono jednak zgoła inne, gdy chodzi o sposób powstania oraz realizację. Awal normuje Prawo wekslowe, którego przepisy oparte są na założeniu abstrakcyjności zobowiązania wekslowego oraz daleko idącym rygorom formalnym w odniesieniu do treści weksla.

Istota poręczenia wekslowego

Zgodnie z art. 30 ustawy z 28.4.1936 r. - Prawo wekslowe (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 282, dalej jako „PrWekslU”) zapłatę weksla można zabezpieczyć poręczeniem wekslowym (awalem) co do całości sumy wekslowej lub co do jej części. Poręczenie wekslowe jest instytucją prawną służącą zabezpieczeniu zapłaty długu wekslowego. Istotą awalu jest przyjęcie odpowiedzialności za dług osoby podpisanej na wekslu co do całości albo części sumy wekslowej. W tym ostatnim wypadku warunkiem koniecznym jest poczynienie wyraźnego zastrzeżenia, którego brak rodzi domniemanie poręczenia za całość sumy wekslowej (zob. wyrok SA w Łodzi z 14.11.2014 r., I ACa 662/14, http://orzeczenia.lodz.sa.gov.pl). Poręczenie wekslowe tworzy stosunek prawny pomiędzy poręczycielem a wierzycielem wekslowym, ewentualnie jego remitentem albo indosatariuszem.

Poręczenie wekslowe a poręczenie cywilne

Awal wykazuje cechy szczególne, odróżniające go od poręczenia unormowanego w art. 876 i n. k.c., co nakazuje przyjąć, ze jest instytucją prawną odrębną od niego. W szczególności warto dostrzec, że poręczeniu wekslowemu przypisuje się cechę akcesoryjności. Zobowiązanie awalisty związane jest z zobowiązaniem poręczonego, tak jak w poręczeniu cywilnym. Akcesoryjność poręczenia wekslowego kształtuje się jednak odmienne niż w poręczeniu cywilnym, gdyż wystarczające jest, aby zobowiązanie z poręczenia wekslowego zostało prawidłowo wyrażone na dokumencie weksla lub przedłużku. Odpowiedzialność poręczyciela wekslowego nie jest zatem uzależniona od tego, czy istniało ważne materialne zobowiązanie wekslowe dłużnika głównego (zob. wyrok SN z 22.10.2020 r., I CSK 238/19, http://www.sn.pl). Zobowiązanie awalisty powstaje niezależnie od istnienia zobowiązania dłużnika głównego w sensie materialnym. Wystarczy, że zobowiązanie to zostało prawidłowo wyrażone na dokumencie wekslowym. Z tego też względu akcesoryjność poręczenia wekslowego określana jest jako akcesoryjność formalna (zob. wyrok SA w Katowicach z 21.2.2019 r., V ACa 815/17, http://orzeczenia.katowicee.sa.gov.pl). Awal jest również bezwarunkowy, co oznacza, że istnienie zobowiązania poręczyciela nie może być uzależnione od spełnienia jakiegokolwiek warunku. Wreszcie poręczenia wekslowego, inaczej niż poręczenia cywilnego, nie można odwołać.

Forma poręczenia wekslowego

Poręczenie wekslowe umieszcza się na wekslu albo na przedłużku (złączonej z nim karcie dodatkowej, służącej umieszczaniu na niej treści, które na wekslu się nie mieszczą) i jest to wymóg ustawowy (art. 31 PrWekslU). Oznacza się je wyrazem „poręczam” lub innym zwrotem równoznacznym (np. „per aval”, „ręczę”, „ręczę za…”), któremu towarzyszy podpis. Przyjmuje się, że norma prawna dotycząca miejsca umieszczenia oświadczenia będącego podstawą odpowiedzialności awalisty nie ma jedynie charakteru technicznego. Wywodzi się z przepisu bezwzględnie wiążącego i jako taka nie może zostać wyłączona lub ograniczona w ten sposób, że poręczenie zostanie umieszczone na innym dokumencie (Podobnie wyrok SA w Krakowie z 15.12.2016 r., I ACa 1039/16, http://orzeczenia.krakow.sa.gov.pl). Za udzielenie poręczenia uważa się także sam podpis na przedniej stronie weksla, wyjąwszy przypadek, gdy jest to podpis wystawcy lub trasata. Poręczenie powinno wskazywać za kogo je dano. W braku takiej wskazówki uważa się, że poręczenia udzielono za wystawcę (art. 31 PrWekslU).

Poręczenie wekslowe w przypadku działania organu podmiotu prawa

Należy zachować wzmożoną ostrożność w przypadku podmiotów niebędących osobami fizycznymi, które udzielają poręczenia. Wskazuje się orzecznictwie sądowym, że brak wskazania przy podpisie osoby fizycznej instytucji (wprost lub co najmniej pośrednio), którą ta osoba reprezentuje, oznacza, że poręczenie wekslowe jest złożone przez osobę fizyczną i ona (a nie inny podmiot) ponosi odpowiedzialność wekslową. W warunkach, w których osoba fizyczna ze swej natury występować może w roli osobistej albo reprezentującej inny zinstytucjonalizowany normatywnie podmiot, sposób manifestacji tej roli przez tę osobę winien być jednoznaczny (zob. wyrok SA w Krakowie z 30.1.2015 r., I ACa 1583/14, http://orzeczenia.krakow.sa.gov.pl).

Regres poręczyciela

Poręczyciel wekslowy, który „zapłacił weksel” (art. 32 zd. trzecie PrWesklU), a więc spełnił świadczenie pieniężne, nabywa wynikające z weksla prawa przeciw osobie, za którą poręczył, jak również przeciw tym, którzy wobec tej osoby odpowiadają z weksla. Przysługuje mu zatem roszczenie regresowe przeciwko wspomnianym osobom. Dochodzenie roszczeń przysługujących awaliście może nastąpić w drodze postępowania nakazowego. W takim przypadku dokumentem uzasadniającym roszczenie (art. 485 § 2 k.p.c.) może być np. potwierdzenie przelewu świadczące o dokonaniu przez poręczyciela wekslowego zapłaty.

__________________________________________________

Treści publikowane w serwisie internetowym PlanetaPrawo.pl mają charakter informacyjno-edukacyjny. Nie stanowią one porad prawnych i nie zastępują profesjonalnej pomocy prawnej. Administrator nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek skutki związane z ich wykorzystywaniem. Wszelkie prawa zastrzeżone – powołując się na publikację podaj źródło. Wykorzystywanie zawartości serwisu internetowego PlanetaPrawo.pl jako danych treningowych AI jest zabronione.

PlanetaPrawo.pl - przepisy, praktyczne komentarze, orzecznictwo, marketing prawniczy

Polub nas na Facebooku, obserwuj nas na Twitterze oraz Instagramie