Prawnicze Andrzejki, czyli wybitni prawnicy o imieniu Andrzej

Źródło grafiki: https://pixabay.com/photos/st-andrews-day-divination-evening-2927863/

Redakcja
2024-11-29 15:30
Komentarze (0)

Andrzejki to nie tylko wieczór wróżb odprawianych w wigilię św. Andrzeja. To także doskonała okazja, by wspomnieć o wybitnych prawnikach noszących imię Andrzej.

Andrzejki w polskiej kulturze

Dzień 30 listopada to dzień św. Andrzeja, którego wigilia na stałe wpisała się w naszą kulturę. Początkowo andrzejkowe wróżby miały charakter wyłącznie matrymonialny, praktykowane głównie przez dziewczęta. Dawniej wierzono bowiem, że dusze zmarłych przychodzą na ziemię i przez wróżby pomagają żyjącym przewidzieć przyszłość. Na Andrzejki dziewczęta schodziły się do jednego z domów, najlepiej do stojącego na uboczu, i tam wróżyły sobie, lejąc wosk na wodę przez ucho od klucza. Wróżono również z butów czy gałązek wiśni bądź czereśni (zob. W. Rybka, Dawne obrzędy, zwyczaje i tradycje formą duchowości ludowej życia codziennego futomian, Acta Collegii Suprasliensis 2020, s. 371). Współcześnie Andrzejki także cieszą się popularnoscią, stanowiąc doskonałą okazję do spotkania z przyjaciółmi i spędzenia tego wieczoru na wspólnej zabawie.

Pochodzenie andrzejkowych wróżb matrymonialnych nie jest do końca znane. Niekiedy wskazuje się na starożytną Grecję, podkreślając podobieństwo źródłosłowu imienia Andrzej (Andreas) i greckich słów aner, andros oznaczających męża, mężczyznę. Inni z kolei odwołują się do kultu starogermańskiego boga Frejra, dawcy bogactw, bóstwa miłości i płodności. Niezależnie od pochodzenia, współczesne andrzejkowe wróżby bawią wszystkich bez względu na płeć, pozostawiając po sobie mistyczną poświatę nadziei na spełnienie.

Andrzejki to jednak nie tylko dzień, w którym każda panna i kawaler chcą poznać swą przyszłość. Wigilia św. Andrzeja to również doskonała okazja, by wspomnieć o wybitnych prawnikach, którzy podobnie jak patron Szkocji, Grecji i Rosji nosili imię Andrzej.

Prawnicy o imieniu Andrzej, którzy zapisali się na kartach historii

Na początek zacznijmy od przełomu XV i XVI wieku. W tym czasie żył bowiem Andrzej Gorra lub Andrzej Góra, wybitny prawnik okresu renesansu. W roku 1466 został wpisany na listę studentów Akademii Krakowskiej, w 1469 r. został bakałarzem, a w 1473 magistrem nauk wyzwolonych. W 1475 roku mieszkał w Bursie Ubogich, zaś w latach 1479–1483 był rektorem szkoły przy kościele Mariackim. Powrócił na uczelnię rozpoczynając studia prawnicze w 1485 r. Od 1490 r. był zaś wykładowcą na Wydziale Prawa, prowizorem i seniorem Bursy Prawników. W 1514 i 1515 roku był dwukrotnie wybierany na urząd rektora Akademii. Prywatnie miał być także nauczycielem późniejszego prymasa i kanclerza Jana Łaskiego.

W tym okresie żyła również inna wybitna postać. Andrzej Grajewski herbu Olawa (zm. w 1573 roku) to archidiakon krakowski, kanonik poznański, mistrz obojga praw, sekretarz króla Zygmunta II Augusta. Nieco poźniej, bo w wieku XVII przyszedł na świat Andrzej Olszowski herbu Prus II, biskup chełmiński w latach 1661–1674, arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski od 1674, prepozyt kapituły katedralnej poznańskiej w latach 1657–1667, podkanclerzy koronny w latach 1666–1676, mówca i pisarz polityczny. Pochodził z zamożnej rodziny szlacheckiej. W latach 1643–1645 pobierał nauki w Rzymie na Uniwersytecie Sapienza, gdzie uzyskał doktorat obojga praw. W Rzymie przyjął święcenia kapłańskie. W kwietniu 1644 r., po rezygnacji Koniecpolskiego, został kanonikiem gnieźnieńskim. Do Polski powrócił w orszaku nowej żony Władysława IV, królowej Ludwiki Marii Gonzagi. W 1667 roku był członkiem Trybunału Skarbowego Koronnego.

Przechodząc do czasów nowożytnych na szczególną uwagę zasługuje postać Andrzeja Stelmachowskiego. Studia prawnicze odbywał na Uniwersytecie Warszawskim (podziemnym w latach 1943 – 1944) oraz na Uniwersytecie Poznańskim w latach 1945 – 47. Tam też doktoryzował się w 1950 roku. Żołnierz AK, specjalista prawa rolnego i cywilnego. W okresie stanu wojennego doradca Tymczasowej Komisji Krajowej NZZ "Solidarność", zaangażowany także w sprawę powołania kościelnej Fundacji na rzecz Rolnictwa. Był ponadto prezesem Warszawskiego Klubu Inteligencji Katolickiej. Andrzej Stelmachowski był również doradcą Krajowej Komisji Wykonawczej NSZZ "Solidarność", członkiem Komitetu Obywatelskiego przy Lechu Wałęsie i uczestnikiem obrad plenarnych "okrągłego stołu". Był również pierwszym marszałkiem odrodzonego Senatu RP w latach 1989-91. Od lutego 2007 roku pełnił funkcję doradcy Prezydenta RP.

Źródło:

W. Rybka, Dawne obrzędy, zwyczaje i tradycje formą duchowości ludowej życia codziennego futomian, Acta Collegii Suprasliensis 2020.
Andrzejki, https://pl.wikipedia.org/wiki/Andrzejki
Andrzej Gorra, https://pl.wikipedia.org/wiki/Andrzej_Gorra
Andrzej Grajewski, https://pl.wikipedia.org/wiki/Andrzej_Grajewski_(zm._1573)
Andrzej Olszowski. https://pl.wikipedia.org/wiki/Andrzej_Olszowski
Andrzej Stelmachowski, https://www.senat.gov.pl/aktualnoscilista/art,6639,zmarl-profesor-andrzej-stelmachowski.html

_____________________________________

Treści publikowane w serwisie internetowym PlanetaPrawo.pl mają charakter informacyjno-edukacyjny. Nie stanowią one porad prawnych i nie zastępują profesjonalnej pomocy prawnej. Administrator nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek skutki związane z ich wykorzystywaniem. Wszelkie prawa zastrzeżone – powołując się na publikację podaj źródło. Wykorzystywanie zawartości serwisu internetowego PlanetaPrawo.pl jako danych treningowych AI jest zabronione.

PlanetaPrawo.pl - przepisy, praktyczne komentarze, orzecznictwo, marketing prawniczy

Polub nas na Facebooku, obserwuj nas na Twitterze oraz Instagramie