Źródło grafiki: https://pixabay.com
Polskie prawo zawiera unormowania dotyczące przemocy domowej. Mowa w szczególności o przepisach ustawy o przeciwdziałaniu przemocy domowej, przepisach ustawy o Policji oraz przepisach aktów wykonawczych. Z tego artykułu dowiesz się, w jaki sposób doraźnie zareagować na działania osoby stosującej przemoc domową.
Definicja przemocy domowej jest zawarta w art. 2 ustawy z 29.7.2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy domowej. Przemocą domową jest jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie, wykorzystujące przewagę fizyczną, psychiczną lub ekonomiczną, naruszające prawa lub dobra osobiste osoby doznającej przemocy domowej, w szczególności:
a) narażające tę osobę na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia lub mienia,
b) naruszające jej godność, nietykalność cielesną lub wolność, w tym seksualną,
c) powodujące szkody na jej zdrowiu fizycznym lub psychicznym, wywołujące u tej osoby cierpienie lub krzywdę,
d) ograniczające lub pozbawiające tę osobę dostępu do środków finansowych lub możliwości podjęcia pracy lub uzyskania samodzielności finansowej,
e) istotnie naruszające prywatność tej osoby lub wzbudzające u niej poczucie zagrożenia, poniżenia lub udręczenia, w tym podejmowane za pomocą środków komunikacji elektronicznej.
Osobą doznającą przemocy domowej może być:
a) małżonek, także w przypadku gdy małżeństwo ustało lub zostało unieważnione, oraz jego wstępni, zstępni, rodzeństwo i ich małżonkowie,
b) wstępny i zstępny oraz ich małżonkowie,
c) rodzeństwo oraz ich wstępni, zstępni i ich małżonkowie,
d) osoba pozostająca w stosunku przysposobienia i jej małżonek oraz ich wstępni, zstępni, rodzeństwo i ich małżonkowie,
e) osoba pozostająca obecnie lub w przeszłości we wspólnym pożyciu oraz jej wstępni, zstępni, rodzeństwo i ich małżonkowie,
f) osoba wspólnie zamieszkująca i gospodarująca oraz jej wstępni, zstępni, rodzeństwo i ich małżonkowie,
g) osoba pozostająca obecnie lub w przeszłości w trwałej relacji uczuciowej lub fizycznej niezależnie od wspólnego zamieszkiwania i gospodarowania,
h) małoletni.
W przypadku zaistnienia przemocy domowej, osoba doznająca takiej przemocy może zwrócić się o natychmiastową pomoc do Policji. Stosownie do przepisów ustawy z 6.4.1990 r. o Policji, policjant ma prawo zatrzymania osoby stosującej przemoc domową. Może również wydać:
-nakaz natychmiastowego opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia i zakaz zbliżania się do wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia;
-zakaz zbliżania się do osoby doznającej przemocy domowej na wyrażoną w metrach odległość lub zakaz kontaktowania się z osobą doznającą przemocy domowej.
Jeżeli osoba doznająca przemocy domowej uczęszcza do szkoły, placówki oświatowej, opiekuńczej lub artystycznej, uprawia sport lub pracuje, policjant ma prawo wydać wobec osoby stosującej przemoc domową zakaz wstępu na teren szkoły, placówki oświatowej, opiekuńczej lub artystycznej, obiektu sportowego lub miejsca pracy, i przebywania na tym terenie.
Powyższe rozwiązania znajdują ograniczone w czasie zastosowanie. Są jedynie doraźną odpowiedzią na przemoc domową. Nie stanowią one środków karnych, które orzeka sąd na podstawie przepisów Kodeksu karnego oraz przepisów procedury, jednakże w sytuacji stosowania przemocy domowej do orzeczenia odpowiedniego środka karnego (np. zakazu zbliżania się do osoby pokrzywdzonej) może dojść. Wymaga to przeprowadzenia postępowania karnego.
Powyższe zakazy i nakazy wydawane przez funkcjonariusza Policji są natychmiast wykonalne i mogą być stosowane łącznie.
Policjant korzysta z powyższych środków:
1) podczas interwencji podjętej we wspólnie zajmowanym mieszkaniu lub jego bezpośrednim otoczeniu lub
2) w związku z powzięciem informacji o stosowaniu przemocy domowej, w szczególności zgłoszenia przez:
a) osobę doznającą przemocy domowej lub
b) kuratora sądowego lub pracownika jednostki organizacyjnej pomocy społecznej, w związku z wykonywaniem ustawowych obowiązków.
Osobę zgłaszającą przemoc domową przesłuchuje się w charakterze świadka, po pouczeniu o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań, na okoliczności wskazane w zgłoszeniu, o ile to możliwe, na miejscu zdarzenia.
Obecność stosującego przemoc domową
Jeżeli zachodzi obawa, że obecność osoby stosującej przemoc domową będzie oddziaływać krępująco na świadka lub wywierać negatywny wpływ na jego stan psychiczny, policjant może nakazać tej osobie, aby na czas przesłuchania świadka opuściła miejsce przesłuchania.
Czynność opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia przez osobę stosującą przemoc domową wymaga sporządzenia protokołu, który podpisują pełnoletnie osoby uczestniczące w czynności.
Odmowa złożenia podpisu
Odmowa złożenia podpisu nie tamuje procedury. Jeżeli osoba uczestnicząca w czynności odmawia podpisu lub nie może go złożyć, policjant dokonujący czynności zaznacza przyczynę braku podpisu.
Osoba stosująca przemoc domową ma prawo zabrać ze wspólnie zajmowanego mieszkania i z jego bezpośredniego otoczenia przedmioty osobistego użytku i przedmioty niezbędne do wykonywania osobistej pracy zarobkowej lub zwierzęta domowe. W przypadku sprzeciwu osoby doznającej przemocy domowej te przedmioty lub zwierzęta domowe pozostawia się we wspólnie zajmowanym mieszkaniu lub w jego bezpośrednim otoczeniu. Dochodzenie roszczeń z tego tytułu odbywa się na zasadach określonych w Kodeksie cywilnym.
Czy stosujący przemoc domową może wrócić do mieszkania?
Może to zrobić tylko w drodze wyjątku. Jeżeli w okresie obowiązywania nakazu opuszczenia mieszkania i zakazu zbliżania się do niego zajdzie potrzeba zabrania przez osobę stosującą przemoc domową ze wspólnie zajmowanego mieszkania i z jego bezpośredniego otoczenia mienia stanowiącego jej własność, w szczególności niezabranych uprzednio przedmiotów osobistego użytku i przedmiotów niezbędnych do wykonywania osobistej pracy zarobkowej lub zwierząt domowych będących jej własnością niezbędnych do codziennego funkcjonowania lub pracy zarobkowej, może się to odbyć jeden raz, wyłącznie w obecności policjanta, po wcześniejszym uzgodnieniu terminu z osobą doznającą przemocy domowej. Osoba doznająca przemocy domowej ma prawo brać udział w tej czynności lub upoważnić do udziału w niej inną osobę.
Osoba stosująca przemoc domową ma obowiązek pozostawić klucze do wspólnie zajmowanego mieszkania i pomieszczeń jego bezpośredniego otoczenia w tym mieszkaniu.
Policjant, w przypadku wydania nakazu opuszczenia mieszkania i zakazu zbliżania się do niego, zakazu zbliżania się do osoby doznającej przemocy domowej, zakazu kontaktowania lub zakazu wstępu (o których mowa wyżej), poucza osobę stosującą przemoc domową o przyczynach ich wydania, o możliwości i sposobie złożenia zażalenia. W przypadku wydania nakazu opuszczenia mieszkania policjant informuje tę osobę o danych teleadresowych właściwych miejscowo placówek zapewniających miejsca noclegowe oraz placówek prowadzących programy korekcyjno-edukacyjne dla osób stosujących przemoc domową lub programy psychologiczno-terapeutyczne dla osób stosujących przemoc domową.
Nakaz opuszczenia mieszkania i zakaz zbliżania się do niego, jak również zakaz zbliżania się do osoby doznającej przemocy domowej, zakaz kontaktowania się z tą osobą i zakaz wstępu tracą moc po upływie 14 dni od dnia ich wydania, chyba że sąd udzielił zabezpieczenia, którym zostały one przedłużone.
Powyższe środki tracą moc także wtedy, gdy po ich wydaniu wobec osoby stosującej przemoc domową zastosowano tymczasowe aresztowanie. O fakcie zastosowania tymczasowego aresztowania prokurator zawiadamia osobę doznającą przemocy domowej oraz właściwą jednostkę organizacyjną Policji.
W okresie obowiązywania nakazu opuszczenia mieszkania i zakazu zbliżania się do niego Policja przynajmniej trzykrotnie sprawdza, czy sprawca nie powrócił do mieszkania. Nie można czynności sprawdzenia wykonać w inny sposób, jak tylko przez obecność funkcjonariusza w mieszkaniu. W szczególności nie można tego sprawdzić telefonicznie, gdyż osoba pokrzywdzona może bać się reakcji sprawcy, który powrócił do mieszkania. Pierwsze sprawdzenie odbywa się już następnego dnia po wydaniu nakazu.
Czynności sprawdzenia Policja podejmuje również na podstawie postanowienia sądu o udzieleniu zabezpieczenia w sprawach z zakresu przeciwdziałania przemocy domowej.
Policja niezwłocznie doręcza prokuratorowi odpis nakazu opuszczenia mieszkania i zakazu zbliżania się do niego, zakazu zbliżania się do osoby doznającej przemocy domowej, zakazu kontaktowania lub zakazu wstępu oraz zawiadamia właściwy miejscowo zespół interdyscyplinarny, o którym mowa w ustawie o przeciwdziałaniu przemocy domowej, a gdy w mieszkaniu zamieszkują osoby małoletnie lub osobą doznającą przemocy domowej jest osoba małoletnia - także właściwy miejscowo sąd opiekuńczy.
Zespół interdyscyplinarny
Zespół interdyscyplinarny powołuje gmina. W jego skład wchodzą przedstawiciele jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, Policji, oświaty, ochrony zdrowia i organizacji pozarządowych. Do zadań zespołu interdyscyplinarnego należy tworzenie warunków umożliwiających realizację zadań z zakresu przeciwdziałania przemocy domowej oraz integrowanie i koordynowanie działań podmiotów m.in. przez diagnozowanie problemu przemocy domowej na poziomie lokalnym oraz inicjowanie działań profilaktycznych, edukacyjnych i informacyjnych mających na celu przeciwdziałanie przemocy domowej i powierzanie ich wykonania właściwym podmiotom.
W przypadku wydania zakazu wstępu Policja niezwłocznie zawiadamia o tym fakcie dyrektora szkoły, placówki oświatowej, opiekuńczej lub artystycznej, do której uczęszcza osoba doznająca przemocy domowej, osobę zarządzającą obiektem sportowym, do którego uczęszcza osoba doznająca przemocy domowej, lub pracodawcę osoby doznającej przemocy domowej.
Reakcja sądu opiekuńczego
W przypadku ujawnienia przemocy domowej sąd rodzinny zbada sytuację faktyczną i w razie potrzeby wyda stosowne rozstrzygnięcie. Na przykład sąd rodzinny może rozważyć ograniczenie władzy rodzicielskiej, jezeli wymaga tego dobro dziecka.
Niezależnie do skorzystania z pomocy Policji osoba doznająca przemocy domowej może m.in.:
-żądać wszczęcia przez organy ścigania postępowania karnego w związku z popełnieniem ściganego z urzędu przestępstwa z użyciem przemocy, a także zastosowania w toku prowadzonego postępowania odpowiednich środków zapobiegawczych;
-uzyskać wsparcie we właściwym miejscowo ośrodku pomocy społecznej, specjalistycznym ośrodku wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie i innych placówkach świadczących pomoc osobom doznającym przemocy domowej;
-skorzystać z całodobowego ogólnopolskiego telefonu dla osób doznających przemocy domowej.
_____________________________________
Treści publikowane w serwisie internetowym PlanetaPrawo.pl mają charakter informacyjno-edukacyjny. Nie stanowią one porad prawnych i nie zastępują profesjonalnej pomocy prawnej. Administrator nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek skutki związane z ich wykorzystywaniem. Wszelkie prawa zastrzeżone – powołując się na publikację podaj źródło. Wykorzystywanie zawartości serwisu internetowego PlanetaPrawo.pl jako danych treningowych AI jest zabronione.
PlanetaPrawo.pl - przepisy, praktyczne komentarze, orzecznictwo, marketing prawniczy
Odwiedź nasz Sklep, polub nas na Facebooku, obserwuj nas na Twitterze
Aplikacja mobilna Alarm112 niedostępna dla osób niepełnosprawnych
2022-10-08 10:00
Wina rozkładu pożycia małżeńskiego
2022-03-12 12:23
Uznanie ojcostwa in articulo mortis
2023-11-28 10:00
Waga każdego ucznia i inne dane wrażliwe trafią do publicznej bazy
2023-10-17 09:00
Podwójny podatek od spadku z zagranicy jednak zostaje
2023-04-21 11:30
Seniorzy dyskryminowani w sposobach płatności za autostrady
2023-09-07 10:00
Przepisy o przemocy w rodzinie w nowelizacji
2023-01-05 22:41
Jakie są kluczowe aspekty prawa spadkowego?
2024-01-09 19:00
