Redefinicja przestępstwa zgwałcenia

Redakcja
2024-03-05 00:01
Komentarze (0)

Do laski marszałkowskiej trafił projekt ustawy nowelizującej Kodeks karny. Chodzi o przestępstwa o charakterze seksualnym. Co zawiera projekt? Sprawdzamy.

Zmiana definicji zgwałcenia

Projektodawcy dostrzegają, że przestępstwa o charakterze seksualnym należą do najbardziej drastycznych form przemocy i naruszeń elementarnych praw i wolności człowieka, które zbyt rzadko spotykają się z adekwatną reakcją organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości.

Przepis art. 197 § 1 k.k. wskazuje na przestępstwo zgwałcenia jako warunkowane oporem ofiary wobec sprawcy. Jeśli sprawca nie doprowadza ofiary do obcowania płciowego przemocą, groźbą lub podstępem, to nawet jeśli ofiara nie wyraziła zgody na obcowanie płciowe z różnych powodów czy uwarunkowań, czyn nie stanowi przestępstwa z art. 197 § 1 k.k. i o ile zachowanie sprawcy nie wyczerpuje znamion innego przestępstwa, sprawca nie ponosi jakiejkolwiek odpowiedzialności karnej – wskazują projektodawcy podkreślając jednocześnie, że przyjęcie przez Polskę międzynarodowych standardów ochrony praw ofiar przemocy seksualnej wymaga redefinicji przestępstwa zgwałcenia i oparcia jej na koncepcji zgody, a nie potwierdzenia oporu.

Szukanie przez organy ścigania widocznych i weryfikowalnych znamion oporu u osoby pokrzywdzonej przestępstwem zgwałcenia wiąże się odwoływaniem się do stereotypowych wyobrażeń na temat roli ofiary w doprowadzeniu czy sprowokowaniu popełnienia przestępstwa. Interpretowanie zachowania ofiary obarczone jest zawsze mniejszą lub większą dozą subiektywizmu i w efekcie prowadzi do wtórnej wiktymizacji. Artykuł 18 ust. 3 Konwencji stambulskiej oraz dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/29/UE z dnia 25 października 2012 r. ustanawiająca normy minimalne w zakresie praw, wsparcia i ochrony ofiar przestępstw oraz zastępująca decyzję ramową Rady 2001/220/WSiSW (Dz. Urz. UE L 315, 14.11.2012, s. 57–73) negują takie praktyki jako utrudniające dostęp do wymiaru sprawiedliwości. Skupienie się na zachowaniu sprawcy a nie przymiotach ofiary usprawni proces dowodzenia winy – czytamy w uzasadnieniu projektu.

Brzmienie art. 197 § 1 k.k.

Obecnie obowiązujący art. 197 § 1 k.k. o brzmieniu: "§ 1. Kto przemocą, groźbą bezprawną lub podstępem doprowadza inną osobę do obcowania płciowego, podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 15” ma otrzymać brzmienie: "§ 1. Kto doprowadza inną osobę do obcowania płciowego bez wcześniejszego wyrażenia świadomej i dobrowolnej zgody przez tę osobę, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3." Proponuje się tym samym zaliczenie przestępstwa zgwałcenia do katalogu zbrodni.

Proponując zmianę brzmienia art. 197 § 1 k.k. projektodawcy liczą na orzecznictwo w zakresie wypracowania definicji zgody, która – jak się wydaje - będzie kluczowym elementem dla interpretacji wspomnianego przepisu.

Inne zmiany

Projekt uwzględnia także zmiany w zakresie dalszych jednostek redakcyjnych Kodeksu karnego. Wspomnieć należy m.in. o zaostrzeniu sankcji karnej dotyczącej bezprawnego doprowadzenia innej osoby do poddania się innej czynności seksualnej albo wykonania takiej czynności (art. 197 § 2 k.k.), jak też zaostrzeniu sankcji karnej dotyczącej wykorzystania seksualnego osoby bezradnej (art. 198 k.k.).

Projekt ujednolica wymiar kary w przypadku zgwałcenia osoby, która nie może w pełni kierować swoim zachowaniem i rozumieć swojej sytuacji ze względu na bezradność, chorobę psychiczną niepełnosprawność intelektualną.

Prezentowany projekt ujednolica także wymiar kary w przypadku zgwałcenia osoby pozostającej w stosunku zależności bądź krytycznym położeniu (art. 199 k.k.).

Źródło:
-poselski projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny, Sejm RP X kadencji, druk nr 209, https://sejm.gov.pl/Sejm10.nsf/druk.xsp?nr=209 [dostęp: 4.3.2024 r.].

_____________________________________

Treści publikowane w serwisie internetowym PlanetaPrawo.pl mają charakter informacyjno-edukacyjny. Nie stanowią one porad prawnych i nie zastępują profesjonalnej pomocy prawnej. Administrator nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek skutki związane z ich wykorzystywaniem. Wszelkie prawa zastrzeżone – powołując się na publikację podaj źródło. Wykorzystywanie zawartości serwisu internetowego PlanetaPrawo.pl jako danych treningowych AI jest zabronione.

PlanetaPrawo.pl - przepisy, praktyczne komentarze, orzecznictwo, marketing prawniczy

Odwiedź nasz Sklep, polub nas na Facebooku, obserwuj nas na Twitterze