Rejestracja dźwięku jako działanie nadmiarowe w świetle RODO

• Redakcja
• 2022-12-27 15:15
• Komentarze (0)

UODO wydał decyzję w sprawie Stołecznego Ośrodka dla Osób Nietrzeźwych. Uznał w niej, że nagrywanie dźwięku może być działaniem nadmiarowym.

Stołeczny Ośrodek dla Osób Nietrzeźwych pod okiem UODO

Jak czytamy w decyzji, Urząd Ochrony Danych Osobowych został poinformowany o praktykach stosowanych przez Stołeczny Ośrodek dla Osób Nietrzeźwych związanych ze stosowanym systemem monitoringu. Ośrodkowi zarzucono bowiem nieuzasadnionie prawnie rejestrowanie dźwięku na terenie tej placówki za pośrednictwem zainstalowanego systemu monitoringu. W odpowiedzi na pytanie UODO, administrator potwierdził, że jego system rejestruje zarówno obraz, jak i dźwięk, a celem przetwarzania jest m.in. sprawowanie stałego nadzoru nad osobami doprowadzonymi w celu wytrzeźwienia dla zapewnienia im bezpieczeństwa. Poinformował też, że zapis z monitoringu obejmujący pomieszczenia, w których rejestrowany jest sygnał audio i wideo,  jest przechowywany od 30 do 60 dni z wyjątkiem sytuacji, gdy nagranie jest zabezpieczone jako dowód w toczącym się postępowaniu. Jako podstawę prawną przetwarzanych przez siebie danych w ten sposób wskazał przesłankę, zgodnie z którą przetwarzanie danych jest niezbędne do wypełnienia obowiązku prawnego ciążącego na administratorze. Ponadto administrator powołał się na uregulowania zawarte w ustawie o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, aktach wykonawczych do tej ustawy oraz statucie placówki.

Rejestracja dźwięku jako działanie nadmiarowe

Po zapoznaniu się ze sprawą UODO uznał, że przepisy prawa nie upoważniały administratora do przetwarzania danych w zakresie nagrywania dźwięku dokonanych na terenie Ośrodka. Rejestracja dźwięku jest w tym przypadku działaniem nadmiarowym, którego nie uzasadniają przepisy zarówno RODO, jak i ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Jak podnosi w decyzji UODO, rejestrowanie dźwięku to uprawnienie, które jest w prawie krajowym zastrzeżone przede wszystkim dla służb i to w konkretnych sytuacjach. Zdaniem organu trudno przyjąć, że zapewnienie stanu bezpieczeństwa i zdrowia osób nietrzeźwych uzasadnia utrwalanie dźwięku w ramach prowadzonego monitoringu, skoro ustawodawca nie przyjął takiego rozwiązania wprost w przepisach prawa. UODO w swojej decyzji wskazał również na dokument Europejskiej Rady Ochrony Danych „Wytyczne 3/19 w sprawie przetwarzania danych osobowych przez urządzenia wideo”, które uznają, że zapis audiowizualny stanowi niewątpliwie większą formę ingerencji w prywatność niż sam obraz. Ponadto w wytycznych wskazano, że administrator przy wybieraniu rozwiązań technicznych odnoszących się do prowadzonego monitoringu nie powinien wybierać rozwiązań zawierających funkcje, które nie są niezbędne. Do takich zaliczyć można: nieograniczone śledzenie ruchów kamery, możliwość przybliżenia, transmisja radiowa czy nagrania dźwiękowe.

WSA podziela ocenę UODO

Mocą decyzji UODO, na administratora nałożono karę pieniężną w wysokości 10 tys. złotych. W uzasadnieniu wskazano, że administrator nie może powołać się na żadną z przesłanek wymienionych w art. 6 ust. 1 RODO, a w szczególności na wskazaną w art. 6 ust. 1 lit. c), zgodnie z którą przetwarzanie danych jest niezbędne do wypełnienia obowiązku prawnego ciążącego na administratorze. Ponadto żaden z przepisów regulujących kwestie związane z działalnością Ośrodka nie pozwala na nagrywanie przez niego w ramach monitoringu tego typu danych (dźwięku). Fakt rejestrowania dźwięku przez tak długi czas sprawia, że naruszenie dotyczy potencjalnie bardzo dużej liczby osób. Dlatego w opinii UODO nagrywanie głosów osób będących często w stanie upojenia alkoholowego uniemożliwiającym im świadome formułowanie wypowiedzi czy panowanie nad wydawanymi dźwiękami, jest działaniem nadmiarowym, niecelowym.

Argumentację UODO podzielił również Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie. Jak wskazał WSA, zasady stosowania monitoringu zostały zawarte w ustawie o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (art. 42 ust. 12 i art. 42(3) ust. 1), a ponadto kwestie te regulują wydane do ustawy akty wykonawcze . Sąd  zwrócił jednak uwagę na fakt, że wykładnia przepisów jest utrudniona, ponieważ zostały one wprowadzone w różnym czasie, tym samym - w ocenie WSA - rejestrowanie w ramach monitoringu danych osób, które przebywają w warunkach przymusu, nie powinno się odbywać z powołaniem się na budzące wątpliwość podstawy. Przy czym WSA podzielił także opinię UODO, że przepisy nie przewidują możliwości zapisu dźwięku w tym konkretnym przypadku, a instalacja monitoringu stosowana w pomieszczeniach przeznaczonych do izolacji oraz w pomieszczeniach izby wytrzeźwień w ogólności powinna umożliwiać wyłącznie zapis obrazu.

W uzasadnieniu wydanego wyroku WSA wskazał, że UODO prawidłowo podniósł, że nie można uznać, iż spełniona została w tym przypadku którakolwiek z przesłanek legalizujących przetwarzanie danych osobowych przewidziana w art. 6 ust. 1 lub art. 9 ust. 2 lit b) i c) RODO. Ponadto WSA w uzasadnieniu wyjaśnił, że brak jest racjonalnych powodów, aby uznać nagrywanie dźwięku we wskazanych pomieszczeniach ogólnych jako uzasadnione troską o życie, zdrowie i bezpieczeństwo osób przebywających w ośrodku (WSA potwierdził, że utrwalanie dźwięku przez system monitoringu to daleko ingerujący w strefę prywatności środek, którego ustawodawca nie przewidział nawet w przypadku podmiotów wykonujących działalność leczniczą).

Źródło:

- Decyzja Prezesa UODO z 31.5.2022 r., DKN.5131.51.2021

- Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 28 października 2022 r., sygn. akt II SA/Wa 1341/22

Treści publikowane w serwisie internetowym PlanetaPrawo.pl mają charakter informacyjno-edukacyjny. Nie stanowią one porad prawnych i nie zastępują profesjonalnej pomocy prawnej. Administrator nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek skutki związane z ich wykorzystywaniem. Wszelkie prawa zastrzeżone – powołując się na publikację podaj źródło.