Nowa ustawa Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce nakazuje umarzać niezakończone do 31 grudnia 2022 r. postępowania habilitacyjne i o nadanie tytułu profesora, a także przewody doktorskie niezakończone do końca 2023 r. Czy resort nauki wydłuży wyznaczone terminy?
W art. 179 ust. 4 ustawy z dnia 3 lipca 2018 r. - Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. poz. 1669 ze zm.) pierwotnie przewidywano umorzenie postępowań i zamknięcie przewodów niezakończonych do dnia 31 grudnia 2021 r. W wyniku kolejnych nowelizacji ten termin był zmieniany, by ostatecznie przewidzieć odmienny termin umorzenia postępowań i zamknięcia przewodów. W konsekwencji Prawo o szkolnictwie wyższym nakazuje umarzać niezakończone do końca 2022 r. postępowania habilitacyjne i o nadanie tytułu profesora. Podobnie zamknięte mają być przewody doktorskie niezakończone do końca 2023 r. Mimo dokonanych przez resort nauki przesunięć terminów, środowisko akademickie wskazuje, że w związku z pandemią możliwość prowadzenia badań naukowych była bardzo ograniczona i wpłynęła na znaczne wydłużenie pracy naukowej.
Również do Rzecznika Praw Obywatelskich wpływają skargi dotyczące umarzania postępowań habilitacyjnych i postępowań o nadanie tytułu profesora niezakończonych do 31 grudnia 2022 r. oraz zamykania przewodów doktorskich niezakończonych do 31 grudnia 2023 r. Chodzi o postępowania i przewody, które zostały wszczęte i niezakończone przed wejściem w życie ustawy z 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Wskazuje się nich na niezrozumiałe niepowiązanie obowiązku zamykania przewodów i umarzania postępowań z ich etapem, a ponadto za nieuzasadniony uznają się zwłaszcza obowiązek zamykania przewodów i umorzenia postępowań na ich końcowym etapie, tj. np. po publicznej obronie rozprawy doktorskiej, a przed nadaniem stopnia.
Skarżący wskazują także na przewlekłość postępowań awansowych, w tym tych toczących się w I instancji, związaną także nierzadko z błędami proceduralnymi popełnianymi przez właściwe organy, co powoduje wydłużenie postępowania czy przewodu następuje z przyczyn niezależnych do kandydata do stopnia czy tytułu. Tymczasem negatywne konsekwencje takiego stanu rzeczy musi ponosić kandydat.
Kolejna z podnoszonych kwestii dotyczy doktorantów, którzy zaczęli studia doktoranckie i wszczęli przewody doktorskie w roku akademickim 2018/2019. Zgodnie z obowiązującymi zasadami mogą oni skorzystać z przedłużenia studiów jedynie o rok (dodatkowo ewentualnie o kolejne trzy miesiące - od października do grudnia 2023 r.), podczas gdy Ich koledzy, którzy rozpoczęli studia wcześniej, zazwyczaj mogli korzystać z takiego przedłużenia wielokrotnie.
W oficjalnym piśmie do RPO minister nauki poinformował, że nie jest przewidziane kolejne przesunięcie czy też zniesienie terminów ostatecznego zakończenia przewodów doktorskich, postępowań habilitacyjnych i postępowań o nadanie tytułu profesora. Minister wskazał także, że termin finalizacji postępowań został już wydłużony, co dowodzi, że przychylono się tym samym dwukrotnie do postulatu środowiska doktorantów podnoszących kwestię panującej pandemii i związanych z nią trudności w prowadzeniu badań naukowych, odbywaniu kwerend bibliotecznych itp.
Argumentując swoje stanowisko minister nauki wskazał także, że obligatoryjne zakończenie przewodów doktorskich z dniem 31 grudnia 2023 r. nie może być postrzegane w oderwaniu od art. 279 ust. 1 ustawy z dnia 3 lipca 2018 r. Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, zgodnie z którym studia doktoranckie rozpoczęte przed rokiem akademickim 2019/2020 prowadzi się na zasadach dotychczasowych, jednak nie dłużej niż do dnia 31 grudnia 2023 r. Stosownie do art. 2 ust. 1 pkt 10 i 18h ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 października 2011 r., studia doktoranckie kończą się uzyskaniem kwalifikacji trzeciego stopnia, tj. stopnia naukowego doktora lub doktora sztuki. Tym samym - zdaniem ministra - stopień doktora powinien zostać uzyskany w trakcie trwania studiów doktoranckich, co potwierdzać ma także dokonywana przez sądy administracyjne wykładnia.
W orzeczeniu Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 11 lutego 2021 r. (sygn. III SA/Gd 779/20) stwierdzono, że najważniejszym celem kształcenia doktorantów jest przygotowanie rozprawy doktorskiej i uzyskanie na jej podstawie stopnia naukowego – doktora. W ramach otwartego przewodu doktorskiego mieści się ogół postępowania w trakcie nadawania stopnia naukowego doktora nauk. Czynności przewodu doktorskiego to otwarcie przewodu, przeprowadzenie egzaminów doktorskich, recenzje naukowe pracy doktorskiej, opieka promotora pracy doktorskiej, końcowa publiczna obrona pracy doktorskiej. Czynności te ze swej istoty, a także poprzedzająca je konieczna czynność napisania rozprawy doktorskiej, winny być podjęte w czasie trwania studiów doktoranckich.
Minister nauki podsumowując zajęte stanowisko podkreślił też, że termin finalizacji przewodów doktorskich jest spójny z terminem zakończenia kształcenia na studiach doktoranckich. Odnosząc się natomiast do kwestii ewentualnych skarg kierowanych do Ministerstwa wskazał, że resort komunikował się w analizowanej kwestii (zarówno w formie pisemnej, jak i ustnej) z Krajową Reprezentacją Doktorantów. Z kolei wpływające do Ministerstwa zapytania dotyczą interpretacji art. 179 ust. 4 ustawy z dnia 3 lipca 2018 r. Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, jednak z ich treści nie można wywnioskować, aby miały one charakter skargowy.
Źródło:
- Pismo MEiN z 13.12.2022 r., DN-WAN.056.6.2022.SP;
- Pismo RPO z 9.11.2022 r., VII.7033.113.2022.AMB.
Treści publikowane w serwisie internetowym PlanetaPrawo.pl mają charakter informacyjno-edukacyjny. Nie stanowią one porad prawnych i nie zastępują profesjonalnej pomocy prawnej. Administrator nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek skutki związane z ich wykorzystywaniem. Wszelkie prawa zastrzeżone – powołując się na publikację podaj źródło.
23 maja Prokurator Generalny przedstawi aplikantom propozycje pracy
2023-05-13 19:00
Halloween inaczej, czyli prawnicze hokus pokus
2024-10-30 18:31
Egzamin radcowski 2022 - zadanie z prawa cywilnego z rozwiązaniem
2022-05-20 08:20
Współczesne problemy podmiotowości prawnej tematem konferencji UMCS
2023-04-26 13:20
Zawodowe egzaminy prawnicze 2023
2023-01-23 10:00
