RPO ma wątpliwości w kwestii rozporządzenia w sprawie tzw. tabletki dzień po

Redakcja
2024-04-19 17:00
Komentarze (0)

Ryzyko wystąpienia nieplanowanej ciąży nie jest sytuacją, którą można określić jako "zagrożenie zdrowia”, a tylko wówczas Prawo farmaceutyczne dopuszcza wystawienie recepty farmaceutycznej - stwierdza RPO.

Ułatwienie kobietom dostępu do tzw. antykoncepcji awaryjnej

Po tym jak Prezydent zawetował zmiany w prawie farmaceutycznym umożliwiające kupowanie bez recepty tzw. tabletki „dzień po”, rząd - chcąc zapewnić kobietom dostęp do antykoncepcji awaryjnej - przygotował przepisy mające umożliwić wystawianie przez farmaceutów recepty farmaceutycznej na antykoncepcję awaryjną, jeżeli jest to uzasadnione stanem zdrowia pacjentki związanym z ryzykiem wystąpienia nieplanowanej ciąży. Tabletka "dzień po" miałaby być dostępna jako usługa farmaceutyczna od 1 maja.

Rozporządzenie ustanowi program pilotażowy

Projekt rozporządzenia przewiduje uruchomienie programu pilotażowego, dzięki któremu farmaceuci będą mogli wystawiać receptę farmaceutyczną na antykoncepcję awaryjną zawierającą w swoim składzie octan uliprystalu, jeżeli jest to uzasadnione stanem zdrowia pacjentki związanym z ryzykiem wystąpienia nieplanowanej ciąży. Zgodnie z aktualną wiedzą medyczną, nieplanowana ciąża stanowi szczególnego rodzaju zagrożenie dla zdrowia matek i ich potomstwa. Programem zostaną objęci pacjenci, którzy ukończyli 15. rok życia. Będą mogli z niego skorzystać nie częściej niż co 30 dni. Program dotyczy tylko antykoncepcji awaryjnej zawierającej w swoim składzie octan uliprystalu, który nie jest środkiem wczesnoporonnym.

Rozporządzenie ustanowi tym samym program pilotażowy, o którym mowa w ustawie o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Takie programy dają możliwość stosowania odstępstw od obowiązujących zasad i warunków udzielania świadczeń opieki zdrowotnej w celu sprawdzenia, czy planowane zmiany w organizacji, realizacji i sposobie finansowania świadczeń opieki zdrowotnej przyczynią się do poprawy sytuacji pacjentów i będą efektywne z punktu widzenia systemu ochrony zdrowia. Ustalenie w drodze rozporządzenia programu pilotażowego może dotyczyć świadczeń opieki zdrowotnej, do których – jako świadczenie zdrowotne – zalicza się również opieka farmaceutyczna sprawowana przez farmaceutów obok udzielania usług farmaceutycznych.

Rzecznik Praw Obywatelskich ma wątpliwości

Jak wynika z opinii do projektu rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie programu pilotażowego opieki farmaceuty sprawowanej nad pacjentem w zakresie zdrowia reprodukcyjnego (MZ 1667), istnieją wątpliwość, czy cel, jakiemu przyświeca opiniowany projekt rozporządzenia, może być zrealizowany w formie programu pilotażowego, o którym mowa w art. 48e ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej.

Rzecznik zwraca uwagę, że rozporządzenie jest aktem podustawowym, mającym charakter wykonawczy względem ustawy (art. 92 Konstytucji). Warunkiem konstytucyjności rozporządzenia jest wydanie go na podstawie delegacji ustawowej – w celu wykonania ustawy. Rozporządzenie, jako akt wykonawczy do ustawy, nie może zatem treści zawartych w ustawie, z której wynika upoważnienie do jego wydania, przekształcać, modyfikować, ani też w żaden sposób uzupełniać. Tymczasem farmaceuta na podstawie art. 96 ust. 4 ustawy Prawo farmaceutyczne ma prawo wydać lek, jeśli nieprzyjęcie go przez pacjenta może doprowadzić do pogorszenia jego stanu zdrowia. Recepta farmaceutyczna - w świetle ustawy - służy ratowaniu życia i zdrowia pacjenta i jest to jedyny przepis Prawa farmaceutycznego, który pozwala na uzyskanie leku na receptę bez wcześniejszego zgłoszenia się do lekarza. W konkluzji RPO wskazuje, że Prawo farmaceutyczne dopuszcza wystawienie recepty farmaceutycznej wyłącznie w sytuacji „zagrożenie zdrowia”, do których nie można zaliczyć ryzyka wystąpienia nieplanowanej ciąży. W konsekwencji rozporządzenie, którego wejście w życie doprowadzi do uzupełnienia czy zmiany treści norm ustawowych, może zostać ocenione jako niezgodne z Konstytucją.

RPO: Opinia nie dotyczy zasadności wprowadzenia regulacji

Jednocześnie Rzecznik Praw Obywatelskich podkreśla, że opinia nie dotyczy zasadności wprowadzenia regulacji, których celem jest ułatwienie kobietom dostępu do tzw. antykoncepcji awaryjnej. Przyznaje przy tym, że jest to w znacznej mierze kwestia mieszcząca się w sferze swobody politycznej prawodawcy, niemniej obowiązujące ustawodawstwo wprowadza w tym zakresie pewne zasady – w tym zasady wystawiania recept farmaceutycznych – które mogą być zmienione wyłącznie w drodze ustawy, a nie aktu wykonawczego do ustawy, tj. rozporządzenia.

Rozporządzenie Ministra Zdrowia odpowiedzią na prezydenckie weto ws. ustawy

Minister Zdrowia prezentując projekt rozporządzenia w sprawie programu pilotażowego opieki farmaceuty sprawowanej nad pacjentem w zakresie zdrowia reprodukcyjnego wskazała, że jest to odpowiedź na odmowę podpisania przez prezydenta Andrzeja Dudę nowelizacji ustawy – Prawo farmaceutyczne, która miała ułatwić dostęp do tabletki „dzień po”. Jak tłumaczy Minister, prezydenckie weto sprawiło bowiem, że rozporządzenie, choć nie jest rozwiązaniem idealnym, to jest obecnie jedynym możliwym.

Projekt rozporządzenia został opublikowany 3 kwietnia na stronach Rządowego Centrum Legislacji. Przewiduje 10 dni na uzgodnienia resortowe i 14 dni na konsultacje społeczne. Planowane wejście w życie rozporządzenia to 1 maja 2024 r.

Reklama: ebooki dostępne w Sklepie PlanetaPrawo.pl

Źródło:

Opinia RPO o projektu rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie programu pilotażowego opieki farmaceuty sprawowanej nad pacjentem w zakresie zdrowia reprodukcyjnego (MZ 1667)

Komunikat Bezpieczna antykoncepcja awaryjna – projekt rozporządzenia, https://www.gov.pl/web/zdrowie/bezpieczna-antykoncepcja-awaryjna--projekt-rozporzadzenia

_____________________________________

Treści publikowane w serwisie internetowym PlanetaPrawo.pl mają charakter informacyjno-edukacyjny. Nie stanowią one porad prawnych i nie zastępują profesjonalnej pomocy prawnej. Administrator nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek skutki związane z ich wykorzystywaniem. Wszelkie prawa zastrzeżone – powołując się na publikację podaj źródło. Wykorzystywanie zawartości serwisu internetowego PlanetaPrawo.pl jako danych treningowych AI jest zabronione.

PlanetaPrawo.pl - przepisy, praktyczne komentarze, orzecznictwo, marketing prawniczy

Odwiedź nasz Sklep, polub nas na Facebooku, obserwuj nas na Twitterze