Sąd Najwyższy rozstrzygnął, czy postrzał może być szkodą łowiecką

• Redakcja
• 2022-05-05 14:36
• Komentarze (0)

Instytucja szkody łowieckiej została pomyślana między innymi jako sposób kompensacji szkód wyrządzonych przy wykonywaniu polowania. Chodzi o zadośćuczynienie roszczeniu powstałemu na skutek zniszczenia lub uszkodzenia upraw lub płodów rolnych. W judykaturze Sądu Najwyższego podjęto analizę zagadnienia szkody łowieckiej w odniesieniu do wypadków w postaci postrzału. Do istoty sprawy należało rozstrzygnięcie, czy postrzał, jako szkoda na osobie, wchodzi do pojęciowego zakresu szkody ł

Feralne polowanie

Dnia 9.6.2021 r. Sąd Najwyższy wydał wyrok w sprawie, w której ustalono następujący stan faktyczny. Mianowicie, podczas polowania zbiorowego, zorganizowanego przez Koło Łowieckie „R.”, doszło do wypadku, w wyniku którego jeden z myśliwych śmiertelnie postrzelił naganiacza. Wina myśliwego została stwierdzona prawomocnym wyrokiem karnym, w ramach którego myśliwy został uznany winnym popełnienia przestępstwa z art. 155 k.k., polegającego na tym, że w feralnym dniu, podczas polowania zorganizowanego przez Koło Łowieckie „R.”, na skutek nieostrożnego obchodzenia się z myśliwską bronią palną, nieumyślnie spowodował śmierć kolegi uczestniczącego w polowaniu w charakterze naganiacza.

Czy postrzał może stanowić szkodę łowiecką?

Mężczyzna zmarły w wyniku postrzelenia był ojcem córek, które wystąpiły z powództwem cywilnym o zadośćuczynienie zarówno przeciwko Kołu Łowieckiemu „R.”, jak i przeciwko sprawcy. Wśród podstaw prawnych roszczenia wskazano art. 46 Pr. łow. Zgodnie art. 46 ust. 1 Pr. łow. dzierżawca lub zarządca obwodu łowieckiego jest obowiązany do wynagradzania szkód wyrządzonych:
1) w uprawach i płodach rolnych przez dziki, łosie, jelenie, daniele i sarny,
2) przy wykonywaniu polowania.
W ocenie Sądów pierwszej i drugiej instancji roszczenie powódek o zapłatę zadośćuczynienia w stosunku do pozwanego Koła Łowieckiego „R.” podlegało oddaleniu. Według Sądów obu instancji przewidziana w art. 46 ust. 1 pkt 2 Pr. łow. odpowiedzialność za szkody łowieckie powstałe przy wykonywaniu polowania odnosi się do szkód spowodowanych przez osoby fizyczne uczestniczące w polowaniu i co do zasady odpowiedzialności nie ponosi sam sprawca szkody, lecz dzierżawca lub zarządca obwodu łowieckiego. Warto zaznaczyć, że odpowiedzialność ta dotyczy negatywnych skutków zachowań zgodnych z prawem. Natomiast naruszenie warunków polowania i jednocześnie zawinienie ze strony sprawcy szkody powoduje, że w grę nie wchodzi już reżim odpowiedzialności za szkody łowieckie, tylko odpowiedzialności odszkodowawczej deliktowej. Jak już wskazano, odpowiedzialność za szkody łowieckie musi charakteryzować się tym, że jest konsekwencją zachowań zgodnych z prawem. Brak tej przesłanki w omawianym przypadku powodował, że o odpowiedzialności za szkody łowieckie nie można było mówić, a zamiast tego w grę wchodziła odpowiedzialność na zasadach ogólnych. Odpowiedzialności cywilnej podlegał zatem sprawca szkody osobiście, na podstawie art. 415 k.c. Argument o odpowiedzialności osobistej sprawcy szkody wzmacnia treść art. 32 ust. 6 Pr. łow., zgodnie z którym członkowie Polskiego Związku Łowieckiego podlegają obowiązkowemu ubezpieczeniu od następstw nieszczęśliwych wypadków i od odpowiedzialności cywilnej w zakresie czynności związanych z gospodarką łowiecką i polowaniami. Przepis ten wyraźnie wskazuje, że w grę wchodzi odpowiedzialność osobista.

Szkoda łowiecka to szkoda w mieniu, a nie szkoda na osobie

Powódki wniosły skargę kasacyjną od wyroku Sądu drugiej instancji. Skarżące ponownie zarzuciły naruszenie art. 46 ust. 1 pkt 2 Pr. łow. poprzez jego niezastosowanie i w konsekwencji stwierdzenie, że pozwane Koło Łowieckie „R." nie ponosi odpowiedzialności za śmierć ich taty. Rozpoznający skargę kasacyjną Sąd Najwyższy zauważył, że w ramach art. 46 Pr. łow. szkody łowieckie są rozumiane szerzej niż wynika to z potocznego rozumienia tego terminu. Obejmuje on obowiązkiem wynagrodzenia nie tylko szkody wyrządzone przy wykonywaniu polowania, czyli przez polujących, ale także szkody wyrządzone przez niektóre zwierzęta łowne w uprawach i płodach rolnych. Sąd Najwyższy podkreślił jednak, że mimo łączenia przez art. 46 Pr. łow. z terminem „szkody łowieckie” szerszego znaczenia od potocznego, w przepisie tym chodzi jednak tylko o szkody w mieniu. Choć przepis ten, stanowiąc w ust. 1 pkt 2 o obowiązku wynagrodzenia szkód wyrządzonych przy wykonywania polowania, nie zacieśnia wyraźnie tego obowiązku (tak jak w ust. 1 pkt 1) jedynie do szkód w mieniu, to na takie zacieśnienie wskazuje jednoznacznie przewidziany w jego ust. 2 sposób szacowania szkód. Nie do zaakceptowania byłoby szacowanie szkód na osobie w ten sposób, a więc przez przedstawicieli zarządcy lub dzierżawcy obwodu łowieckiego przy uczestnictwie przedstawicieli izby rolniczej. Zatem w art. 46 ust. 1 pkt 2 Pr. łow. chodzi niewątpliwie tylko o wynagrodzenie szkód w mieniu, polegających w szczególności na zadeptaniu upraw. Unormowany w art. 46 Pr. łow. obowiązek wynagrodzenia szkód łowieckich zalicza się do przypadków odpowiedzialności za szkody powstałe na skutek wykonywania praw podmiotowych lub prowadzenia oznaczonej działalności na podstawie upoważnienia ustawowego. Ze względu na to, że korzystne społecznie prowadzenie oznaczonej działalności może zarazem wywoływać szkodliwe skutki dla otoczenia, ustawodawca - upoważniając do prowadzenia tej działalności - nakłada na prowadzącego działalność zaostrzoną odpowiedzialność za typowe szkodliwe jej następstwa.

Kiedy odpowiedzialność za postrzał ponosi koło łowieckie?

W omawianym przypadku nie można było przyjąć odpowiedzialności Koła Łowieckiego „R.” na podstawie art. 46 Pr. łow. Nie oznacza to wyłączenia odpowiedzialności koła, które, jak każda osoba prawna, ponosi odpowiedzialność za swoje zobowiązania. Koło łowieckie, jako organizator polowania, może na ogólnych zasadach ponosić odpowiedzialność z tytułu czynu niedozwolonego, a zatem także za krzywdę powstałą wskutek śmierci poszkodowanego w trakcie polowania, którą może rekompensować zadośćuczynienie pieniężne przysługujące najbliższym członkom jego rodziny na podstawie art. 448 w zw. z art. 24 § 1 k.c. Ewentualna deliktowa odpowiedzialność koła łowieckiego, jako organizatora polowania, wchodzi w rachubę, o ile zachowanie było bezprawne i zawinione, a pomiędzy tym zachowaniem a śmiercią zachodzi adekwatny związek przyczynowy. W celu wykazania tych okoliczności, a zwłaszcza nieprawidłowości, jakie wystąpiły w organizacji polowania, należy przeprowadzić postępowanie dowodowe.

Źródło:
W ramach niniejszego artykułu wykorzystano fragmenty uzasadnienia wyroku SN z 9.6.2021 r., V CSKP 84/21, http://www.sn.pl.

Treści publikowane w Serwisie internetowym PlanetaPrawo.pl mają charakter informacyjno-edukacyjny. Nie stanowią one porad prawnych i nie zastępują profesjonalnej pomocy prawnej. Administrator nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek skutki związane z ich wykorzystywaniem. Wszelkie prawa zastrzeżone – powołując się na publikację podaj źródło.