Ustawodawca zamierza zastąpić dotychczasowe przepisy o pracy zdalnej nowymi, czyniącymi z tej instytucji rozwiązanie stałe, znajdujące odzwierciedlenie w kodeksie. Nowe przepisy zostały przedłożone Senatowi, który zgłasza do ich kształtu poważne wątpliwości.
Ustawa o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (druk nr 877) dotyczy m.in. wprowadzenia pracy zdalnej jako stałej formy świadczenia pracy umocowanej w Kodeksie pracy. Aktualnie instytucja pracy zdalnej funkcjonuje w polskim prawie za sprawą ustawy z 2.3.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (dalej jako „KoronawirusU”). Nowa praca zdalna ma także ostatecznie zastąpić regulacje dotyczące telepracy.
Nowelizacja czeka obecnie na trzecie czytanie. Do projektowanych przepisów prawnych szereg wątpliwości zgłasza Senat.
W świetle argumentacji zaprezentowanej przez senackie Biuro Legislacyjne, praca zdalna jest już, mimo swego epizodycznego charakteru (wszak wynika z regulacji „covidowych”), szeroko stosowanym rozwiązaniem. Tymczasem ustawodawca nie zaprojektował przepisów normujących wpływ nowych regulacji na istniejące stosunki pracy. Brak przepisów przejściowych, określających wpływ nowego prawa na dotychczasowe stosunki prawne, należy uznać za bardzo poważny mankament prawny noweli. Ustawa zmieniająca powinna, zgodnie z art. 2 Konstytucji, regulować wpływ nowego prawa na sprawy znajdujące się w toku.
Zgodnie z art. 3 ust. 1 KoronawirusU, w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, ogłoszonego z powodu COVID-19, oraz w okresie 3 miesięcy po ich odwołaniu, w celu przeciwdziałania COVID-19, pracodawca może polecić pracownikowi wykonywanie, przez czas oznaczony, pracy określonej w umowie o pracę, poza miejscem jej stałego wykonywania (praca zdalna).
Artykuł 67(18) dodawany do Kodeksu pracy stanowi, że praca może być wykonywana całkowicie lub częściowo w miejscu wskazanym przez pracownika i każdorazowo uzgodnionym z pracodawcą, w tym pod adresem zamieszkania pracownika, w szczególności z wykorzystaniem środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość (praca zdalna).
Jak zauważono w Senacie, porównanie dotychczasowej i nowej definicji pracy zdalnej prowadzi do wniosku, że nowa definicja nie zawiera istotnej przesłanki tej formy świadczenia pracy w obecnym stanie prawnym – wykonywania pracy poza miejscem jej stałego wykonywania. Trudno przesądzić, czy jest to zamierzony zabieg legislacyjny (w innych ustawach zmienianych nowelą, a dotyczących służby wykonywanej zdalnie, przesłankę tę pozostawiono). Jeśli nie jest to celowe rozróżnienie, uzupełnienie definicji pracy zdalnej o warunek świadczenia jej poza miejscem stałego wykonywania, pozwoli na uniknięcie w przyszłości wątpliwości interpretacyjnych.
Zgodnie z projektowanym art. 67(23) k.p., odmowa wyrażenia przez pracownika zgody na zmianę warunków wykonywania pracy w przypadku określonym w art. 67(19) § 1 pkt 2 k.p., wystąpienie z wnioskiem o wykonywanie pracy zdalnej przez pracownika, o którym mowa w art. 67(19) § 6 i 7 k.p., a także zaprzestanie wykonywania pracy zdalnej na zasadach określonych w art. 67(22) k.p. nie mogą stanowić przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie przez pracodawcę umowy o pracę.
Jak słusznie zauważono w Senacie, w powyższym katalogu zabrakło wniosku pracownika o zmianę warunków wykonywania pracy na wykonywanie pracy zdalnej, o którym mowa w art. 67(19) § 2 k.p. Ponadto, okolicznością niemogącą stanowić przyczyny zwolnienia powinno być wystąpienie z wnioskiem o zaprzestanie wykonywania pracy zdalnej, a ochrona powinna obejmować wszystkie formy rozwiązania umowy o pracę.
Oprócz tego, zgodnie z projektowanym art. 67(33) § 2 k.p., do pracy zdalnej wykonywanej okazjonalnie nie stosuje się przepisów art. 67(19) –67(24) k.p. oraz art. 67(31) § 3 k.p. Wyłączenie projektowanego art. 67(23) k.p. oznacza, że pracownik, który wystąpi z wnioskiem o wykonywanie pracy zdalnej okazjonalnie, nie będzie chroniony przed rozwiązaniem z tego powodu stosunku pracy, choć ochronę taką otrzymali pozostali pracownicy wnioskujący o wykonywanie pracy zdalnej.
Źródła:
1) projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw, Senat RP X kadencji, druk Nr 877, https://www.senat.gov.pl/prace/druki/record,12560.html [dostęp: 15.12.2022 r.];
2) opinia Biura Legislacyjnego z 12.12.2022 r. do ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (druk nr 877), https://www.senat.gov.pl/gfx/senat/pl/senatekspertyzy/6627/plik/877o.pdf [dostęp: 15.12.2022 r.].
Treści publikowane w serwisie internetowym PlanetaPrawo.pl mają charakter informacyjno-edukacyjny. Nie stanowią one porad prawnych i nie zastępują profesjonalnej pomocy prawnej. Administrator nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek skutki związane z ich wykorzystywaniem. Wszelkie prawa zastrzeżone – powołując się na publikację podaj źródło.
Planujesz wakacje? Pamiętaj o EKUZ
2022-07-03 09:00
Zmiana czasu - jak długo będziemy przestawiać zegarki?
2022-10-30 10:45
Powołanie Rady Ministrów w świetle Konstytucji
2023-09-01 10:00
Kasowy PIT dla przedsiębiorców
2024-04-27 00:20
Podróżne ABC, czyli jak nie stać się przemytnikiem
2022-06-26 07:00
11 stycznia SN oceni ważność wyborów parlamentarnych
2024-01-10 10:00
