SN orzekł, czy wniesienie pisma przez e-PUAP wywoła skutek procesowy

Źródło grafiki: https://pixabay.com

• Redakcja
• 2023-06-05 09:00
• Komentarze (0)

Sąd Najwyższy wydał postanowienie, w którym odniósł się do skuteczności pism wnoszonych za pośrednictwem platformy e-PUAP.

Skuteczne wniesienie pisma procesowego do sądu

Na wokandę SN trafiła sprawa, w której podstawowe pytanie sprowadzało się do kwestii, czy pismo procesowe, wniesione za pośrednictwem platformy e-PUAP, wywołuje skutek procesowy.

Na wstępnie należy podkreślić, że zasadniczą, dopuszczalną drogą złożenia pisma procesowego jest wniesienie go do sądu. Przepisy o charakterze formalnym nie przewidują innej drogi wniesienia pisma procesowego do sądu niż złożenie go w siedzibie sądu (w biurze podawczym), za pośrednictwem określonego operatora pocztowego lub – w sytuacjach przewidzianych w przepisach szczególnych – za pośrednictwem systemu teleinformatycznego albo innego (niż operator pocztowy) podmiotu uprawnionego (np. kapitana statku). Ponieważ są to wyjątki od ogólnej zasady wnoszenia pism procesowych, nie mogą być interpretowane rozszerzająco.

Powyższe oznacza, że - co do zasady - pismo procesowe należy złożyć w tradycyjnej formie pisemnej i choć przepisy nie wskazują przy tym wprost, że pismo procesowe powinno być złożone w siedzibie sądu, to regułę tę można jednak wyprowadzić z norm szczególnych, stanowiących wyjątki od niej. Zgodnie z art. 125 § 2(1) k.p.c. pisma procesowe wnosi się do sądu za pośrednictwem systemu teleinformatycznego, jeżeli przepis szczególny tak stanowi. Z przepisem tym skorelowany jest art. 165 § 4 k.p.c., który stanowi, że wprowadzenie pisma do systemu teleinformatycznego jest równoznaczne z wniesieniem pisma do sądu. Z kolei zgodnie z art. 165 § 2 k.p.c. oddanie pisma procesowego w formie przesyłki poleconej w polskiej placówce pocztowej operatora pocztowego w rozumieniu ustawy Prawo pocztowe lub w placówce podmiotu zajmującego się doręczaniem korespondencji na terenie Unii Europejskiej jest równoznaczne z wniesieniem go do sądu. W art. 165 § 3 k.p.c. zrównano z wniesieniem pisma do sądu złożenie go przez żołnierza w dowództwie jednostki wojskowej albo przez osobę pozbawioną wolności w administracji zakładu karnego oraz przez członka załogi polskiego statku morskiego u kapitana statku.

e-PUAP jak telegram?

Czy e-PUAP oraz e-mail mogą być uznane za współczesny telegram czy telefonogram? Obowiązujące przepisy wydają się temu przeczyć. Nadal prawnie doniosłym sposobem wnoszenia pism do sądu jest doręczenie ich materialnej postaci. Żaden przepis prawa procesowego nie nakłada na pracowników sądu obowiązku wydruku pisma przesłanego elektronicznie, zawierającego oświadczenie procesowe strony. W przypadku telegramu lub telefonogramu nadanie oświadczeniu procesowemu strony formy pisma następowało w ramach określonych procedur dotyczących świadczenia tej usługi pocztowej. Usługa ta wykonywana była przez podmiot zewnętrzny na zlecenie nadawcy, a więc jej wykonanie nie było uzależnione od pracownika sądu (odbiorcy). Innymi słowy, zarówno pismo procesowe wniesione telegramem, jak i za pośrednictwem faksu docierało do sądu od razu w postaci materialnej (pisemnej). Z dniem 9 lutego 2007 r. Poczta Polska przestała świadczyć usługi przesyłania informacji za pomocą dalekopisu, a od 1 października 2018 r. wycofała usługę telegramu pocztowego.

Fakt, że pracownicy sądów nie mają prawnego obowiązku drukowania „pism procesowych” nadsyłanych przez strony elektronicznie, a skuteczność wniesienia pisma procesowego do sądu nie może być uzależniona od tego, czy pracownik sądu takie pismo wydrukuje sprawia, że takie podejście prowadziłoby do nierówności stron wobec prawa. Dokonanie czynności procesowej (wniesienie środka zaskarżenia) byłoby de facto uzależnione od dyskrecjonalnej i niepodlegającej kontroli procesowej decyzji pracownika sądu. Jeżeli bowiem pismo w postaci elektronicznej nie zostanie wydrukowane, to nie sposób mówić o dokonaniu jakiejkolwiek czynności procesowej. Wykluczone jest jednak, aby o tym czy dana czynność procesowa została w ogóle dokonana, a w konsekwencji także o jej skutkach, w tym np. o uprawomocnieniu się wyroku, decydował w dosyć dowolny sposób pracownik sądu.

>> Czytam więcej artykułów w: Orzecznictwo

e-PUAP i e-mail nie dla pism procesowych

W wydanym postanowieniu SN podkreślił, że system teleinformatyczny, za pośrednictwem którego można złożyć pismo procesowe to specjalny system obsługujący konkretne postępowanie sądowe, np. postępowanie upominawcze czy postępowanie rejestrowe. Nie jest takim systemem elektroniczna Platforma Usług Administracji Publicznej e-PUAP, służąca do komunikacji obywateli z jednostkami administracji publicznej. Platforma ta nie została bowiem przewidziana w przepisach regulujących postępowanie cywilne, jako droga kontaktowania się stron z sądem w postępowaniu sądowym.

Tymczasem skuteczne wniesienie pisma procesowego do sądu musi nastąpić w tradycyjnej (materialnej) formie pisemnej oraz powinno zawierać możliwy do odczytania bez użycia urządzeń tekst. Dopiero spełnienie tego warunku powoduje wszczęcie postępowania sądowego i ewentualnego trybu naprawczego zmierzającego do usunięcia braków formalnych pisma procesowego. Pismo procesowe złożone w postaci elektronicznej – w zakresie nieunormowanym szczególnymi przepisami – nie wywołuje skutków prawnych, które ustawa wiąże ze złożeniem pisma procesowego, przy czym nie chodzi o brak formalny pisma, lecz o jego pierwotny, nieusuwalny brak skuteczności spowodowany użyciem nieautoryzowanej techniki (zob. postanowienia SN: z 26 marca 2009 r., I KZP 39/08, OSNKW 2009, nr 5, poz. 36; z 15 lipca 2010 r., III SW 87/10, OSNP 2011, nr 3-4, poz. 53; z 25 października 2011 r., III SW 70/11, OSNP 2012, nr 11-12, poz. 144)

Doprowadziło to do konkluzji, że dopóki ustawodawca nie otworzy szerszej, uwzględniającej rozwój technologii, drogi wnoszenia pism procesowych, przesłanie pisma do sądu mailem czy też za pośrednictwem platformy e-PUAP nie wywołuje skutków procesowych i nie wymaga podjęcia przez sąd czynności o charakterze faktycznym (wydrukowanie załącznika do maila) i procesowym (np. wezwania do podpisania wydruku, a szerzej – usunięcia jego braków formalnych jako pisma procesowego, którym nie jest). Strona powinna natomiast zostać poinformowana o bezskuteczności tej czynności (wniesienia „pisma" drogą mailową lub za pośrednictwem platformy e-PUAP) w trybie pozaprocesowym.

Źródło:

Postanowienie SN z dnia 29 marca 2023 r.  (sygn. akt III CZ 427/22).

Treści publikowane w serwisie internetowym PlanetaPrawo.pl mają charakter informacyjno-edukacyjny. Nie stanowią one porad prawnych i nie zastępują profesjonalnej pomocy prawnej. Administrator nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek skutki związane z ich wykorzystywaniem. Wszelkie prawa zastrzeżone – powołując się na publikację podaj źródło. Wykorzystywanie zawartości serwisu internetowego PlanetaPrawo.pl jako danych treningowych AI jest zabronione.