SN: Spóźnione złożenie dokumentów do USC nie tamuje zawarcia małżeństwa

• Redakcja
• 2023-05-12 12:00
• Komentarze (0)

Małżeństwo zostaje zawarte pomimo uchybienia terminu przewidzianego dla złożenia kierownikowi urzędu stanu cywilnego przez duchownego zaświadczenia stwierdzającego, że oświadczenia zostały złożone w jego obecności przy zawarciu związku małżeńskiego podlegającego prawu wewnętrznemu kościoła albo innego związku wyznaniowego.

Zawarcie małżeństwa w formie wyznaniowej

Zawarcie małżeństwa w formie wyznaniowej normuje w szczególności art. 8 k.r.o. Zgodnie z brzmieniem tego przepisu, duchowny, przed którym zawierany jest związek małżeński podlegający prawu wewnętrznemu kościoła albo innego związku wyznaniowego, może przyjąć oświadczenia o wstąpieniu w związek małżeński, jeżeli zostaną mu przedstawione zaświadczenia stwierdzające brak okoliczności wyłączających zawarcie małżeństwa, sporządzone przez kierownika urzędu stanu cywilnego na podstawie art. 4¹ § 1 k.r.o.

Niezwłocznie po złożeniu oświadczeń o wstąpieniu w związek małżeński, duchowny sporządza zaświadczenie stwierdzające, że oświadczenia zostały złożone w jego obecności przy zawarciu związku małżeńskiego podlegającego prawu wewnętrznemu kościoła albo innego związku wyznaniowego. Zaświadczenie to podpisują duchowny, małżonkowie i dwaj pełnoletni świadkowie obecni przy złożeniu tych oświadczeń.

Zaświadczenie to, wraz z zaświadczeniem sporządzonym przez kierownika urzędu stanu cywilnego stwierdzającym brak okoliczności wyłączających zawarcie małżeństwa, duchowny przekazuje do urzędu stanu cywilnego przed upływem pięciu dni od dnia zawarcia małżeństwa.

Małżeństwo zawarte pomimo uchybienia terminu przewidzianego dla złożenia zaświadczenia przez duchownego

W dniu 10 maja 2023 r. Sąd Najwyższy stanął przez zadaniem rozstrzygnięcia następującego zagadnienia prawnego:

„Czy zostaje zawarte małżeństwo (art. 1 § 2 k.r.o.) w przypadku, gdy mężczyzna i kobieta zawierający związek małżeński podlegający prawu wewnętrznemu kościoła w obecności duchownego oświadczą wolę jednoczesnego zawarcia małżeństwa podlegającego prawu polskiemu i kierownik urzędu stanu cywilnego następnie sporządzi akt małżeństwa na podstawie zaświadczenia, o którym mowa w art. 8 § 2 k.r.o., podpisanego przez innego duchownego i przekazanego do urzędu stanu cywilnego po upływie terminu przewidzianego w art. 8 § 3 k.r.o.?”

Podjęta uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego brzmi:

„Niezależnie od tego, czy dopełnione zostały wymagania przewidziane w art. 8 k.r.o., małżeństwo zostaje zawarte, gdy mężczyzna i kobieta zawierający związek małżeński podlegający prawu wewnętrznemu kościoła albo innego związku wyznaniowego w obecności duchownego oświadczą wolę jednoczesnego zawarcia małżeństwa podlegającego prawu polskiemu a kierownik urzędu stanu cywilnego sporządzi akt małżeństwa (art. 1 § 2 k.r.o.)”.

Omawiane orzeczenie należy uznać za istotne, gdyż zasadniczo przyjmuje się w środowisku prawniczym, że złożenie przez duchownego stosownych dokumentów kierownikowi urzędu stanu cywilnego po upływie prawem przepisanego terminu powoduje ten skutek, że małżeństwo traktować należy jako nieistniejące, a sam akt małżeństwa sporządzony być nie może. W tej mierze nalezy wskazać, że zgodnie z art. 87 ust. 5 ustawy z 28.11.2014 r. - Prawo o aktach stanu cywilnego kierownik urzędu stanu cywilnego sporządza akt małżeństwa wtedy, gdy stwierdzi, że zachowany został termin z art. 8 § 3 k.r.o. Jeżeli nie zachowano wskazanego terminu, kierownik urzędu stanu cywilnego odmawia sporządzenia aktu małżeństwa. Natomiast treść omawianego orzeczenia pozwala przyjąć, że jeżeli kierownik urzędu stanu cywilnego mimo to sporządzi akt małżeństwa (działajac wbrew prawu), to spełniona zostaje przesłanka zawarcia małżeństwa.

Źródło: uchwała SN(7) z 10.5.2023 r., III CZP 71/22, http://www.sn.pl.

Treści publikowane w serwisie internetowym PlanetaPrawo.pl mają charakter informacyjno-edukacyjny. Nie stanowią one porad prawnych i nie zastępują profesjonalnej pomocy prawnej. Administrator nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek skutki związane z ich wykorzystywaniem. Wszelkie prawa zastrzeżone – powołując się na publikację podaj źródło. Wykorzystywanie zawartości serwisu internetowego PlanetaPrawo.pl jako danych treningowych AI jest zabronione.