Spółka handlowa w organizacji

Źródło grafiki: https://pixabay.com

• Redakcja
• 2022-03-13 12:22
• Komentarze (0)

Spółka handlowa w organizacji funkcjonuje w okresie przejściowym pomiędzy zawarciem umowy (podpisaniem statutu) spółki kapitałowej, a wpisem do rejestru. Przepisy prawne, a w szczególności przepisy prawa handlowego, normują szereg kwestii dotyczących m.in. powstania spółek w organizacji, praw i obowiązków tych podmiotów oraz sposobu ich reprezentacji.

Spółka w organizacji w kontekście kodeksowego instrumentarium normatywnego

W polskim porządku prawnym obowiązuje numerus clausus spółek handlowych. Ustawodawca wymienia spółki handlowe w art. 1 § 2 k.s.h. postanawiając, że pojęcie to obejmuje swym zakresem spółki jawną, partnerską, komandytową, komandytowo-akcyjną, z ograniczoną odpowiedzialnością, a ponadto prostą spółkę akcyjną i spółkę akcyjną. Przyjmuje się powszechnie, że jest to katalog zamknięty, co oznacza, że na gruncie polskich przepisów prawnych nie może powstać żadna inna spółka handlowa. Spółka w organizacji nie wymyka się spod reżimu ustanowionego tym przepisem, ponieważ nie stanowi żadnej odrębnej od tego katalogu spółki. Jest jedynie formą organizacyjną, która ma zastosowanie tylko w odniesieniu do spółek kapitałowych: spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, prostej spółki akcyjnej oraz spółki akcyjnej. Przykładowo, powstanie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji następuje w chwili zawarcia umowy. Zawarcie umowy stanowi ważne zdarzenie prawne. Pociąga za sobą bowiem powstanie zobowiązania wspólników do wniesienia wkładów na pokrycie obejmowanego kapitału zakładowego. Przypomnieć należy, że umowa spółki z ograniczoną odpowiedzialnością powinna zostać zawarta w formie aktu notarialnego ad solemnitatem. Każda inna forma skutkuje nieważnością umowy, chyba że spółka jest zawierana przy wykorzystaniu wzorca, co następuje przy użyciu systemu teleinformatycznego – w ramach portalu S24 prowadzonego przez Ministerstwo Sprawiedliwości.

Atrybuty spółki w organizacji

W myśl art. 11 k.s.h. spółki kapitałowe w organizacji mogą we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywane. Na gruncie przepisów prawa cywilnego oraz gospodarczego stanowią przedsiębiorców. Nadaje się im NIP oraz nr REGON. Spółki takie są podmiotami prawa, choć nie są osobami prawnymi (tak jak tzw. docelowe spółki kapitałowe – po zarejestrowaniu). Przysługuje im zarówno zdolność prawna, jak i zdolność do czynności prawnych. Do spółki kapitałowej w organizacji stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące danego typu spółki po jej wpisie do rejestru.
Spółka kapitałowa w organizacji, mając postać „niepełnej” osoby prawnej, może również dochodzić swoich praw przeciwko samym wspólnikom. Może ona w szczególności domagać się od wspólników wniesienia zadeklarowanych przez nich wkładów (por. wyrok SN z 14.11.2013 r., II CSK 126/13, http://www.sn.pl).
Co więcej, spółka kapitałowa w organizacji, jako podmiot mający zdolność prawną i zdolność do czynności prawnych, ma także zdolność połączeniową. Dla czynnego udziału w fazie rejestracji i ogłoszenia (art. 507 i art. 508 k.s.h.) konieczne jest jednak, by spółka była wpisana do rejestru, co podniesiono w piśmiennictwie (por. J. Golonka, Zdolność połączeniowa spółek kapitałowych w organizacji, „Przegląd Prawa Handlowego” 2010, Nr 4, s. 47).

Odpowiedzialność za zobowiązania spółki w organizacji

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji, prosta spółka akcyjna w organizacji albo spółka akcyjna w organizacji z chwilą wpisu do rejestru staje się spółką z ograniczoną odpowiedzialnością, prostą spółką akcyjną albo spółką akcyjną i uzyskuje osobowość prawną. Z tą chwilą staje się ona podmiotem praw i obowiązków spółki w organizacji. Spółka w organizacji może jednak nie zostać zarejestrowana. W takim przypadku odpowiednie uregulowania prawne rozstrzygają, że odpowiedzialność za zaciągnięte w ramach jej działalności ponoszą solidarnie spółka w organizacji i osoby, które działały w jej imieniu. Wspólnik albo akcjonariusz spółki kapitałowej w organizacji odpowiada solidarnie ze spółka i innymi wspólnikami (akcjonariuszami) za jej zobowiązania do wartości niewniesionego wkładu na pokrycie objętych udziałów lub akcji.

Reprezentacja spółki w organizacji na przykładzie spółki z o.o.

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji jest reprezentowana przez zarząd albo pełnomocnika powołanego jednomyślną uchwałą wspólników. W ramach cytowanego art. 161 § 2 k.s.h. ustawodawca posłużył się alternatywą rozłączną. Oznacza to, że spółka ta nie może być reprezentowana jednocześnie przez zarząd i pełnomocnika, a umocowanie tego ostatniego wygasa z chwilą ustanowienia zarządu, chyba że co innego wynika z pełnomocnictwa. W tej mierze także w doktrynie wskazano, że spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji może być reprezentowana wyłącznie przez jeden spośród wymienionych w treści art. 161 § 2 k.s.h. podmiotów. Wyklucza to w konsekwencji powołanie przez wspólników pełnomocnika wtedy, gdy w spółce jest już ustanowiony zarząd (por. K. Kamińska, Istota, ustrój oraz funkcjonowanie spółki z o.o. w organizacji, „Nowy Przegląd Notarialny” 2013, Nr 1, s. 34).
Natomiast w spółce jednoosobowej w organizacji jedyny wspólnik nie ma prawa reprezentowania spółki zarówno jako pełnomocnik, jak i jako członek zarządu. Ograniczenie jedynego wspólnika nie dotyczy jednak zgłoszenia spółki do sądu rejestrowego.

Stan prawny: 21.12.2021 r.

Treści publikowane w Serwisie internetowym PlanetaPrawo.pl. mają charakter informacyjno-edukacyjny. Nie stanowią one porad prawnych i nie zastępują profesjonalnej pomocy prawnej. Administrator nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek skutki związane z ich wykorzystywaniem. Wszelkie prawa zastrzeżone – powołując się na publikację podaj źródło.