Stosowanie stalkingu w celu wymuszenia zwrotu wierzytelności nadal bezkarne

Redakcja
2023-07-27 13:00
Komentarze (0)

Nękanie dłużników w celu wymuszenia zwrotu wierzytelności miało być karalne. W toku prac nad nowelizacją Kodeksu karnego zrezygnowano jednak z penalizacji stalkingu windykatorów. Teraz RPO pyta resort sprawiedliwości dlaczego.

Praktyki firm windykacyjnych w świetle obowiązujących przepisów Kodeksu karnego

Sytuacja prawna osób nękanych przez firmy widykacyjne - mimo podejmowanych wcześniej prób legislacyjnych - nie uległa poprawie. Brak właściwych przepisów sprawia, że dłużnikom nie przysługuje de facto ochrona przez tzw. stalkingiem windykatorów. Jak słusznie wskazuje RPO, poszczególne czynności dokonywane są przez wiele różnych osób, zaś poszczególnym windykatorom trudno przypisać współsprawstwo wobec braku działania przez nich w porozumieniu w celu popełnienia czynu zabronionego. Innymi słowy, żaden z pracowników firmy windykacyjnej nękającej swoich dłużników - biorąc pod uwagę częste zmiany klientów - nie wypełnia sam znamion przestępstwa stalkingu. A ponieważ żaden z pracowników nie popełnia przestępstwa, to i sprawca polecający - czyli pracodawca czy też zlecający zadania pracownikom firmy windykacyjnej - również go nie popełnia. Nie sposób ponadto przypisać odpowiedzialności karnej firmie windykacyjnej jako podmiotowi zbiorowemu. Powyższe stawia dłużników w trudnym położeniu, bowiem pozbawia ich jakiejkolwiek ochrony prawnej przed uporczywym nękaniem. Odpowiedzią na istniejące status quo miały być zmiany w Kodeksie karnym, z których - nie wiadomo czemu - ostatecznie się wycofano.

Próby penalizacji stalkingu windykatorów

Kres nękaniu domniemanych dłuzników przez firmy windykacyjne miały położyć zmiany legislacyjne, wyrażone w projekcie ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (projekt autorstwa Ministra Sprawiedliwości z dnia 25 stycznia 2019 r., https://legislacja.gov.pl/docs//2/12320403/12565615/12565616/dokument378690.pdf), w którym proponowano zmianę art. 190a k.k. w ten sposób, że miał on otrzymać brzmienie:

„Art. 190a. § 1. Kto przez uporczywe nękanie innej osoby lub osoby jej najbliższej wzbudza u niej uzasadnione okolicznościami poczucie zagrożenia, poniżenia lub udręczenia lub w istotnym stopniu narusza jej prywatność, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
§ 2. Tej samej karze podlega, kto, podszywając się pod inną osobę, wykorzystuje jej wizerunek, inne jej dane osobowe lub inne dane, za pomocą których jest ona publicznie identyfikowana, przez co wyrządza jej szkodę majątkową lub osobistą.
§ 3. Jeżeli sprawca działa w sposób określony w § 1 w celu wymuszenia zwrotu wierzytelności, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
§ 4. Jeżeli następstwem czynu określonego w § 1, 2 lub 3 jest targnięcie się pokrzywdzonego na własne życie, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
§ 5. Ściganie przestępstwa określonego w § 1, 2 lub 3 następuje na wniosek pokrzywdzonego".

Jak wynika z powyższego, działanie sprawcy w celu wymuszenia zwrotu wierzytelności miało być traktowane jako typ kwalifikowany, zagrożony surowszą karą pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat, tak jak w przypadku innych przestępstw o podobnej szkodliwości społecznej.

Niestety, w póżniejszej wersji projektu ustawy, tj. w projekcie z dnia 5 kwietnia 2019 r., zrezygnowano ze zmiany, która miałaby polegać na ściganiu stalkingu stosowanego w celu wymuszenia zwrotu wierzytelności. Co istotne, w uzasadnieniu nie podano przyczyn, które legły u podstaw rezygnacji.

RPO pyta Ministra Sprawiedliwości o dostępne narzędzia ochrony przed stalkingiem windykatorów

Rezygnacja z rozszerzenie ochrony obywateli przed opisanymi praktykami windykatorów stanowi podstawy wystąpienia RPO do Ministra Sprawiedliwości. W oficjalnym piśmie Rzecznik pyta nie tylko o powody rezygnacji z pierwotnej zmiany polegającej na dodaniu do art. 190a k.k. formy popełnienia tego czynu w celu wymuszenia zwrotu wierzytelności, ale również o to, czy obowiązujące przepisy dostatecznie chronią obywateli przed opisanymi praktykami, czy też jest potrzeba inicjatywy legislacyjnej dla jej prawnego zagwarantowania.

Źródło:

Pismo RPO do MS z 17.7.2023 r., II.501.2.2023.MM

Treści publikowane w serwisie internetowym PlanetaPrawo.pl mają charakter informacyjno-edukacyjny. Nie stanowią one porad prawnych i nie zastępują profesjonalnej pomocy prawnej. Administrator nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek skutki związane z ich wykorzystywaniem. Wszelkie prawa zastrzeżone – powołując się na publikację podaj źródło. Wykorzystywanie zawartości serwisu internetowego PlanetaPrawo.pl jako danych treningowych AI jest zabronione.

PlanetaPrawo.pl - przepisy, praktyczne komentarze, orzecznictwo, marketing prawniczy

Odwiedź nasz Sklep, polub nas na Facebooku, obserwuj nas na Twitterze