Pomimo szalejącej inflacji i wzrostu kosztów utrzymania rośnie, stawki świadczeń społecznych pozostają bez zmian. Problem obejmuje świadczenia rodzinne, opiekuńcze, wychowawcze, świadczenia z pomocy społecznej, zasiłek dla bezrobotnych oraz świadczenia z funduszu alimentacyjnego.
Wysokość świadczeń dla rodzin za dziećmi, osób z niepełnosprawnością i ich opiekunów oraz osób i rodzin w trudnej sytuacji życiowej i materialnej jest niewystarczająca. Jak wskazuje Rzecznik Praw Obywatelskich, potrzebne są pilne działania interwencyjne, a także systemowa modyfikacja mechanizmów waloryzacji i zmian wysokości świadczeń w szeroko rozumianym systemie pomocowym. W obecnych realiach społeczno-gospodarczych, przy znacznym wzroście kosztów utrzymania i spadku wartości pieniądza - wysokość świadczeń rodzinnych i opiekuńczych, świadczenia wychowawczego, świadczenia z funduszu alimentacyjnego, świadczeń z pomocy społecznej i zasiłku dla bezrobotnych jest nieadekwatna do potrzeb. Tym samym nie tylko przeglądu, ale i odpowiedniej modyfikacji wymagają mechanizmy, tryby i terminy weryfikacji zarówno kryteriów dochodowych, jak i wysokości świadczeń socjalnych. Nie uwzględniają bowiem czynników realnie wpływających na sytuację finansową osób i rodzin, jak inflacja czy skokowy wzrost cen energii i ogrzewania. Powoduje to, że duża grupa osób w obliczu kryzysowej sytuacji pozostaje poza wsparciem, a udzielana pomoc - ze względu na spadek jej wartości - nie tylko nie spełnia swych zadań, ale nie zaspokaja elementarnych potrzeb pozwalających na zabezpieczenie godności człowieka.
Problem obejmuje świadczenia rodzinne, opiekuńcze, wychowawcze, świadczenia z pomocy społecznej, zasiłek dla bezrobotnych czy świadczenia z funduszu alimentacyjnego.
Przykładowo, zasiłek rodzinny ma na celu częściowe pokrycie wydatków na utrzymanie dziecka. Przysługuje, gdy dochód rodziny w przeliczeniu na osobę albo dochód osoby uczącej się nie przekracza 674 zł, a przy dziecku z niepełnosprawnością nie może być wyższy niż 764 zł. Wysokość zasiłku rodzinnego wynosi od 95 zł do 135 zł miesięcznie. Przyznawane są też (miesięcznie): jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka i świadczenie rodzicielskie (po 1000 zł oraz świadczenia opiekuńcze, tj. zasiłek pielęgnacyjny - 215,84 zł, specjalny zasiłek opiekuńczy - 620 zł i świadczenie pielęgnacyjne - 2119 zł.
Również specjalny zasiłek opiekuńczy, warunkowany spełnieniem kryterium dochodowego, świadczenie pielęgnacyjne oraz zasiłek dla opiekuna pozostawają wiele do życzenia. Są one formą pomocy państwa dla osób rezygnujących z zatrudnienia dla opieki nad członkiem rodziny z niepełnosprawnością. Jak wskazał RPO, utrzymywanie specjalnego zasiłku opiekuńczego i zasiłku dla opiekuna na skrajnie niskim poziomie – 620 zł, przy wysokości świadczenia pielęgnacyjnego 2119 zł - z jednoczesnym zakazem wykonywania przez osoby pobierające świadczenia opiekuńcze jakiejkolwiek pracy, jest nieuzasadnione.
Świadczeniem opiekuńczym dla osób z niepełnosprawnością jest zasiłek pielęgnacyjny dla częściowego pokrycia wydatków na opiekę i pomoc innej osoby w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji. Aktualna jego wysokość - 215,84 zł zdecydowanie nie odpowiada potrzebom. Utrzymanie na kolejne trzy lata zasiłku na poziomie z 2019 r. nie tylko powoduje brak zabezpieczenia socjalnego osób z niepełnosprawnością, ale dodatkowo pogłębia istniejące zróżnicowanie wysokości zasiłku i dodatku pielęgnacyjnego - 256,44 zł.
Dodatkowo RPO wskazuje, że progi dochodowe będące podstawowym warunkiem prawa do świadczeń rodzinnych i wysokość poszczególnych świadczeń nie zmieniały się od 2018 r. – choć ustawa stanowi, że podlegają one weryfikacji co trzy lata, z uwzględnieniem wyników badań progu wsparcia dochodowego rodzin. Mimo że w 2021 r. przypadał termin weryfikacji progów dochodowych, utrzymano je na niezmienionym poziomie. Powoduje to, że z tej formy pomocy nie mogą skorzystać wszystkie rodziny potrzebujące, a jedynie te skrajnie ubogie.
W związku z istniejącym problemem, RPO zwrócił się do Ministra Rodziny i Polityki Społecznej o rozważenie skutecznego zabezpieczenia grup najsłabszych i najbardziej zagrożonych. Czy czeka nas systemowa reforma świadczeń społecznych? Czas pokaże.
Źródło:
- pismo RPO do MRiPS z 15.9.2022, II.7065.165.2022.JA
Treści publikowane w Serwisie internetowym PlanetaPrawo.pl mają charakter informacyjno-edukacyjny. Nie stanowią one porad prawnych i nie zastępują profesjonalnej pomocy prawnej. Administrator nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek skutki związane z ich wykorzystywaniem. Wszelkie prawa zastrzeżone – powołując się na publikację podaj źródło.
Jak otrzymać 800plus z wyrównaniem od dnia narodzin dziecka?
2024-02-11 11:40
Czy można odwołać zgodę blankietową?
2022-05-27 08:57
Ustalenie i zaprzeczenie ojcostwa — na czym polega?
2023-12-27 11:30
Reforma prawa spadkowego ogranicza krąg spadkobierców
2022-12-28 21:20
Trwa Tydzień Pomocy Osobom Pokrzywdzonym Przestępstwem
2024-02-21 16:10
Świadczenia społeczne na granicy ubóstwa. Będą zmiany?
2022-09-20 08:30
Bon turystyczny (nie) dla wszystkich dzieci
2023-03-23 08:00
Nowelizacja prawa rodzinnego: Wysłuchanie małoletniego
2023-07-29 16:37
