TSUE: Skład orzekający Izby Kontroli Nadzwyczajnej nie jest sądem

Źródło grafiki: https://pixabay.com

• Redakcja
• 2023-12-21 12:00
• Komentarze (0)

Z uwagi na całokształt okoliczności związanych z powołaniem sędziów Izby Kontroli Nadzwyczajnej, jej skład orzekający nie jest "sądem” w rozumieniu prawa Unii. W konsekwencji Trybunał odmówił zbadania co do istoty pytań prejudycjalnych przedstawionych przez ten organ.

Izba Kontroli Nadzwyczajnej zadaje pytanie prejudycjalne

W Polsce sędziowie, którzy chcą kontynuować służbę po osiągnięciu wieku przejścia w stan spoczynku, są zobowiązani wyrazić wolę dalszego zajmowania stanowiska Krajowej Radzie Sądownictwa (dalej jako „KRS”). Sędzia sądu powszechnego zaskarżył uchwałę KRS o umorzeniu postępowania w sprawie wyrażenia zgody na dalsze zajmowanie przez niego stanowiska sędziego. KRS stwierdziła bowiem, że oświadczenie zostało złożone po terminie określonym w ustawie.

Rozpatrując odwołanie sędziego, Izba Kontroli Nadzwyczajnej I Spraw Publicznych Sądu Najwyższego (dalej jako „Izba Kontroli Nadzwyczajnej”) zwróciła się do TSUE z wnioskiem o wyjaśnienie treści zasad nieusuwalności i niezawisłości sędziów ustanowionych w prawie Unii.

TSUE odpowiada

W wydanym wyroku TSUE orzekł, że pytania zadane przez Izbę Kontroli Nadzwyczajnej nie pochodzą od organu mającego status niezawisłego i bezstronnego sądu ustanowionego uprzednio na mocy ustawy, jak wymaga tego prawo Unii, w związku z czym uznał pytania za niedopuszczalne.

Trybunał doszedł do tego wniosku przywołując m.in. wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (dalej jako „ETPC”). Mowa o wyroku z dnia 8 listopada 2021 r. w sprawie Dolińska-Ficek i Ozimek przeciwko Polsce, w którym, w odniesieniu do dwóch składów orzekających Izby Kontroli Nadzwyczajnej, stwierdzono, że nie stanowią one sądu ustanowionego ustawą i nie są niezawisłe. Wyrok ten opierał się na stwierdzeniu, że powołanie członków składów orzekających nastąpiło z oczywistym naruszeniem podstawowych przepisów krajowych regulujących procedurę powoływania sędziów.

Jak podkreśla TSUE, okoliczności zmiany składu KRS w 2017 r. podważyły jej niezależność od władzy ustawodawczej i wykonawczej, wpływając tym samym na jej zdolność do proponowania niezależnych i bezstronnych kandydatów na stanowiska sędziowskie w Sądzie Najwyższym. Ponadto sędziowie, o których mowa, zostali powołani przez Prezydenta na podstawie uchwały KRS, której wykonanie było w chwili ich powołania wstrzymane przez Naczelny Sąd Administracyjny (dalej jako „NSA”) do czasu zbadania jej zgodności z prawem. W wyroku z dnia 21 września 2021 r. (II GOK 10/18) NSA ostatecznie uchylił wspomnianą uchwałę.

Zaufanie do sądownictwa podważone

Trybunał przeprowadził porównanie ustaleń i ocen dokonanych przez ETPC i NSA z własnym orzecznictwem i stwierdził, że całokształt różnorodnych okoliczności charakteryzujących powołanie sędziów zasiadających w składzie orzekającym, który wystąpił z pytaniami w omawianej sprawie, może rodzić uzasadnione wątpliwości co do niezawisłości i bezstronności tych sędziów oraz podważyć zaufanie, jakie sądownictwo powinno wzbudzać w jednostkach w społeczeństwie demokratycznym i w państwie prawnym.

Źródło:
Komunikat prasowy TSUE nr 206/23 z dnia 21 grudnia 2023 r., sprawa C-718/21, https://curia.europa.eu/jcms/upload/docs/application/pdf/2023-12/cp230206pl.pdf (dostęp: 21.12.2023 r.).

__________________________________________________

Treści publikowane w serwisie internetowym PlanetaPrawo.pl mają charakter informacyjno-edukacyjny. Nie stanowią one porad prawnych i nie zastępują profesjonalnej pomocy prawnej. Administrator nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek skutki związane z ich wykorzystywaniem. Wszelkie prawa zastrzeżone – powołując się na publikację podaj źródło. Wykorzystywanie zawartości serwisu internetowego PlanetaPrawo.pl jako danych treningowych AI jest zabronione. 

PlanetaPrawo.pl - przepisy, praktyczne komentarze, orzecznictwo, marketing prawniczy

Odwiedź nasz Sklep, polub nas na Facebooku, obserwuj nas na Twitterze