Tymczasowy nadzorca sądowy w postępowaniu upadłościowym

Redakcja
2023-01-15 21:12
Komentarze (0)

Ustanowienie tymczasowego nadzorcy sądowego na etapie postępowania w przedmiocie ogłoszenia upadłości stanowi sposób zabezpieczenia majątku dłużnika przed uszczupleniem ze szkodą dla wierzycieli. W ramach niniejszego artykułu opisujemy, na czym polega ta forma zabezpieczenia.

Istota zabezpieczenia majątku dłużnika

Postępowanie upadłościowe jest postępowaniem dwufazowym. W ramach pierwszej fazy toczy się postępowanie w przedmiocie ogłoszenia upadłości, natomiast w ramach drugiej – właściwe postępowanie upadłościowe. Postępowanie w przedmiocie ogłoszenia upadłości rozpoczyna się wraz ze złożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości, a jego koniec następuje z wydaniem postanowienia w przedmiocie ogłoszenia upadłości.

W pierwszej fazie postępowania upadłościowego sąd upadłościowy może zabezpieczyć majątek dłużnika korzystając z przepisów Kodeksu postępowania upadłościowego o postępowaniu zabezpieczającym.

Zabezpieczenie majątku dłużnika, niezależnie od tego, czy wniosek złożył wierzyciel, czy nastąpiło ono z urzędu, służy ogółowi wierzycieli. Dzięki zabezpieczeniu majątku dłużnika jest bowiem możliwe ich równomierne zaspokojenie poprzez jego likwidację. Ratio legis polega zatem w tym przypadku na zapewnieniu skuteczności postanowienia o ogłoszeniu upadłości.

Sposoby zabezpieczenia majątku dłużnika

W postępowaniu upadłościowym stosuje się szczególnie następujące sposoby zabezpieczenia majątku dłużnika:
1) ustanowienie hipoteki przymusowej na nieruchomości lub hipoteki morskiej na statku, w tym na statku w budowie,
2) ustanowienie zakazu zbywania lub obciążania nieruchomości,
3) ustanowienie tymczasowego nadzorcy sądowego,
4) ustanowienie zarządcy przymusowego,
5) zawieszenie postępowania egzekucyjnego,
6) uchylenie zajęcia rachunku bankowego.

W niniejszym artykule zaprezentowany zostanie sposób zabezpieczenia określony w punkcie trzecim powyżej.

Zasadnicza rola tymczasowego nadzorcy sądowego

Istota działania tymczasowego nadzorcy sądowego polega na prowadzeniu nadzoru nad gospodarowaniem majątkiem przez dłużnika. W sprawach zwykłego zarządu dłużnik może działać samodzielnie, natomiast w sprawach przekraczających zakres zwykłego zarządu dłużnik ma obowiązek uzyskać zgodę tymczasowego nadzorcy sądowego. Zgoda może zostać udzielona również po dokonaniu czynności w terminie trzydziestu dni od jej dokonania.

Wyrok SA w Katowicach z 31.1.2013 r., V ACz 83/12, http://orzeczenia.sa.katowice.gov.pl
„Ustawa nie definiuje pojęcia zarządu w orzecznictwie i w doktrynie wskazuje się jednak, iż termin ten obejmuje wszelkie czynności dotyczące zarządzanego mienia. Są to nie tylko czynności prawne, lecz również czynności faktyczne i czynności podjęte w postępowaniu zarówno sądowym, jak i administracyjnym przy czym czynnościami zwykłego zarządu są czynności zmierzające do utrzymania majątku zarządzanego w dotychczasowym stanie. Są to czynności związane z normalną eksploatacją i normalnym pobieraniem pożytków. Wszelkie zaś czynności przekraczające ten zakres są czynnościami przekraczającymi zakres zwykłego zarządu. W świetle powyższego każdorazowo badać należy więc w zależności od wielkości i charakteru zarządzanego majątku, czy dana czynność jest związana z normalną eksploatacją i normalnym pobieraniem pożytków, a tym samym, czy jest czynnością zwykłego zarządu czy też czynnością przekraczającą ten zakres.”

Tymczasowy nadzorca sądowy składa sądowi upadłościowemu sprawozdanie ze swojej działalności. Ponadto informuje sąd o wszelkich niezgodnych z prawem działaniach dłużnika lub uszczuplających jego majątek, który docelowo ma stać się masą upadłościową w celu zaspokojenia roszczeń wierzycieli.

Art. 38 ust. 3 PrUp
„Sąd może zobowiązać tymczasowego nadzorcę sądowego do złożenia w wyznaczonym terminie sprawozdania obejmującego w szczególności informacje na temat stanu finansowego dłużnika, rodzaju i wartości jego majątku oraz przewidywanych kosztów postępowania upadłościowego.”

Do tymczasowego nadzorcy sądowego stosuje się art. 157 PrUp. Powinien on więc posiadać licencję doradcy restrukturyzacyjnego. Na mocy art. 157a w zw. z art. 38 ust. 1 PrUp sąd może ustanowić zastępcę tymczasowego nadzorcy sądowego określając zarazem jego zadania.

W sprawach dotyczących majątku dłużnika tymczasowy nadzorca sądowy działa na rachunek dłużnika. Może udzielać pełnomocnictw na mocy art. 161 w zw. z art. 38 ust. 1 PrUp. W razie uchybień w wykonywaniu obowiązków może zostać odwołany przez sąd upadłościowy podobnie jak syndyk.

Wynagrodzenie tymczasowego nadzorcy sądowego

Sąd ustala wynagrodzenie tymczasowego nadzorcy sądowego, biorąc pod uwagę nakład pracy, zakres czynności podejmowanych w postępowaniu, stopień ich trudności oraz czas pełnienia funkcji.

Wynagrodzenie tymczasowego nadzorcy sądowego ustala się w wysokości od jednej czwartej przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w trzecim kwartale roku poprzedniego, ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego do jego dwukrotności. W szczególnie uzasadnionych przypadkach można przyznać wyższe wynagrodzenie w wysokości do czterokrotności tego wynagrodzenia, jeżeli uzasadnia to nakład pracy tymczasowego nadzorcy sądowego, zakres podjętych czynności, stopień ich trudności oraz czas pełnienia funkcji.

O wynagrodzeniu tymczasowego nadzorcy sądowego i zwrocie wydatków koniecznych poniesionych w związku z pełnieniem funkcji orzeka sąd na jego wniosek złożony w terminie tygodnia od dnia powiadomienia o odwołaniu lub od dnia wygaśnięcia funkcji. Sąd może przyznać tymczasowemu nadzorcy sądowemu zaliczkę na wydatki. Kwotę zaliczki wypłaca się w pierwszej kolejności z zaliczki wpłaconej przez wnioskodawcę.

Stan prawny: 15.1.2023 r.

Treści publikowane w serwisie internetowym PlanetaPrawo.pl mają charakter informacyjno-edukacyjny. Nie stanowią one porad prawnych i nie zastępują profesjonalnej pomocy prawnej. Administrator nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek skutki związane z ich wykorzystywaniem. Wszelkie prawa zastrzeżone – powołując się na publikację podaj źródło.