Waga każdego ucznia i inne dane wrażliwe trafią do publicznej bazy

Redakcja
2023-10-17 09:00
Komentarze (0)

Dane wrażliwe każdego ucznia trafią do publicznej bazy. Obawy wzbudza fakt, że ich przetwarzanie będzie możliwe bez zgody uczniów i ich rodziców.

Ewidencja "Sportowe talenty”, czyli dane uczniów w publicznym rejestrze

Ustawa z dnia 17 sierpnia 2023 r. o zmianie ustawy o zdrowiu publicznym oraz niektórych innych ustaw zakłada utworzenie publicznej bazy danych gromadzącej dane osobowe wszystkich uczniów, w tym dane wrażliwe. Chodzi o: imię, nazwisko, nr PESEL, rok urodzenia, wiek, płeć, masę ciała, wzrost, wynik testów sprawnościowych i ich datę, klasę, oddział, typ szkoły, nazwę szkoły oraz adres, gminę, powiat i województwo, gdzie uczeń uzyskał wynik z testów sprawnościowych. Według uzasadnienia ustawy celem ewidencji jest monitorowanie sprawności fizycznej dzieci i młodzieży oraz możliwość identyfikacji talentów sportowych.

Utworzenia ewidencji „Sportowe talenty” przewidują przepisy wprowadzone rozdziałem 6a do ustawy z dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie. Jednak zdaniem RPO, bardzo obszerny zakres danych, w tym danych identyfikujących (nr PESEL) – a także danych wrażliwych, gromadzonych w jednym miejscu – budzi zastrzeżenia z punktu widzenia ich bezpieczeństwa. Dane te w pełnym zakresie są udostępniane każdej szkole. Uzupełnia ona dane przekazane przez rodziców i nauczycieli. Ponadto dane te są udostępniane także klubowi i związkowi sportowemu oraz polskiemu związkowi sportowemu. Udostępnia się je także podmiotowi publicznemu oraz takiemu podmiotowi niepublicznemu, który realizuje zadania naukowo-badawcze, dydaktyczne, oświatowe lub statystyczne.

Anonimizacja nie usuwa prawnych wątpliwości i obaw

W oficjalnym piśmie do MEiN RPO wskazuje, że udostępnienie informacji nawet bez danych identyfikujących, lecz zawierających pozostałe informacje o wieku, płci, wzroście, masie ciała, roku urodzenia, szkole i klasie, do której uczęszcza dany uczeń, może mimo wszystko prowadzić do identyfikacji osoby, zwłaszcza w małych miejscowościach, bądź gdy dane przetwarzane są w sposób zautomatyzowany. Ze względu na bardzo szeroki, nieokreślony krąg podmiotów, którym udostępnia się dane, a także fakt, iż mają być one przetwarzane przez każdą szkołę, ryzyko naruszenia ich bezpieczeństwa należy ocenić jako wysokie. Ujawnienie danych osobowych dotyczących m.in. masy ciała dzieci potencjalnie naraża je na naruszenie ich prawa do prywatności oraz godności.

Przetwarzanie danych dzieci i młodzieży, w tym danych wrażliwych, odbywa się bez zgody uczniów czy rodziców. Słusznie wskazuje przy tym RPO, że przy zakładanych celach (monitorowanie sprawności fizycznej oraz możliwości identyfikacji talentów sportowych) gromadzenie i udostępnianie danych z ewidencji „Sportowe talenty" mogłoby się raczej odbywać na zasadzie dobrowolności, za zgodą ucznia, bądź rodzica. Ponadto kwestie świadczeń opieki zdrowotnej uczniów reguluje obowiązująca ustawa z dnia 12 kwietnia 2019 r. o opiece zdrowotnej nad uczniami, zatem realizacja celu monitorowania sprawności fizycznej nie wymaga dodatkowej ewidencji.

Uczniowie i rodzice zobowiązani do przekazania danych na potrzeby ewidencji „Sportowe talenty"

Wymóg udostępniania danych obowiązuje od 1 września. Jak wskazuje w piśmie RPO, wprowadzanie informacji do bazy ma się odbywać poprzez zobowiązanie uczniów i rodziców do ich udostępnienia, zatem szczególne wątpliwości budzi ochrona tych informacji na etapie przetwarzania ich przez szkołę i wprowadzania do systemu, a także obowiązek ich udostępniania przez uczniów lub rodziców we wskazanych celach.

Jak wskazuje RPO, w świetle obowiązujących standardów ochrony prawa do prywatności i danych osobowych, informacje przetwarzane przez władzę publicznej powinny być ograniczone do tego co niezbędne i nie mogą być pozyskiwane, gromadzone i udostępniane w związku z dowolnie ustalonymi przez ustawodawcę celami. Wątpliwości budzi więc proporcjonalność rozwiązania przewidującego gromadzenie danych przez władze publiczne, które następnie mają posłużyć selekcji uczniów pod kątem ich sprawności fizycznej i przydatności do uprawniania sportów. Obawy może budzić więc to, że przyjęte unormowania będą prowadziły do wykluczenia osób niepełnosprawnych z powodu obniżonej sprawności ruchowej.

UODO zapowiada możliwość kontroli

W sprawie głos zabrał również prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych. W oficjalnym piśmie podkreślił, że Urząd jako organ nadzorczy, nie został zaangażowany w proces legislacyjny dotyczący poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o zdrowiu publicznym, zakończony wprowadzeniem do porządku prawnego przepisów ustawy z dnia 17 sierpnia 2023 r. o zmianie ustawy o zdrowiu publicznym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1718). Co istotne, projektodawca nie przedłożył organowi nadzorczemu przedmiotowego projektu ustawy do zaopiniowania na etapie prac legislacyjnych, chociaż projekt dotyczył przetwarzania danych osobowych i to przetwarzania na dużą skalę. Tymczasem jego ekspercka rola w rekomendowaniu rozwiązań uwzględniających europejskie przepisy o ochronie danych osobowych przy budowaniu określonych norm prawnych może być tylko wówczas realizowana, jeśli nie będzie pomijany w procesie ich tworzenia.

Niemniej istniejące rozwiązania nie pozostaną bez kontroli. Jak wskazano, stosowanie w praktyce przepisów budzących wątpliwości z punktów widzenia prawa ochrony danych będzie przedmiotem postępowań kontrolnych i administracyjnych, prowadzonych wskutek złożonych skarg lub wskutek autonomicznej decyzji organu nadzorczego.

Źródła:

- pismo RPO do MEiN z 26.9.2023 r., VII.501.151.2023.MK, https://bip.brpo.gov.pl/

- pismo UODO do RPO z 3.10.2023 r., DOL.051.11.2023.WL.RB, https://bip.brpo.gov.pl/

__________________________________________________

Treści publikowane w serwisie internetowym PlanetaPrawo.pl mają charakter informacyjno-edukacyjny. Nie stanowią one porad prawnych i nie zastępują profesjonalnej pomocy prawnej. Administrator nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek skutki związane z ich wykorzystywaniem. Wszelkie prawa zastrzeżone – powołując się na publikację podaj źródło. Wykorzystywanie zawartości serwisu internetowego PlanetaPrawo.pl jako danych treningowych AI jest zabronione.

PlanetaPrawo.pl - przepisy, praktyczne komentarze, orzecznictwo, marketing prawniczy

Odwiedź nasz Sklep, polub nas na Facebooku, obserwuj nas na Twitterze