Wniosek o ogłoszenie upadłości jest pismem procesowym, któremu ustawodawca stawia szereg wymogów o charakterze formalnym. Kto może, a kto i kiedy musi złożyć taki wniosek? Te i inne kwestie rozważamy w niniejszym artykule.
W zarysie można wskazać, iż wniosek o ogłoszenie upadłości jest pismem procesowym, składanym przez uprawniony do tego na podstawie ustawy podmiot prawa, w którym zawarto wniosek o postawienie w stan upadłości dłużnika niewypłacalnego, posiadającego przymiot zdolności upadłościowej, a więc zdolność do bycia postawionym w stan upadłości.
Konsekwencją takiego zapatrywania jest to, że wniosek o ogłoszenie upadłości złożony zarówno przez podmiot nieuprawniony do jego złożenia, jak również przez podmiot uprawniony, ale skierowany wobec dłużnika nieposiadającego zdolności upadłościowej, nie może zostać uwzględniony.
Z art. 6 PrUp wynika jednoznacznie, że nie można ogłosić upadłości (a więc podmioty te nie mają zdolności upadłościowej):
1) Skarbu Państwa;
2) jednostek samorządu terytorialnego;
3) publicznych samodzielnych zakładów opieki zdrowotnej;
4) instytucji i osób prawnych utworzonych w drodze ustawy, chyba że ustawa ta stanowi inaczej, oraz utworzonych w wykonaniu obowiązku nałożonego ustawą;
5) osób fizycznych prowadzących gospodarstwo rolne, które nie prowadzą innej działalności gospodarczej lub zawodowej;
6) uczelni;
7) funduszy inwestycyjnych.
Natomiast można ogłosić upadłość przedsiębiorców w rozumieniu Kodeksu cywilnego, jak też:
1) spółek z ograniczoną odpowiedzialnością, prostych spółek akcyjnych i spółek akcyjnych nieprowadzących działalności gospodarczej;
2) wspólników osobowych spółek handlowych, ponoszących odpowiedzialność za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem;
3) wspólników spółki partnerskiej.
Można też ogłosić upadłość osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej. Postępowanie toczy się wówczas na podstawie przepisów dotyczących tzw. upadłości konsumenckiej. Przepisy te wyrażają odmienny cel postępowania w postaci oddłużenia upadłego.
Wniosek o ogłoszenie upadłości powinien zawierać:
1) imię i nazwisko dłużnika albo jego nazwę oraz numer PESEL albo numer w Krajowym Rejestrze Sądowym, a w przypadku ich braku - inne dane umożliwiające jego jednoznaczną identyfikację, firmę, pod którą działa dłużnik, miejsce zamieszkania albo siedzibę, adres, a jeżeli dłużnikiem jest spółka osobowa, osoba prawna albo inna jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną - imiona i nazwiska reprezentantów, w tym likwidatorów, jeżeli są ustanowieni, oraz numery PESEL albo numery w Krajowym Rejestrze Sądowym reprezentantów, a w przypadku ich braku - inne dane umożliwiające ich jednoznaczną identyfikację, a ponadto w przypadku spółki osobowej - imiona i nazwiska albo nazwę, numery PESEL albo numery w Krajowym Rejestrze Sądowym, a w przypadku ich braku - inne dane umożliwiające jednoznaczną identyfikację oraz miejsce zamieszkania albo siedzibę wspólników odpowiadających za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem;
2) NIP, jeżeli dłużnik ma taki numer;
3) wskazanie miejsca, w którym znajduje się główny ośrodek podstawowej działalności dłużnika;
4) wskazanie okoliczności, które uzasadniają wniosek i ich uprawdopodobnienie;
5) o ile wniosku nie składa wierzyciel - informację, czy dłużnik jest uczestnikiem podlegającego prawu polskiemu lub prawu innego państwa członkowskiego systemu płatności lub systemu rozrachunku papierów wartościowych w rozumieniu ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. o ostateczności rozrachunku w systemach płatności i systemach rozrachunku papierów wartościowych oraz zasadach nadzoru nad tymi systemami lub niebędącym uczestnikiem podmiotem prowadzącym system interoperacyjny w rozumieniu tej ustawy;
5) informację, czy dłużnik jest spółką publiczną w rozumieniu przepisów ustawy z 29.7.2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych.
Jeżeli wniosek o ogłoszenie upadłości składa dłużnik (przyszły upadły), do wniosku tego załącza się dokumenty z art. 23 PrUp, a w tym wykaz majątku z szacunkowym określeniem jego wartości, bilans, jak też spis jego wierzycieli i dłużników.
Złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości rozpoczyna postępowanie w przedmiocie ogłoszenia upadłości. Nie jest to jeszcze właściwa procedura upadłościowa, gdyż ta rozpoczyna swój bieg dopiero od daty upadłości, a więc od dnia wydania postanowienia o ogłoszeniu upadłości, w którym to m.in. wyznacza się syndyka, sędziego komisarza, i na którego podstawie z mocy samego prawa powstaje masa upadłościowa i następuje szereg skutków prawnych dotyczących osoby upadłego, jego majątku i dokonywanych przez niego czynności prawnych.
Postępowanie w przedmiocie ogłoszenia upadłości ma na celu ustalenie:
1) czy podmiot, którego upadłość ma zostać ogłoszona, ma zdolność upadłościową,
2) czy składający wniosek jest uprawniony do jego złożenia, a ponadto
3) czy w sprawie występują przesłanki ogłoszenia upadłości (tj. w szczególności czy dłużnik jest niewypłacalny oraz czy majątek dłużnika wystarczy na pokrycie kosztów postępowania).
Dopiero po zbadaniu powyższych zagadnień sąd upadłościowy jest władny stwierdzić, czy w sprawie występują merytoryczne przesłanki ogłoszenia upadłości czy nie i w konsekwencji tego ogłosić upadłość dłużnika albo odmówić ogłoszenia jego upadłości.
Postępowanie upadłościowe jest prowadzone w zgodzie z zasadą pisemności. Na etapie postępowania w przedmiocie ogłoszenia upadłości można zabezpieczyć majątek dłużnika, w myśl funkcji ochronnej postępowania upadłościowego.
Szereg podmiotów ustawodawca uprawnia do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości.
Uwaga!
Uprawnienie należy odróżnić od obowiązku złożenia wniosku.
Uprawnionym do złożenia omawianego wniosku jest każdy z wierzycieli osobistych dłużnika.
Wniosek ten mogą zgłosić również:
1) w stosunku do spółki jawnej, spółki partnerskiej, spółki komandytowej oraz spółki komandytowo-akcyjnej - każdy ze wspólników odpowiadających bez ograniczenia za zobowiązania spółki;
2) w stosunku do osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, którym odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną - każdy, kto na podstawie ustawy, umowy spółki lub statutu ma prawo do prowadzenia spraw dłużnika i do jego reprezentowania, samodzielnie lub łącznie z innymi osobami;
3) w stosunku do przedsiębiorstwa państwowego - także organ założycielski;
4) w stosunku do jednoosobowej spółki Skarbu Państwa - także pełnomocnik Rządu, państwowa osoba prawna, organ lub inna jednostka uprawniona do wykonywania praw z akcji lub udziałów należących do Skarbu Państwa;
5) w stosunku do osoby prawnej, spółki jawnej, spółki partnerskiej oraz spółki komandytowej i komandytowo-akcyjnej, będących w stanie likwidacji - każdy z likwidatorów;
6) w stosunku do osoby prawnej wpisanej do Krajowego Rejestru Sądowego - kurator ustanowiony na podstawie art. 42 § 1 k.c.;
7) w stosunku do dłużnika, któremu została udzielona pomoc publiczna o wartości przekraczającej 100 000 euro - organ udzielający pomocy;
8) w stosunku do dłużnika, wobec którego prowadzona jest egzekucja przez zarząd przymusowy albo przez sprzedaż przedsiębiorstwa, na podstawie Kodeksu postępowania cywilnego - zarządca ustanowiony w tym postępowaniu;
9) w stosunku do spółki zależnej uczestniczącej w grupie spółek - spółka dominująca.
O uprawnienia należy odróżnić obowiązek do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości.
Uwaga!
Należy zauważyć, że podmioty zobowiązane do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości są zarazem podmiotami uprawnionymi do jego złożenia, zgodnie z panującą w legislacji regułą, że nakazać skorzystania z normy kompetencyjnej można tylko takiemu podmiotowi, któremu kompetencja przysługuje.
Obowiązek złożenia takiego pisma ma przede wszystkim ten, wobec kogo ma zostać wydane postanowienie sądu upadłościowego o ogłoszeniu upadłości, a więc dłużnik – przyszły upadły. Prawo upadłościowe w art. 21 zawiera unormowanie, zgodnie z którym dłużnik jest obowiązany, nie później niż w terminie trzydziestu dni od dnia, w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości, zgłosić w sądzie wniosek o ogłoszenie upadłości.
Jeżeli dłużnikiem jest osoba prawna albo inna jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, obowiązek, o którym mowa, spoczywa na każdym, kto na podstawie ustawy, umowy spółki lub statutu ma prawo do prowadzenia spraw dłużnika i do jego reprezentowania, samodzielnie lub łącznie z innymi osobami.
W przypadku ustanowienia zarządu sukcesyjnego obowiązek złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości spoczywa na zarządcy sukcesyjnym. Jeżeli podstawa do ogłoszenia upadłości wystąpiła przed ustanowieniem zarządu sukcesyjnego, termin do zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości biegnie od dnia, w którym został ustanowiony zarząd sukcesyjny. Zgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości przez zarządcę sukcesyjnego nie wymaga zgody osób, na rzecz których działa zarządca sukcesyjny.
Osoby zobowiązane do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości, o których mowa powyżej, ponoszą odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną wskutek niezłożenia tego wniosku w terminie, chyba że nie ponoszą winy. Osoby te mogą uwolnić się od odpowiedzialności, w szczególności jeżeli wykażą, że w terminie do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości otwarto postępowanie restrukturyzacyjne albo zatwierdzono układ w postępowaniu o zatwierdzenie układu.
Stan prawny: 13.1.2023 r.
Treści publikowane w serwisie internetowym PlanetaPrawo.pl mają charakter informacyjno-edukacyjny. Nie stanowią one porad prawnych i nie zastępują profesjonalnej pomocy prawnej. Administrator nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek skutki związane z ich wykorzystywaniem. Wszelkie prawa zastrzeżone – powołując się na publikację podaj źródło.
Umowa spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w praktyce
2024-05-28 14:34
Rząd szykuje pakiet ułatwień prawnych dla przedsiębiorców
2024-04-18 01:12
Odpowiedzialność za zobowiązania spółki jawnej
2023-11-02 18:46
Kim jest doradca akcjonariusza do spraw głosowania?
2024-05-17 09:00
Spółka komandytowo-akcyjna w pigułce
2024-05-17 00:11
Ograniczenie cesji umów rezerwacyjnych i deweloperskich przesądzone
2023-04-04 20:00
Pre-pack, czyli jak sprzedać przedsiębiorstwo upadłego
2022-11-28 23:26
Obowiązek zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości
2023-05-19 10:00
