Zarys umowy faktoringu

Zastosowanie w profesjonalnym obrocie umów faktoringu jest coraz powszechniejsze. Jest tak, ponieważ umowa faktoringu znacząco wpływa na płynność finansową tego, kto zbywa wierzytelność. Jej zawarcie powoduje przyspieszenie płatności. W niektórych przypadkach na jej podstawie faktorant może również uwolnić się od ryzyka wypłacalności swego kontrahenta. Przeczytaj, na czym polega stosunek prawny powstały na podstawie umowy faktoringu.

Umowa nienazwana

Na gruncie aktualnego polskiego stanu normatywnego umowa faktoringu należy do zbioru umów nienazwanych. Oznacza to, że racjonalny ustawodawca nie ustanowił explicite możliwości jej zawarcia. Nie oznacza to, że zawarcie umowy faktoringu jest zakazane. Dopuszczalność zawarcia umowy faktoringu opiera się na zasadzie swobody kontraktowania (art. 353[1] k.c.). Omawiana umowa zawiera w dużej mierze postanowienia wywodzące się z klasycznego przelewu wierzytelności oraz sprzedaży. Zaawansowane treściowo umowy faktoringu mogą zawierać także szereg postanowień szczegółowych, charakterystycznych dla zlecenia. Do umowy faktoringu odnosi się konwencja UNIDROIT o faktoringu międzynarodowym z 28.5.1988 r. (konwencja ottawska). Stanowi ona istotny punkt odniesienia przy tworzeniu treści omawianej umowy.

Umowa faktoringu jest umową konsensualną, podwójnie profesjonalną, obustronnie zobowiązującą i odpłatną. Powinna mieć formę pisemną ad probationem. Jej sedno wyraża się w finansowaniu faktoranta przez podmiot zewnętrzny poprzez wykup wierzytelności i zapłatę „od ręki” przed terminem wymagalności. Dotyczy to w szczególności wierzytelności z długim terminem płatności. Dłużnik natomiast nie jest stroną tej umowy. W ten sposób przedsiębiorca nie traci płynności finansowej, lecz natychmiast otrzymuje środki pieniężne, pomniejszone o wynagrodzenie faktora. Poniżej znajduje się przykład postanowienia umownego stanowiącego o przedmiocie umowy faktoringu.

(...)

§ …
Przedmiot umowy
Na podstawie niniejszej umowy i począwszy od dnia jej zawarcia Faktorant zobowiązuje się przenosić na Faktora przyszłe wierzytelności pieniężne (wierzytelności), o charakterze pierwotnym, przysługujące mu wobec ……………………………………….. (Dłużnik), z tytułu ……………., na podstawie umowy handlowej …………… z dnia ……………. (której kopia wierzytelna stanowi załącznik nr 3 do niniejszej umowy), w zamian za co Faktor zobowiązuje się płacić Faktorantowi pomniejszone o wynagrodzenie kwoty odpowiadające przenoszonym wierzytelnościom oraz świadczyć dodatkowe usługi, o których mowa w § 5 niniejszej umowy.

(...)

Wyróżnia się szereg typów umów faktoringu (właściwy, niewłaściwy, mieszany, jawny, półjawny, tajny, dyskontowy, zaliczkowy, wymagalnościowy itd.). Przykładowo, faktoring właściwy, czyli inaczej pełny, zakłada definitywną cesję wierzytelności. Faktor ponosi ryzyko wypłacalności dłużnika i nie przysługuje mu regres wobec faktoranta. W faktoringu niewłaściwym (niepełnym) w razie niewypłacalności dłużnika dochodzi do zwrotnego przejścia wierzytelności na faktoranta, od którego faktor może dochodzić zapłaty.

Przelew wierzytelności

Ponieważ esencją umowy faktoringu jest przelew wierzytelności, strony powinny precyzyjnie wskazać, czy umowa ta dotyczy wierzytelności istniejących w chwili jej zawarcia, czy jednak wierzytelności przyszłych, jak w poniższym fragmencie postanowienia umownego.

(...)

§ …
Przelew wierzytelności i wynagrodzenie Faktora
1. W wykonaniu niniejszej umowy Faktorant będzie przedstawiał Faktorowi, nie rzadziej niż raz na …………………, w formie zestawienia, według wzoru stanowiącego załącznik nr … do niniejszej umowy (zestawienie), do nabycia tylko wierzytelności:
1) wyłącznie jemu przysługujące,
2) bezsporne co do zasady, wysokości oraz terminu zapłaty,
3) nieobjęte zakazem przeniesienia na podstawie jakiejkolwiek umowy, przepisów prawa lub właściwości zobowiązania,
...) … .
(…)

Dodatkowe usługi faktora

Dodatkowo, w świetle konwencji ottawskiej, faktor powinien świadczyć na rzecz faktoranta specyficzne usługi, takie jak np. prowadzenie sprawozdawczości czy wykonywanie czynności windykacyjnych, co odróżnia faktoring od zwykłego przelewu wierzytelności. Poniżej znajduje się przykład postanowienia umownego stanowiącego o dodatkowych usługach faktora w ramach umowy faktoringu.

(...)

§ …
Dodatkowe usługi Faktora
1. Faktor zobowiązuje się świadczyć na rzecz Faktoranta usługi:
1) doradztwa prawnego i ekonomicznego – co do całokształtu prowadzonej przez niego działalności gospodarczej,
2) monitorowania stanu wypłacalności dłużników określonych w załączniku nr … do niniejszej umowy oraz podejmowania wobec nich czynności windykacyjnych na podstawie pełnomocnictwa stanowiącego załącznik nr … do niniejszej umowy.
2. W zamian za świadczenie usług, o których mowa w ustępie poprzedzającym, Faktorant zobowiązuje się płacić Faktorowi wynagrodzenie w wysokości ………………. zł (słownie: …………………………………………..) co miesiąc z dołu, do … dnia miesiąca, w formie przelewu, na rachunek, o którym mowa w § … niniejszej umowy.
3. W ramach realizacji usług, o których mowa w ust. 1, Faktorant zobowiązuje się zapewnić w niezbędnym zakresie wgląd do własnych dokumentów i ksiąg rachunkowych.

(...)

Wypłata należności

W faktoringu często stosuje się zaliczkowe wypłaty należności za wierzytelność. Faktor wówczas finansuje faktoranta w ten sposób, że najpierw wypłaca faktorantowi określoną procentowo część należności, a pozostała część, pomniejszona o wynagrodzenie faktora, podlega wypłacie dopiero po spełnieniu zobowiązania przez dłużnika. Czasami jednak, jak w poniższym przykładzie, strony umawiają się o zapłatę już w chwili przelewu wierzytelności.

(…)
… . W ciągu … dni od dnia przelewu wierzytelności Faktor zapłaci Faktorantowi, tytułem zapłaty za przeniesienie wierzytelności, kwotę nominalną przeniesionej wierzytelności, pomniejszoną o wynagrodzenie wynoszące …% kwoty nominalnej przeniesionej wierzytelności. Zapłata nastąpi w formie przelewu na rachunek Faktoranta w …………………, nr …………………………………….. .

(...)

Faktor ma obowiązek zapłaty kwoty odpowiadającej wartości wierzytelności pomniejszonej o wynagrodzenie. Wynagrodzeniem faktora jest procent kwoty nominalnej określonej w każdej z wystawianych faktur VAT.

Ważnym elementem treściowym umowy faktoringu jest odpowiedzialność z tytułu rękojmi za wady przelanej wierzytelności a także rozkład ryzyka wypłacalności dłużnika. Możliwe jest obciążenie faktoranta odpowiedzialnością w tym zakresie. Niekiedy jednak umowa zakłada obciążenie faktora ryzykiem wypłacalności dłużnika, jak w poniższym przykładzie.

(...)

§ …
Ryzyko wypłacalności Dłużnika
1. Faktorant nie ponosi ryzyka wypłacalności Dłużnika.
2. W przypadku braku zrealizowania zobowiązania albo nienależytego zrealizowania zobowiązania Dłużnika Faktorowi nie przysługuje roszczenie regresowe przeciwko Faktorantowi.

(...)

_____________________________________

Treści publikowane w serwisie internetowym PlanetaPrawo.pl mają charakter informacyjno-edukacyjny. Nie stanowią one porad prawnych i nie zastępują profesjonalnej pomocy prawnej. Administrator nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek skutki związane z ich wykorzystywaniem. Wszelkie prawa zastrzeżone – powołując się na publikację podaj źródło. Wykorzystywanie zawartości serwisu internetowego PlanetaPrawo.pl jako danych treningowych AI jest zabronione.

PlanetaPrawo.pl - przepisy, praktyczne komentarze, orzecznictwo, marketing prawniczy

Odwiedź nasz Sklep, polub nas na Facebooku, obserwuj nas na Twitterze