Jurysdykcja sądu i bezprawne uprowadzenie dziecka w świetle wyroku TSUE

Źródło grafiki: https://pixabay.com

Redakcja
2023-07-22 12:00
Komentarze (0)

TSUE dokonał wykładni "rozporządzenia Bruksela II bis", które ustanawia na poziomie Unii reguły jurysdykcyjne między innymi w sprawach dotyczących pieczy nad dzieckiem.

Okoliczności sprawy będące tłem wyroku TSUE

Zapadły niedawno wyrok TSUE to odpowiedź na pytanie sądu austriackiego, który zwrócił się o dokonanie wykładni „rozporządzenia Bruksela II bis”, ustanawiającego na poziomie Unii reguły jurysdykcyjne między innymi w sprawach dotyczących pieczy nad dzieckiem. Rozporządzenie Rady (WE) nr 2201/2003 z dnia 27 listopada 2003 r. dotyczące jurysdykcji oraz uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach małżeńskich oraz w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej, uchylające rozporządzenie (WE) nr 1347/2000 ma zastosowanie, bez względu na rodzaj sądu, w sprawach cywilnych dotyczących:

a) rozwodu, separacji lub unieważnienia małżeństwa;
b) przyznawania, wykonywania, przekazywania, pełnego lub częściowego pozbawienia odpowiedzialności rodzicielskiej, które dotyczą w szczególności:

- pieczy nad dzieckiem i prawa do osobistej styczności z dzieckiem;
- opieki, kurateli i podobnych instytucji prawnych;
- wyznaczenia oraz zakresu zadań każdej osoby lub jednostki, która jest odpowiedzialna za osobę lub majątek dziecka, reprezentuje je lub udziela mu pomocy;
- umieszczenia dziecka w rodzinie zastępczej lub w placówce opiekuńczej;
- środków mających na celu ochronę dziecka w odniesieniu do zarządu, zabezpieczenia lub rozporządzania majątkiem dziecka.

>>Czytam więcej w: Orzecznictwo

Spór stanowiący asumpt dla zapytania sądu austriackiego dotyczy separacji pary słowackiej, która wcześniej osiedliła się z dwojgiem swoich dzieci w Austrii. Między małżonkami rozgorzał spór prawny dotyczący prawa do pieczy nad dziećmi i miejsca ich zamieszkania. Jak wynika z okoliczności faktycznych sprawy, matka wywiozła je do Słowacji, zaś ojciec wystąpił do sądu słowackiego, na podstawie konwencji haskiej dotyczącej uprowadzenia dziecka za granicę, o nakazanie powrotu dzieci do niego, do Austrii. Ponadto, jako że piecza nad dziećmi była wcześniej wykonywana przez oboje małżonków, zwrócił się on do sądu austriackiego o przyznanie mu wyłącznej pieczy nad dziećmi. Matka dzieci z kolei wniosła do sądu austriackiego o wezwanie sądu słowackiego do uznania swojej jurysdykcji w zakresie prawa do pieczy nad dziećmi. Sąd austriacki uwzględnił ten wniosek, od czego odwołał się ojciec.

Sąd austriacki ma wątpliwości i zwraca się do TSUE

Austriacki sąd odwoławczy zwracając się do TSUE wskazał, że zgodnie z rozporządzeniem - co do zasady - jurysdykcję do rozpoznania sporu dotyczącego prawa do pieczy nad dzieckiem posiadają sądy państwa członkowskiego, w którym dziecko ma miejsce zwykłego pobytu w chwili skierowania sprawy do sądu. Ze względu bowiem na ich bliskość w sensie geograficznym sądy te są na ogół najlepiej umiejscowione, aby dokonać oceny środków, które należy zarządzić w interesie dziecka. Jednakże - jak wskazuje dalej sąd austriacki - w przypadku bezprawnego uprowadzenia dziecka sądy państwa członkowskiego, w którym dziecko miało zwykły pobyt bezpośrednio przed tym uprowadzeniem, co do zasady zachowują swoją jurysdykcję do rozpoznania sprawy co do istoty, a to w celu zniechęcenia do takich uprowadzeń. W drodze wyjątku rozporządzenie przewiduje ponadto, że sąd państwa członkowskiego, do którego jurysdykcji należy rozpoznanie co do istoty o prawie do pieczy, może wystąpić z wnioskiem o przekazanie sprawy do sądu innego państwa członkowskiego, z którym to państwem dziecko ma szczególny związek, jeżeli taki sąd jest lepiej umiejscowiony dla jej osądzenia oraz jeżeli jest to zgodne z dobrem dziecka. W niniejszej sprawie pojawiło się więc pytanie, czy z tego uprawnienia można skorzystać również w przypadku bezprawnego uprowadzenia dziecka.

TSUE ocenił jurysdykcję do rozpoznania sprawy o prawo do pieczy

W ogłoszonym w dniu 13 lipca 2023 r. wyroku TSUE odpowiedział na zadane pytanie twierdząco. Zdaniem Trybunału sąd państwa członkowskiego posiadający jurysdykcję do rozpoznania co do istoty o prawie do pieczy z tego względu, że dziecko miało zwykły pobyt w tym państwie członkowskim bezpośrednio przed uprowadzeniem do innego państwa członkowskiego przez jedno z rodziców, może w drodze wyjątku wystąpić o przekazanie sprawy do sądu tego innego państwa członkowskiego.

Jak zauważa TSUE, powyższe wymaga jednak, aby dziecko miało szczególny związek z tym innym państwem członkowskim, aby ten inny sąd był, zdaniem sądu posiadającego jurysdykcję, lepiej umiejscowiony dla osądzenia sprawy oraz aby służyło to dobru dziecka. Te kumulatywne przesłanki mają charakter wyczerpujący. Niemniej przy badaniu dwóch ostatnich przesłanek sąd posiadający jurysdykcję powinien uwzględnić fakt zainicjowania, na podstawie konwencji haskiej dotyczącej uprowadzenia dziecka za granicę, postępowania w sprawie powrotu tego dziecka, które nie zostało jeszcze zakończone prawomocnym orzeczeniem w państwie członkowskim, do którego dziecko zostało bezprawnie uprowadzone. TSUE stwierdził zatem, że w tym względzie sąd posiadający jurysdykcję powinien w szczególności wziąć pod uwagę, w świetle postanowień tej konwencji, czasową niemożność wydania przez sądy innego państwa członkowskiego zgodnego z dobrem dziecka rozstrzygnięcia co do istoty o prawie do pieczy, zanim sąd tego innego państwa członkowskiego, do którego wpłynął wniosek o powrót tego dziecka, przynajmniej nie rozpozna tego wniosku.

Źródło:

Wyrok Trybunału Sprawiedliwości z dnia 13 lipca 2023 r. w sprawie C-87/22 TT.

Treści publikowane w serwisie internetowym PlanetaPrawo.pl mają charakter informacyjno-edukacyjny. Nie stanowią one porad prawnych i nie zastępują profesjonalnej pomocy prawnej. Administrator nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek skutki związane z ich wykorzystywaniem. Wszelkie prawa zastrzeżone – powołując się na publikację podaj źródło. Wykorzystywanie zawartości serwisu internetowego PlanetaPrawo.pl jako danych treningowych AI jest zabronione.

PlanetaPrawo.pl - przepisy, praktyczne komentarze, orzecznictwo, marketing prawniczy

Odwiedź nasz Sklep, polub nas na Facebooku, obserwuj nas na Twitterze