Pierwszy krok w sprawie utworzenia rządu

Źródło grafiki: https://pixabay.com

Redakcja
2023-11-08 10:00
Komentarze (0)

Już niebawem dojdzie do pierwszego posiedzenia Sejmu. Zdarzenie to wyznaczy termin początkowy powołania nowego rządu. Konstytucyjna procedura powołania Rady Ministrów uwzględnia trzy tryby. Dziś omawiamy pierwszy z nich.

Desygnacja Prezesa Rady Ministrów

Procedura powołania rządu rozpoczyna się w dniu pierwszego posiedzenia Sejmu, ewentualnie od dnia przyjęcia dymisji poprzedniej Rady Ministrów. Od tej pory dotychczasowy rząd działa na podstawie powierzenia mu przez Prezydenta sprawowania obowiązków do czasu powołania nowej Rady Ministrów. Prezydent najpierw desygnuje, a więc formalnie, biorąc pod uwagę układ sił politycznych w Sejmie oraz poczynione na kanwie wyniku wyborów ustalenia, wyznacza przyszłego Prezesa Rady Ministrów.

Swoboda Prezydenta w sprawie desygnowania premiera
W zakresie aktu desygnowania premiera w doktrynie podkreśla się znaczenie utrwalonych zwyczajów konstytucyjnych oraz wymogów kultury politycznej, które nakazują Prezydentowi uwzględnić faktyczny układ sił politycznych w Sejmie. Postuluje się mianowicie, aby w warunkach istnienia wyraźnej i stabilnej większości bądź koalicji politycznej w Sejmie Prezydent wystąpił właśnie do niej o wskazanie odpowiedniego kandydata (zob. D. Dudek, Komentarz do art. 154 Konstytucji RP, [w:] M. Safjan (red.), L. Bosek (red.), Konstytucja RP. Tom II. Komentarz do art. 87-243, Warszawa 2016, Legalis i podane tam źródło).

Desygnacja została w przepisach Konstytucji RP oddzielona od aktu urzędowego powołania Prezesa Rady Ministrów. Desygnacja finalnie nie musi zakończyć się powołaniem nowego rządu, gdyż zależy to od tego, czy osoba desygnowana na premiera odniesie sukces w sprawie ustalenia składu nowego rządu. W przypadku fiaska misji utworzenia rządu konieczne staje się uruchomienie drugiego trybu powołania Rady Ministrów poprzez wybór Sejmu (tzw. rząd parlamentarny). Natomiast w razie niepowodzenia także tego trybu konieczne jest powołanie rządu przez Prezydenta.

Powołanie Rady Ministrów

Wróćmy jednak do podstawowego trybu powołania rządu. W konstytucyjnym terminie czternastu dni od dnia pierwszego posiedzenia Sejmu lub przyjęcia dymisji poprzedniej Rady Ministrów osoba desygnowana proponuje Prezydentowi skład nowej Rady Ministrów. Prezydent, który akceptuje zaproponowany skład Rady Ministrów, powołuje Prezesa Rady Ministrów wraz z pozostałymi członkami Rady Ministrów. Czyni to w odniesieniu do całości Rady Ministrów. Członkowie nowo powstałej Rady Ministrów składają przysięgę. Moment ten wyznacza kres działalności poprzedniej Rady Ministrów, która działała do czasu uformowania nowego rządu na mocy powierzenia obowiązków przez Prezydenta. Powołany przez Prezydenta rząd, nawet jeżeli pozostaje w okresie przed exposé, może wykonywać swoje kompetencje.

Exposé

Kolejnym etapem utworzenia rządu jest udzielenie wotum zaufania. Prezes Rady Ministrów, w ciągu 14 dni od dnia powołania przez Prezydenta, przedstawia Sejmowi program działania Rady Ministrów (exposé) z wnioskiem o udzielenie jej wotum zaufania. Wotum zaufania Sejm uchwala bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.

Udzielenie wotum zaufania

Procedura udzielenia wotum zaufania obejmuje trzy etapy: prezentację programu rządu wraz z wnioskiem o uchwałę aprobującą Sejmu, debatę oraz głosowanie. W debacie nad programem działania i wnioskiem o udzielenie wotum zaufania Radzie Ministrów, poza kolejnością mówców zapisanych do głosu, udziela się głosu wyłącznie Prezesowi Rady Ministrów. Marszałek Sejmu poddaje pod głosowanie wniosek Prezesa Rady Ministrów. Inne wnioski w tej sprawie są niedopuszczalne.

Udzielenie wotum zaufania kończy procedurę powołania rządu. Natomiast w sytuacji przeciwnej uruchamiany jest tzw. krok drugi – na podstawie art. 154 ust. 3 Konstytucji RP formowanie rządu staje się obowiązkiem Sejmu.

___________________________________________________

Treści publikowane w serwisie internetowym PlanetaPrawo.pl mają charakter informacyjno-edukacyjny. Nie stanowią one porad prawnych i nie zastępują profesjonalnej pomocy prawnej. Administrator nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek skutki związane z ich wykorzystywaniem. Wszelkie prawa zastrzeżone – powołując się na publikację podaj źródło. Wykorzystywanie zawartości serwisu internetowego PlanetaPrawo.pl jako danych treningowych AI jest zabronione.

PlanetaPrawo.pl - przepisy, praktyczne komentarze, orzecznictwo, marketing prawniczy

Odwiedź nasz Sklep, polub nas na Facebooku, obserwuj nas na Twitterze