Przepadek pojazdu będzie tylko fakultatywny

Redakcja
2024-04-25 07:30
Komentarze (0)

Nowela przewiduje fakultatywność orzekania przepadku pojazdu oraz wyłącza możliwość jego orzeczenia, gdy jest to niemożliwe lub niecelowe z uwagi na zbycie, utratę, zniszczenie lub znaczne uszkodzenie pojazdu, albo jeżeli pojazd w czasie popełnienia przestępstwa nie stanowił wyłącznej własności sprawcy. W takim wypadku sąd będzie mógł orzec nawiązkę na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej.

Przepadek pojazdu już nie obligatoryjny

Zasadnicza zmiana zawarta w omawianej noweli polega na odejściu od obligatoryjności orzekania przepadku pojazdu mechanicznego w sytuacjach określonych w ustawie karnej. Obecnie jest tak, że sąd może (fakultatywnie) orzec przepadek pojazdu albo go orzeka (obligatoryjnie). Następuje to na zasadach określonych w art. 44b, 178 i 178a k.k. Pierwszy z tych przepisów stanowi unormowanie ogólne dla przepadku pojazdu, natomiast dwa pozostałe przepisy odnoszą się do konkretnych przestępstw, których popełnienie pociąga za sobą możliwość albo konieczność orzeczenia przepadku pojazdu. W uproszczeniu wskazać można, że na gruncie art. 178 k.k. sąd może orzec przepadek, jeżeli sprawca:
1) popełnił przestępstwo katastrofy w ruchu lądowym,
2) sprowadził niebezpieczeństwo katastrofy w ruchu lądowym albo
3) spowodował wypadek.

Mowa zatem o przestępstwach bliżej określonych w art. 173, 174 i 177 k.k. Konieczne jest to, aby sprawca w każdym z tych przypadków znajdował się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego lub zbiegł z miejsca zdarzenia lub spożywał alkohol lub zażywał środek odurzający po popełnieniu czynu zabronionego, a przed poddaniem go przez uprawniony organ badaniu w celu ustalenia w organizmie zawartości alkoholu lub obecności środka odurzającego.

Natomiast sąd obligatoryjnie orzeka przepadek pojazdu mechanicznego, jeżeli zawartość alkoholu w organizmie sprawcy któregoś z ww. przestępstw była wyższa niż 1 promil we krwi lub 0,5 mg/dm3 w wydychanym powietrzu albo prowadziła do takiego stężenia.

Z kolei w odniesieniu do art. 178a § 5 k.k., sąd orzeka (obligatoryjnie) przepadek pojazdu mechanicznego, jeżeli sprawca prowadził pojazd w ruchu lądowym znajdując się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego. Tu warto podkreślić, że zgodnie z obowiązującym stanem prawnym sąd orzeka przepadek, "chyba że zawartość alkoholu w organizmie sprawcy przestępstwa (…) była niższa niż 1,5 promila we krwi lub 0,75 mg/dm3 w wydychanym powietrzu albo nie prowadziła do takiego stężenia”. Sąd ma również możliwość odstąpienia od orzeczenia przepadku pojazdu, „jeżeli zachodzi wyjątkowy wypadek, uzasadniony szczególnymi okolicznościami".

Stosownie do projektu, we wszystkich powyższych przypadkach następuje zniesienie podziału na przepadek orzekany fakultatywne i obligatoryjne oraz wprowadzenie w to miejsce tylko fakultatywnej możliwości sięgnięcia do tego narzędzia prawnego. Projektodawca uważa przy tym, że "obligatoryjność orzekania przepadku pojazdu mechanicznego stanowi istotne ograniczenie kompetencji sądu do sprawowania wymiaru sprawiedliwości. Z uwagi na powyższe zasadnym jest zrezygnowanie z obligatoryjności orzekania przepadku pojazdu mechanicznego prowadzonego przez sprawcę na rzecz jego fakultatywności" (tak uzasadnienie ustawy o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw, RCL – nr z wykazu UD34, https://legislacja.gov.pl).

Orzeczenie przepadku równowartości pojazdu

Rezygnacja z obligatoryjności przepadku pojazdu mechanicznego powoduje również ten skutek, że w sytuacji gdy pojazd nie był wyłączną własnością sprawcy, nie będzie także obligatoryjnego obowiązku orzekania przepadku równowartości pojazdu zamiast przepadku pojazdu.

W odniesieniu do przepadku pojazdów, w sytuacji gdy pojazd nie był wyłączną własnością sprawcy, obligatoryjny obowiązek orzekania przepadku równowartości pojazdu zamiast przepadku pojazdu narusza zasady trafnej represji. Takie rozwiązanie projektodawca ocenia jako zaprzeczenie zasady proporcjonalności kary i równości sprawców. Wysokość równowartości zależna jest bowiem jedynie od wartości pojazdu, która pozostaje bez związku z samym przestępstwem (zob. uzasadnienie…).

Wejście w życie

Ustawa ma wejść w życie "z dniem następującym po dniu ogłoszenia". Tak szybki termin jest podyktowany koniecznością wyeliminowania regulacji prawnych budzących zastrzeżenia konstytucyjne. Obecnie projekt znajduje się na etapie opiniowania.

Źródło:
-projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw wraz z uzasadnieniem, RCL – nr z wykazu UD34, https://legislacja.gov.pl.

___________________________________________________

Treści publikowane w serwisie internetowym PlanetaPrawo.pl mają charakter informacyjno-edukacyjny. Nie stanowią one porad prawnych i nie zastępują profesjonalnej pomocy prawnej. Administrator nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek skutki związane z ich wykorzystywaniem. Wszelkie prawa zastrzeżone – powołując się na publikację podaj źródło. Wykorzystywanie zawartości serwisu internetowego PlanetaPrawo.pl jako danych treningowych AI jest zabronione.

PlanetaPrawo.pl - przepisy, praktyczne komentarze, orzecznictwo, marketing prawniczy

Odwiedź nasz Sklep, polub nas na Facebooku, obserwuj nas na Twitterze