SN o terminie wniesienia skargi kasacyjnej

Źródło grafiki: https://pixabay.com

Redakcja
2024-02-01 08:54
Komentarze (0)

Oddalenie wniosku o ustanowienie pełnomocnika z urzędu, jak też oddalenie zażalenia na postanowienie w przedmiocie oddalenia takiego wniosku, powoduje otwarcie terminu do wniesienia skargi kasacyjnej zgodnie z art. 124 par. 4 zd. 1 i 2 k.p.c. także wtedy, gdy wniosek złożyła osoba uprawniona do samodzielnego wniesienia skargi.

Skutki oddalenia wniosku o ustanowienie pełnomocnika z urzędu

Dla oceny zasadności zażalenia kluczowe znaczenie miało przesądzenie czy unormowanie zawarte w art. 124 § 4 zd. 1 i 2 w zw. z art. 124 § 3 k.p.c., które reguluje skutki oddalenia wniosku o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego z urzędu w razie zgłoszenia takiego wniosku przed upływem terminu do wniesienia skargi kasacyjnej, znajduje zastosowanie także wobec osób, które posiadają zdolność postulacyjną w postępowaniu przed Sądem Najwyższym. Kwestia ta ma znaczenie dla osób wykonujących zawody wymienione w art. 87(1) § 2 k.p.c., a więc m.in. sędziów, prokuratorów, notariuszy, profesorów lub doktorów habilitowanych nauk prawnych, adwokatów czy radców prawnych.

Poniżej przedstawiamy wyciąg z ustawy procesowej.

Art. 124 § 1. Zgłoszenie wniosku o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego, jak również wniesienie środka odwoławczego od odmowy ich ustanowienia nie wstrzymuje biegu toczącego się postępowania, chyba że chodzi o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego dla powoda na skutek wniosku zgłoszonego w pozwie lub przed wytoczeniem powództwa. Sąd może jednak wstrzymać rozpoznanie sprawy aż do prawomocnego rozstrzygnięcia wniosku i w związku z tym nie wyznaczać rozprawy, a wyznaczoną rozprawę odwołać lub odroczyć.
§ 2. W razie ustanowienia adwokata lub radcy prawnego na wniosek zgłoszony przed upływem terminu do wniesienia zażalenia, dla którego sporządzenia ustawa wymaga zastępstwa prawnego przez adwokata lub radcę prawnego, sąd doręcza ustanowionemu adwokatowi lub radcy prawnemu odpis postanowienia z urzędu, a termin do wniesienia zażalenia na postanowienie biegnie od dnia jego doręczenia pełnomocnikowi. Jeżeli strona prawidłowo zażądała doręczenia postanowienia z uzasadnieniem, odpis postanowienia doręcza się pełnomocnikowi z uzasadnieniem.
§ 3. W razie ustanowienia adwokata lub radcy prawnego na wniosek zgłoszony przed upływem terminu do wniesienia skargi kasacyjnej przez stronę, która prawidłowo zażądała doręczenia orzeczenia z uzasadnieniem, sąd doręcza ustanowionemu adwokatowi lub radcy prawnemu orzeczenie z uzasadnieniem z urzędu, a termin do wniesienia skargi kasacyjnej biegnie od dnia doręczenia pełnomocnikowi orzeczenia z uzasadnieniem.
§ 4. W razie oddalenia wniosku o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego, zgłoszonego w przypadkach, o których mowa w § 2 lub § 3, termin do wniesienia środka zaskarżenia biegnie od dnia doręczenia stronie postanowienia, a jeżeli postanowienie zostało wydane na posiedzeniu jawnym - od dnia jego ogłoszenia. Jeżeli jednak strona wniosła zażalenie w przepisanym terminie, termin do złożenia środka zaskarżenia biegnie od dnia doręczenia stronie postanowienia oddalającego zażalenie, a jeżeli postanowienie sądu drugiej instancji zostało wydane na posiedzeniu jawnym - od dnia jego ogłoszenia.
§ 5. Ponowny wniosek o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego, oparty na tych samych okolicznościach, nie ma wpływu na bieg terminu do wniesienia środka zaskarżenia.

Dotychczasowa wykładnia art. 124 k.p.c.

Do tej pory w orzecznictwie Sądu Najwyższego prezentowano pogląd, że art. 124 § 4 k.p.c. dotyczy tylko sytuacji, w której strona postępowania, niemająca zdolności postulacyjnej, nie może samodzielnie wnieść zażalenia lub skargi kasacyjnej. Jeśli natomiast strona ma taką zdolność, gdyż należy do grona osób wymienionych w art. 87(1) § 2 k.p.c. (np. jest radcą prawnym, jak skarżąca), a mimo to złoży wniosek o ustanowienie pełnomocnika do sporządzenia środka zaskarżenia, to wniosek ten nie wstrzymuje biegu terminów do wniesienia skargi kasacyjnej lub zażalenia do Sądu Najwyższego (zob. postanowienia SN z dnia 16 maja 2013 r., V CZ 151/12, https://www.sn.pl, oraz z dnia 23 czerwca 2016 r., V CZ 28/16, https://www.sn.pl).

Sąd Najwyższy przełamuje dotychczasową wykładnię art. 124 k.p.c.

Sąd Najwyższy, prezentując stanowisko odmienne od stanowiska wyrażanego w dawniejszym orzecznictwie, wskazał, że oddalenie wniosku o ustanowienie pełnomocnika z urzędu, jak też oddalenie zażalenia na postanowienie w przedmiocie oddalenia takiego wniosku, powoduje otwarcie terminu do wniesienia skargi kasacyjnej zgodnie z art. 124 § 4 zd. 1 i 2 k.p.c. także wtedy, gdy wniosek złożyła osoba uprawniona do samodzielnego wniesienia skargi.

Sąd Najwyższy podkreślił, że z art. 124 § 4 w zw. z art. 124 § 3 k.p.c. nie wynikają żadne ograniczenia grona podmiotów, które mogą skorzystać z ukształtowanego zgodnie z tymi przepisami terminu do wniesienia skargi. Jednocześnie nie można z góry założyć, że osoby wymienione w art. 87(1) § 2 k.p.c. nigdy nie mają potrzeby korzystania z pomocy prawnej świadczonej z urzędu.

Z uzasadnienia postanowienia SN z dnia 30 listopada 2023 r., III CZ 224/23, https://www.sn.pl:
Sam fakt, iż dane osoby posiadają zdolność postulacyjną w postępowaniu przed Sądem Najwyższym, nie oznacza, iż z obiektywnego punktu widzenia nie mogą one potrzebować pomocy prawnej. Tym samym nieuzasadnione byłoby traktowanie takich osób w sposób mniej uprzywilejowany od reszty społeczeństwa wyłącznie ze względu na formalnie posiadane przez nie kompetencje i przymioty. Pogląd o stosowaniu art. 124 § 4 zd. 1 i 2 k.p.c. tylko do niektórych kategorii stron (uczestników) nie tylko nie wynika z brzmienia omawianych przepisów, lecz jego przyjęcie rodziłoby również trudne do zaakceptowania skutki. Kwestia ta jest widoczna także na tle niniejszej sprawy, w której uczestniczka wprawdzie ma formalną możliwość samodzielnego działania w postępowaniu przed Sądem Najwyższym, lecz – jak ustalono w toku instancji – cierpi na zaburzenia psychiczne, choć nie tego rodzaju, by uzasadniały zastosowanie art. 29 ust. 1 u.o.z.p.

Źródła:
-uzasadnienie postanowienia SN z dnia 30 listopada 2023 r., III CZ 224/23, https://www.sn.pl;
-komunikat SN o sprawie III CZ 224/23, https://www.sn.pl/aktualnosci/SitePages/Komunikaty_o_sprawach.aspx?ItemSID=626-b6b3e804-2752-4c7d-bcb4-7586782a1315&ListName=Komunikaty_o_sprawach [dostęp: 31.1.2024 r.].

___________________________________________________

Treści publikowane w serwisie internetowym PlanetaPrawo.pl mają charakter informacyjno-edukacyjny. Nie stanowią one porad prawnych i nie zastępują profesjonalnej pomocy prawnej. Administrator nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek skutki związane z ich wykorzystywaniem. Wszelkie prawa zastrzeżone – powołując się na publikację podaj źródło. Wykorzystywanie zawartości serwisu internetowego PlanetaPrawo.pl jako danych treningowych AI jest zabronione.

PlanetaPrawo.pl - przepisy, praktyczne komentarze, orzecznictwo, marketing prawniczy

Odwiedź nasz Sklep, polub nas na Facebooku, obserwuj nas na Twitterze