Źródło grafiki: https://pixabay.com/photos/family-law-solicitors-family-law-7275099/
Sąd Najwyższy stwierdził, że zaniechanie należytej weryfikacji wieku pozwanego prowadziło do zaburzenia istniejących stosunków społecznych.
Sąd Najwyższy rozpoznał sprawę, w której sąd rejonowy w zaskarżonym wyroku w sposób nieuzasadniony i niesprawiedliwy nałożył na pozwanego obowiązek solidarnej z najemcą zapłaty należności czynszowych z tytułu zamieszkiwania w spornym lokalu, mimo że w znacznej części okresu, za który zasądzono należność czynszową pozwany był osobą małoletnią i nie mógł ponosić odpowiedzialności za tego rodzaju należności. Skargę nadzwyczajną wniósł RPO wskazując zarzuty naruszenia norm konstytucyjnych oraz rażącego naruszenia prawa.
Sąd Najwyższy za zasadne uznał zarzuty rażącego naruszenia prawa procesowego, tj. art. 213 § 2 k.p.c., regulującego instytucję uznania powództwa, jak i rażącego naruszenia prawa materialnego, tj. art. 6881 § 1 k.c., zgodnie z którym za zapłatę czynszu i innych należnych opłat odpowiadają solidarnie z najemcą stale zamieszkujące z nim osoby pełnoletnie, z wyjątkiem pełnoletnich zstępnych pozostających na jego utrzymaniu, którzy nie są w stanie utrzymać się samodzielnie.
Sąd Najwyższy nie miał wątpliwości, że w analizowanej sprawie sąd rejonowy wadliwie poprzestał na uznaniu żądania pozwu, nie weryfikując w sposób należyty niezbędnego elementu stanu faktycznego sprawy w postaci wieku pozwanego, choć były ku temu uzasadnione podstawy, i błędnie przyjął, że mógł on ponosić odpowiedzialność solidarną za zapłatę czynszu i innych należnych opłat związanych z najmem spornego lokalu za okres, w którym pozwany był małoletni.
Sąd Najwyższy uznał również, że sąd rejonowy, obciążając pozwanego solidarną odpowiedzialnością za zaległości czynszowe i pozostałe opłaty związane z użytkowaniem spornego lokalu za cały okres objęty pozwem (począwszy od kwietnia 2008 r.), wadliwie zastosował także art. 688[1] § 1 k.c. W świetle art. 688[1] § 1 k.c. nie ulega bowiem wątpliwości, że stwierdzenie, że konkretna osoba jest odpowiedzialna solidarnie za dług najemcy wynikający z nieuiszczenia opłat za eksploatowanie lokalu mieszkalnego, wymaga uprzedniego ustalenia, czy jest ona osobą pełnoletnią. W przypadku ustalenia, że osoba zamieszkiwała w lokalu była małoletnia, zobowiązanie bowiem nie powstaje.
Zdaniem Sądu Najwyższego, powyższe uchybienia sądu rejonowego miały przy tym charakter rażący w rozumieniu art. 89 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym choćby z tego tylko powodu, że dotyczyły kluczowego w kontekście niniejszej sprawy elementu, jakim był wiek pozwanego.
W ocenie Sądu Najwyższego, w sprawie doszło również do naruszenia zasady demokratycznego państwa prawnego urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej w rozumieniu art. 89 § 1 in principio ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym. Zaniechanie bowiem przez sąd rejonowy należytej weryfikacji wieku pozwanego w sytuacji, gdy podstawę materialną powództwa stanowił w tym przypadku art. 6881 § 1 k.c., prowadziło do zaburzenia istniejących stosunków społecznych, a w konsekwencji doprowadziło do sytuacji, w której sąd rejonowy uwzględnił wobec pozwanego powództwo również w tej części, w jakiej roszczenie pozwu nie miało oparcia w przepisach prawa.
Uwzględniając skargę nadzwyczajną, mając jednocześnie na uwadze, że skarga ta złożona została po upływie 5 lat od uprawomocnienia zaskarżonego nią wyroku, Sąd Najwyższy uznał za zasadne ograniczenie się w tym przypadku do stwierdzenia wydania zaskarżonego wyroku (w zakresie objętym skargą) z naruszeniem prawa, stosownie do art. 115 § 2 ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym.
Sąd Najwyższy w tym aspekcie zwrócił uwagę, że zaskarżony wyrok dotyczył zasądzenia zaległych należności czynszowych oraz innych opłat związanych z korzystaniem ze spornego lokalu, które to roszczenia co do zasady były zasadne. Istota problemu sprowadzała się do zasądzenia powyższych należności solidarnie od pozwanej (co do której nie było żadnych wątpliwości, że zalegała z tego rodzaju zobowiązaniami wobec powódki) i od pozwanego, w którego przypadku zasądzona została kwota częściowo przypadająca za okres, w którym pozostawał małoletnim. Wskazując na definicję odpowiedzialności solidarnej dłużników, ujętej w art. 366 k.c., Sąd Najwyższy podniósł, że nie miał wiedzy, czy kwestionowany wyrok wywołał jakiekolwiek skutki w sferze majątkowej pozwanego, a tym samym, czy powódka dochodziła od niego jakiejkolwiek części należności zasądzonych zaskarżonym orzeczeniem. Sąd Najwyższy nie miał jednak wątpliwości, że wyrok ten narusza prawo i nastąpiło to w wyniku błędu popełnionego przez sąd rejonowy, który wydał zaskarżone orzeczenie. Pozwany jest obecnie osobą pełnoletnią, zdolną do zadbania o swoje interesy majątkowe. Rozstrzygnięcie stwierdzające wydanie zaskarżonego orzeczenia z naruszeniem prawa pozwoli pozwanemu na uzyskanie stosownego odszkodowania, jeżeli zaskarżony wyrok wywołał szkodę. Sąd Najwyższy podkreślił bowiem, że orzeczenie Sądu Najwyższego wydane po rozpoznaniu skargi nadzwyczajnej pełni rolę prejudykatu uprawniającego do dochodzenia od Skarbu Państwa odszkodowania na podstawie art. 417[1] § 2 k.c. za tzw. bezprawie judykacyjne.
Żródło:
Wyrok SN z dnia 26 listopada 2024 r. z uzasadnieniem (sygn. akt II NSNc 510/23), https://www.sn.pl.
___________________________________________________
Treści publikowane w serwisie internetowym PlanetaPrawo.pl mają charakter informacyjno-edukacyjny. Nie stanowią one porad prawnych i nie zastępują profesjonalnej pomocy prawnej. Administrator nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek skutki związane z ich wykorzystywaniem. Wszelkie prawa zastrzeżone – powołując się na publikację podaj źródło. Wykorzystywanie zawartości serwisu internetowego PlanetaPrawo.pl jako danych treningowych AI jest zabronione.
PlanetaPrawo.pl - przepisy, praktyczne komentarze, orzecznictwo, marketing prawniczy
Polub nas na Facebooku, obserwuj nas na Twitterze oraz Instagramie
SN stwierdził ważność referendum ogólnokrajowego
2023-12-11 08:00
SN wypowiedział się w sprawie zabezpieczenia praw wyborczych
2023-09-19 07:00
Nielegalne odpady na wokandzie WSA
2023-04-12 08:00
Prezydent wyznaczył sędziów Izby Odpowiedzialności Zawodowej SN
2022-09-18 08:30
Ubezpieczenie wspólnika pasywnego w spółce komandytowej
2022-11-20 16:35
Prokuratorzy zawalczą o wynagrodzenia przed TK
2023-08-12 08:00
