SN wypowiedział się w przedmiocie elementów skargi kasacyjnej

Źródło grafiki: https://pixabay.com/photos/judge-hammer-auction-hammer-auction-3665164/

Redakcja
2025-05-16 10:00
Komentarze (0)

Czy skarga kasacyjna powinna zawierać wszystkie elementy pierwszego pisma w sprawie, w szczególności wskazanie adresów stron? SN rozstrzygnął zagadnienie prawne.

Sąd Najwyższy podejmuje uchwałę

Rozpoznając przedstawione powiększonemu składowi Sądu Najwyższego zagadnienie prawne: „Czy skarga kasacyjna powinna zawierać wszystkie elementy pierwszego pisma w sprawie (art. 126 § 2 w zw. z art. 3984 § 3 k.p.c.), w szczególności wskazanie adresów stron, czy wystarczające jest, gdy − oprócz wymagań właściwych dla skargi kasacyjnej − spełnia ona wymagania przewidziane dla każdego pisma procesowego (art. 126 § 1 w zw. z art. 3984 § 3 k.p.c.)?" – Sąd Najwyższy w uchwale składu siedmiu sędziów wydanej w sprawie III CZP 39/23 uznał, że nie musi ona spełniać wymagań przewidzianych w art. 126 § 2 k.p.c. dla pierwszego pisma w sprawie.

SN: Skarga kasacyjna nie jest „pierwszym pismem w sprawie"

Sąd Najwyższy wskazał, że wymagania formalne skargi kasacyjnej określa art. 398[4] k.p.c., w tym § 3 tego przepisu wskazuje, że skarga kasacyjna powinna czynić zadość wymaganiom przewidzianym dla pisma procesowego, a w sprawach o prawa majątkowe powinna zawierać również oznaczenie wartości przedmiotu zaskarżenia. Jak podkreślono, każde orzeczenie Sądu Najwyższego wydane w postępowaniu kasacyjnym ma bezpośredni wpływ na sytuację stron i dalsze losy postępowania. W wyniku uwzględnienia skargi kasacyjnej, Sąd Najwyższy uchyla zaskarżone orzeczenie i zależnie od rodzaju stwierdzonych uchybień albo przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania zgodnie z modelem kasacyjnym, albo działając jako sąd rewizyjny, na wniosek skarżącego, orzeka co do istoty sprawy. W obu przypadkach ustawodawca posługuje się określeniem „sprawa", co wskazuje, że sprawa, którą rozpoznaje Sąd Najwyższy, jest tą samą sprawą, o której orzekał uprzednio sąd pierwszej, jak i drugiej instancji. Postępowanie kasacyjne – co do zasady − toczy się z udziałem dotychczasowych stron procesu lub uczestników postępowania nieprocesowego, a przedmiotem postępowania jest to samo roszczenie, które było rozpoznawane przez sądy pierwszej oraz drugiej instancji. Skarga kasacyjna, jako środek funkcjonalnie i przedmiotowo związany z dotychczas toczącym się postępowaniem, przysługuje stronie w ramach „jedności" postępowania pod względem zwykłej kolejności etapów tego postępowania i podejmowania czynności procesowych. Pogląd, że skarga kasacyjna nie jest „pierwszym pismem w sprawie" lepiej odpowiada mieszanemu charakterowi skargi kasacyjnej, która obok elementów stricte kasacyjnych zawiera w sobie również elementy rewizyjne (Sąd Najwyższy ma prawo orzec reformatoryjnie, może umorzyć postępowanie, sąd powszechny jest w danej sprawie związany wykładnią prawa dokonaną przez SN w orzeczeniu kasatoryjnym).

Dalsze motywy uzasadnienia

Zajęte przez Sąd Najwyższy w podjętej uchwale stanowisko jest również uzasadnione z perspektywy przyjmowanych uwarunkowań dotyczących formalizmu procesowego. Szczególne wymagania przewidziane dla pierwszego pisma w sprawie w art. 126 § 2 k.p.c. mają ściśle określoną funkcję – przede wszystkim mają zapewnić jednoznaczną identyfikację stron. Tymczasem na etapie postępowania przed Sądem Najwyższym nie zachodzi konieczność identyfikacji stron postępowania, skoro nastąpiło to już przed sądem powszechnym. W konsekwencji stosowanie wymagań formalnych z art. 126 § 2 k.p.c. względem skargi kasacyjnej traci jakiekolwiek uzasadnienie natury aksjologicznej.

Skargę kasacyjną wnosi się do sądu, który wydał zaskarżone orzeczenie (art. 398[5] § 1 k.p.c.) i w oryginale jest ona dołączana do akt sprawy prawomocnie zakończonej orzeczeniem sądu drugiej instancji, w których to aktach zarówno adresy jak i dane stron określone w art. 126 § 2 k.p.c. zostały już ustalone na pierwszym etapie postępowania sądowego w ramach weryfikacji ewentualnych braków formalnych pozwu (wniosku). Z punktu widzenia ekonomiki procesowej i racjonalizacji działań organów sądowych – zbędne jest zatem wszczynanie postępowania sanacyjnego w celu zmuszenia strony do podania informacji dostępnych w aktach (a w zasadzie ich powielenia). Brak tych danych w skardze nie uniemożliwia bowiem nadania jej biegu.

SN podkreślił też, że do skargi kasacyjnej nie ma zastosowania art. 139[1] § 1 k.p.c., co również wskazuje, że nie można kwalifikować jej jako pierwszego pisma w sprawie.Podejmując uchwałę, Sąd Najwyższy miał również na uwadze, że na podstawie ustawy z dnia 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw, która weszła w życie 1 lipca 2023 r., nowe brzmienie nadano art. 91 pkt 1 k.p.c. oraz art. 118 § 2 k.p.c., co wskazuje na zmianę ujęcia normatywnego postępowania kasacyjnego i traktowanie go, przynajmniej w kontekście wymienionych w tych przepisach instytucji, jako kontynuacji postępowania przed sądami powszechnymi, a nie postępowania całkowicie nowego. W wyniku nowelizacji wskazanych regulacji nie tylko odpadł główny argument merytoryczny za stanowiskiem, że skarga kasacyjna powinna spełniać wymogi stawiane pierwszemu pismu procesowemu (art. 126 § 2 k.p.c.), ale została usunięta główna płaszczyzna, na której wskazane stanowisko miało znaczenie praktyczne.

Źródło:

Uchwała składu siedmiu sędziów SN z dnia 14 maja 2025 r. (sygn. akt III CZP 39/23).

___________________________________________________

Treści publikowane w serwisie internetowym PlanetaPrawo.pl mają charakter informacyjno-edukacyjny. Nie stanowią one porad prawnych i nie zastępują profesjonalnej pomocy prawnej. Administrator nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek skutki związane z ich wykorzystywaniem. Wszelkie prawa zastrzeżone – powołując się na publikację podaj źródło. Wykorzystywanie zawartości serwisu internetowego PlanetaPrawo.pl jako danych treningowych AI jest zabronione.

PlanetaPrawo.pl - przepisy, praktyczne komentarze, orzecznictwo, marketing prawniczy

Polub nas na Facebooku, obserwuj nas na Twitterze oraz Instagramie