Na bazie obowiązujących przepisów Kodeksu pracy ustawodawca buduje odrębną i całościową regulację dotyczącą układów i porozumień jako szczególnych źródeł prawa pracy. Projekt ustawy o układach zbiorowych pracy i porozumieniach zbiorowych zaprezentowało Rządowe Centrum Legislacji.
Nowa ustawa ma w całości zastąpić dotychczasowe przepisy Działu XI k.p. Rozwiązania przewidziane w projekcie uwzględniają postulaty strony społecznej, przy zachowaniu części dotychczasowych rozwiązań, zawartych w obowiązującym na dzień dzisiejszy Dziale XI k.p. „Taka forma regulacji podyktowana była koniecznością uporządkowania treści całego działu dotyczącego układów zbiorowych pracy” - czytamy w uzasadnieniu projektu.
W dalszej części artykułu omawiamy najważniejsze rozwiązania zastosowane w projektowanej ustawie.
W projekcie przyjęto zasadę, według której katalog spraw regulowanych w układzie zbiorowym pracy jest otwarty. Jedynym graniczeniem w tej mierze mają być przepisy o charakterze bezwzględnie wiążącym. Rozwiązanie to nie odbiega od obecnie obowiązujących reguł, Warto zaznaczyć, że w projekcie wskazuje się zakres przedmiotowy układu zbiorowego pracy (zakładowego i ponadzakładowego). Katalog spraw, które mogą być regulowane układem, jest otwarty i obejmuje „w szczególności”:
1) wymiar i normy czasu pracy;
2) systemy i rozkłady czasu pracy;
3) pracę w godzinach nadliczbowych;
4) wymiar urlopu wypoczynkowego;
5) warunki wynagradzania;
6) organizację pracy;
7) bezpieczeństwo i higienę pracy, w tym zagrożenia psychospołeczne;
8) przeciwdziałanie naruszaniu godności oraz innych dóbr osobistych pracownika, naruszaniu zasady równego traktowania w zatrudnieniu i mobbingowi;
9) tworzenie zakładowego funduszu świadczeń socjalnych;
10) tryb i warunki podejmowania rokowań, reprezentacji stron i udziału ekspertów oraz pozostałych kwestii prowadzenia dialogu społecznego.
Postanowienia projektowanej ustawy wydają się uwzględniać wypracowany w praktyce i doktrynie podział układu na trzy zasadnicze części: normatywną, obligacyjną oraz inne postanowienia.
Projekt zmienia sposób ewidencjonowania układów zbiorowych pracy i porozumień zbiorowych. Ustawodawca zamierza zrezygnować z dotychczasowej procedury wymagającej przesyłania treści układów zbiorowych pracy. Obecnie układ zakładowy podlega wpisowi do rejestru prowadzonego przez właściwego okręgowego inspektora pracy. Układy ponadzakładowe natomiast wpisuje się do rejestru prowadzonego przez ministra właściwego do spraw pracy.
Zaproponowane przepisy zakładają konieczność zgłoszenia układu do Krajowej Ewidencji Układów Zbiorowych Pracy (dalej jako „KEUZP”). Zgłoszenie polegać będzie na wprowadzeniu do systemu teleinformatycznego uproszczonych danych na formularzu elektronicznym udostępnionym na stronie internetowej urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw pracy.
Gromadzenie danych w KEUZP wymagać będzie utworzenia elektronicznej bazy danych, umożliwiającej szybkie analizowanie zawartych w niej treści. Informacje zawarte w KEUZP uzyskają status informacji o charakterze publicznym, dostępnej dla każdej zainteresowanej osoby. Jednocześnie sama treść układów zbiorowych pracy oraz protokołów dodatkowych będzie znajdować się w wyłącznej dyspozycji stron zawierających dany układ, które będą mogły według własnego uznania decydować o jej udostępnianiu.
W KEUZP ewidencjonowane będą również porozumienia zbiorowe zawierane w drodze rokowań przez związki zawodowe oraz pracodawców.
W ramach przygotowywanej ustawy wprowadza się też możliwość skorzystania ze wsparcia mediatora na etapie rokowań nad układem zbiorowym pracy. W przypadku wystąpienia trudności w zakresie dojścia do porozumienia w odniesieniu do postanowień negocjowanego układu, istniałaby możliwość stosowania przepisów o rozwiązywaniu sporów zbiorowych, tj. skorzystania z profesjonalnej pomocy mediatora. Osoba ta dawałby gwarancję bezstronności i pomagała w osiągnięciu rozwiązań korzystnych dla obu stron.
Dotychczas strony korzystały najczęściej z możliwości zawierania układów zbiorowych pracy na czas nieokreślony. Często skutkowało to niepodejmowaniem rokowań nad protokołami dodatkowymi. Zawarte układy zbiorowe pracy przez wiele lat pozostawały niezmienione, a przez to nieaktualne wobec zmieniającego się prawa i sytuacji gospodarczej.
Projektowana ustawa przewiduje zawarcie układu na czas określony. W opinii projektodawcy czasowość obowiązywania układów zbiorowych pracy pozwoli na elastyczne uwzględnianie zmieniającej się sytuacji gospodarczej, a jednocześnie zmobilizuje strony do podejmowania rokowań układowych i aktualizacji postanowień układu.
Dla zakładowych układów zbiorowych pracy okres maksymalnego obowiązywania ustalono na 5 lat, a dla ponadzakładowych układów zbiorowych pracy na 10 lat.
Źródło:
Projekt ustawy o układach zbiorowych pracy i porozumieniach zbiorowych wraz z uzasadnieniem, RCL – nr z wykazu UC34, https://legislacja.gov.pl.
_____________________________________
Treści publikowane w serwisie internetowym PlanetaPrawo.pl mają charakter informacyjno-edukacyjny. Nie stanowią one porad prawnych i nie zastępują profesjonalnej pomocy prawnej. Administrator nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek skutki związane z ich wykorzystywaniem. Wszelkie prawa zastrzeżone – powołując się na publikację podaj źródło. Wykorzystywanie zawartości serwisu internetowego PlanetaPrawo.pl jako danych treningowych AI jest zabronione.
PlanetaPrawo.pl - przepisy, praktyczne komentarze, orzecznictwo, marketing prawniczy
Odwiedź nasz Sklep, polub nas na Facebooku, obserwuj nas na Twitterze
Jak zgłosić umowę o dzieło przez PUE ZUS?
2023-06-25 09:00
Praca zdalna wchodzi w życie. O czym warto pamiętać?
2023-04-09 10:00
Prawa autorskie do utworu powstałego w ramach stosunku pracy
2022-05-31 13:20
Prawo do wypoczynku nie dla osób na śmieciówkach
2022-10-10 20:30
Poradnik dla poszukujących wsparcia prawnego
2023-09-23 19:40
Zakaz dyskryminacji w miejscu pracy
2022-03-13 12:11
