Umowa o jurysdykcję krajową w praktyce

Polska ustawa procesowa do pewnego stopnia umożliwia uczestnikom obrotu poddanie sporu pod rozstrzygnięcie wskazanego w umowie sądu. Dotyczy to zarówno stosunków prawnych krajowych, jak i takich, które powstały pomiędzy podmiotami działającymi na terytoriach różnych państw. W tym drugim przypadku istotnego znaczenia nabiera umowa o jurysdykcję krajową.

Umowa o jurysdykcję krajową

Na gruncie polskiego ustawodawstwa jurysdykcja krajowa stanowi przedmiot unormowania art. 1103 i n. k.p.c. Umowa prorogacyjna o jurysdykcję krajową, omawiana w niniejszym artykule, została unormowana w art. 1104 k.p.c., natomiast umowa derogacyjna – w art. 1105 k.p.c. Warto przypomnieć, że skutkiem umowy prorogacyjnej jest rozszerzenie właściwości międzynarodowej sądu polskiego, w odróżnieniu od umowy derogacyjnej, która tę właściwość zawęża.

Wspomnieć warto też o podziale na jurysdykcję wyłączną i fakultatywną (niewyłączną). W umowie o jurysdykcję krajową wyłączną strony wskazują sąd wyłącznie właściwy do rozpoznania sporu, podczas gdy w umowie o jurysdykcję krajową fakultatywną strony jedynie umożliwiają rozpoznanie sporu przez dany sąd (nie wyłącza to wniesienia powództwa według zasad ogólnych).

Wyrok SA w Warszawie z 15.11.1999 r., I ACa 780/99, Legalis:
„(…) niewyłączna jurysdykcja zmierza do nadania jurysdykcji sądom, które inaczej (przy zastosowaniu ogólnych zasad) by jej nie miały, bez wyłączenia jednak jurysdykcji sądów, którym jurysdykcja przysługuje na ogólnych zasadach (czyli zgodnie z miejscem zamieszkania, siedziby pozwanego)”.

Według art. 1104 k.p.c. strony oznaczonego stosunku prawnego mogą umówić się na piśmie o poddanie wynikłych lub mogących wyniknąć z niego spraw o prawa majątkowe jurysdykcji sądów polskich. Warto wspomnieć w tym miejscu, że sprawy majątkowe należy rozumieć szerzej niż sprawy o roszczenia pieniężne.

Ważne

Umowy jurysdykcyjne stanowią przedmiot zainteresowania ustawodawcy unijnego. Mowa m.in. o rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1215/2012 z 12.12.2012 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych.

Zawarcie umowy o jurysdykcję krajową na piśmie

W świetle art. 1104 k.p.c. umowa o jurysdykcję krajową powinna zostać zawarta na piśmie. Wymaganie zawarcia umowy na piśmie jest spełnione, jeżeli umowa jest zamieszczona w dokumencie podpisanym przez strony lub w wymienionych między nimi pismach lub oświadczeniach złożonych za pomocą środków porozumiewania się na odległość, które pozwalają utrwalić ich treść.

Powołanie się w umowie podstawowej na dokument zawierający postanowienie odpowiadające omawianej umowie spełnia wymaganie dotyczące formy tej umowy, jeżeli umowa podstawowa jest sporządzona na piśmie, a to powołanie czyni umowę częścią umowy podstawowej.

Omawianą umowę zawrzeć można zatem jako odrębne porozumienie, ale także jako część umowy kreującej podstawowy stosunek prawny. Co istotne, poddanie jurysdykcji sądów polskich spraw, o których mowa, może nastąpić również przez wdanie się w spór co do istoty sprawy, jeżeli pozwany nie podniesie zarzutu braku jurysdykcji krajowej.

Umowa jurysdykcyjna prorogacyjna nie może zostać zawarta w sprawach, które według przepisów prawa polskiego należą do wyłącznej jurysdykcji sądów państwa obcego.

Umowa o jurysdykcję krajową na przykładach

Poniżej znajdują się fragmenty projektu umowy prorogacyjnej o jurysdykcję krajową wyłączną. Warto dostrzec, że nawet pozornie nieskomplikowane dokumenty o prawnym charakterze, tak jak w omawianym przypadku, wymagać mogą wzmożonej uwagi. W omawianym przypadku niezbędne jest precyzyjne oznaczenie stosunku prawnego, z którego mogą wyniknąć ewentualne spory poddane jurysdykcji sądów polskich. Niezwykle istotne jest też rozstrzygnięcie w umowie, czy jurysdykcja ma być wyłączna, czy jedynie fakultatywna. Jak już zasygnalizowano, jurysdykacja fakultatywna nie pozbawia możliwości wniesienia pozwu przed sąd niewskazany w umowie według zasad ogólnych.

UMOWA O JURYSDYKCJĘ KRAJOWĄ

Zawarta w dniu …, w …, pomiędzy Stronami:

(…)
-zwana dalej „Stroną polską”

(…)
-zwana dalej „Stroną zagraniczną”

o następującym brzmieniu:

§ 1
Podstawowy stosunek prawny

Strony zgodnie oświadczają, że w dniu … zawarły umowę o …, której kopia stanowi załącznik nr … do niniejszej umowy.

§ 2
Jurysdykcja wyłączna

Sprawy wynikłe w przyszłości na podstawie umowy oznaczonej w § 1 zostają poddane jurysdykcji sądów polskich jako jurysdykcji wyłącznej.

(…)

__________________________________________________

Treści publikowane w serwisie internetowym PlanetaPrawo.pl mają charakter informacyjno-edukacyjny. Nie stanowią one porad prawnych i nie zastępują profesjonalnej pomocy prawnej. Administrator nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek skutki związane z ich wykorzystywaniem. Wszelkie prawa zastrzeżone – powołując się na publikację podaj źródło. Wykorzystywanie zawartości serwisu internetowego PlanetaPrawo.pl jako danych treningowych AI jest zabronione.

PlanetaPrawo.pl - przepisy, praktyczne komentarze, orzecznictwo, marketing prawniczy

Polub nas na Facebooku, obserwuj nas na Twitterze oraz Instagramie