Zakaz handlu w niedziele - co zawiera projekt nowelizacji?

Redakcja
2024-05-26 13:18
Komentarze (0)

Projekt zakłada zwiększenie liczby niedziel, w których handel jest dozwolony, jak też zwiększenie wynagrodzenia za pracę w niedzielę.

Obowiązujący stan prawny

W obowiązującym stanie prawnym w niedziele i święta w placówkach handlowych:
1) handel oraz wykonywanie czynności związanych z handlem,
2) powierzanie pracownikowi lub zatrudnionemu wykonywania pracy w handlu oraz wykonywania czynności związanych z handlem
- są zakazane.

Od powyższej zasady ustawa z dnia 10 stycznia 2028 r. o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 449) wprowadza szereg wyjątków. Ustawodawca posługuje się kryterium czasowym oraz kryterium przedmiotu działalności. Po pierwsze, z zakazu zwolnione są dwie niedziele poprzedzające święta Bożego Narodzenia, niedziela poprzedzająca Wielkanoc, a także ostatnie niedziele stycznia, kwietnia, czerwca oraz sierpnia. W przepisach uwzględniony jest też szereg zwolnień dla poszczególnych rodzajów placówek handlowych, w których odbywa się handel (np. stacji benzynowych), branż (np. apteki) oraz form działalności (np. sklep internetowy). Rozwiązania funkcjonujące w obecnym stanie prawnym mają chronić pracownicze prawo do wypoczynku w związku ze szczególnym charakterem niedzieli jako dnia świątecznego.

Zakaz handlu nie w pełni uzasadniony

W dniu 21 marca 2024 r. wpłynął do Sejmu poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni oraz ustawy - Kodeks pracy. Propozycje w nim zawarte mają pozwolić na zwiększenie swobody wyboru konsumenta, który z jakichś przyczyn (np. intensywna praca zawodowa) jest zmuszony do robienia zakupów w niedzielę.

Wyżej wskazany projekt ustawy ma na celu zmianę regulacji dotyczących zasad prowadzenia handlu i czynności związanych z handlem w niedzielę określonych w ustawie z dnia 10 stycznia 2018 r. o ograniczeniu handlu w niedzielę i święta oraz w niektóre inne dni. Zdaniem projektodawców, dotychczasowy okres obowiązywania ustawy pokazał, że nie spełniła ona części celów, dla których ją przyjęto. Między innymi obowiązujące rozwiązania miały nie przyczynić się do wsparcia małych, lokalnych sklepów w ich konkurencji z wielkimi sieciami handlowymi. Projektodawcy podkreślają też, że w obecnym stanie prawnym funkcjonują arbitralne zwolnienia z zakazu handlu, które mogą być pretekstem do nadużyć i wskazują na przypadki obchodzenia zakazu handlu niedzielnego poprzez np. organizowanie w sklepach bibliotek.

Pierwsza i trzecia niedziela miesiąca pracująca

Proponowany projekt zakłada zwiększenie liczby niedziel, w których handel w placówkach niebędących placówkami zwolnionymi z zakazu jest dozwolony przez umożliwienie działalności w pierwszą i trzecią niedzielę w każdym miesiącu. Ma to w swoisty sposób pogodzić interesy klientów chcących robić zakupy oraz pracowników handlu. Z możliwości pracy w niedziele mają skorzystać też osoby, które nie mogą pracować w inne dni tygodnia.

Zgodnie z projektem, zakaz handlu nie obowiązuje w:
1) pierwszą i trzecią niedzielę każdego miesiąca kalendarzowego,
2) pierwszą niedzielę grudnia i kolejne dwie niedziele poprzedzające pierwszy dzień Bożego Narodzenia, z wyłączeniem niedzieli przypadającej na dzień 24 grudnia;
3) niedzielę bezpośrednio poprzedzającą pierwszy dzień Wielkiej Nocy, a jeżeli jest to pierwsza albo trzecia niedziela w miesiącu, zakaz nie obowiązuje także w niedzielę poprzedzającą pierwszą albo trzecią niedzielę tego miesiąca.

Wynagrodzenie w podwójnej wysokości i dzień wolny

Projekt rozszerza uprawnienia pracownicze z tytułu pracy w niedzielę. Obecnie wszystkich pracowników placówek handlowych pracujących w niedzielę obowiązują zasady rekompensaty z tego tytułu określone w przepisach Kodeksu pracy o godzinach nadliczbowych, które gwarantują dzień wolny od pracy, a jeżeli jest to niemożliwe, wypłatę dodatku do wynagrodzenia w wysokości 100%. Projektodawcy proponują zapewnienie pracownikowi:
- 200% wynagrodzenia za pracę w niedzielę, jak też
- innego dnia wolnego od pracy w okresie 6 dni kalendarzowych poprzedzających lub następujących po takiej niedzieli, z tym że jeżeli wykorzystanie przez pracownika dnia wolnego w tym czasie nie jest możliwe, pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikowi dzień wolny do końca okresu rozliczeniowego.

Ponadto zgodnie z projektem pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikowi co najmniej dwie niedziele wolne od pracy w miesiącu kalendarzowym.

Źródło:
- poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni oraz ustawy - Kodeks pracy wraz z uzasadnieniem, Sejm RP X kadencji, druk nr 384, https://sejm.gov.pl.

_____________________________________

Treści publikowane w serwisie internetowym PlanetaPrawo.pl mają charakter informacyjno-edukacyjny. Nie stanowią one porad prawnych i nie zastępują profesjonalnej pomocy prawnej. Administrator nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek skutki związane z ich wykorzystywaniem. Wszelkie prawa zastrzeżone – powołując się na publikację podaj źródło. Wykorzystywanie zawartości serwisu internetowego PlanetaPrawo.pl jako danych treningowych AI jest zabronione.

PlanetaPrawo.pl - przepisy, praktyczne komentarze, orzecznictwo, marketing prawniczy

Odwiedź nasz Sklep, polub nas na Facebooku, obserwuj nas na Twitterze