Zastaw antychretyczny w praktyce

Redakcja
2024-08-02 20:08
Komentarze (0)

Tak zwany zastaw antychretyczny umożliwia zaspokojenie roszczeń zastawnika z pożytków przynoszonych przez przedmiot zastawu. Polskie prawo reguluje jednak tylko odmianę właściwego zastawu antychretycznego, o czym szerzej w artykule.

Istota zastawu

Zastaw jest ograniczonym prawem rzeczowym. Ustanawia się go w celu zabezpieczenia wierzytelności. W ten sposób wierzyciel może dochodzić zaspokojenia z rzeczy stanowiącej przedmiot zastawu bez względu na to, czyją stała się własnością, i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela rzeczy. Ustanowienie zastawu wymaga wydania przedmiotu zastawu wierzycielowi. Powinien on czuwać nad jej zachowaniem stosownie do przepisów o przechowaniu za wynagrodzeniem. Po wygaśnięciu zastawu powinien zwrócić rzecz zastawcy.

Ważne
Wydanie rzeczy wierzycielowi nie jest konieczne, jeżeli ustanowiono zastaw rejestrowy, dla którego konieczny jest wpis do rejestru zastawów.

W umowie zastawu powinno się określić w szczególności:
-przedmiot zastawu,
-sposób przechowywania przedmiotu zastawu w okresie obowiązywania umowy,
-sposób i termin wydania przedmiotu zastawu zastawnikowi,
-sposób zaspokojenia wierzytelności z przedmiotu zastawu.
Poniżej znajduje się fragment projektu umowy zastawu regulujący przedmiot zastawu.

(...)

§ 2
Przedmiot zastawu

1. Przedmiotem zastawu jest ………………………………………………………………….. .
2. Zastawca oświadcza, że przedmiot zastawu:
1) stanowi jego wyłączną własność,
2) nie jest obciążony prawem osoby trzeciej,
3) nie stanowi przedmiotu zabezpieczenia lub egzekucji,
4) nie wchodzi w skład masy upadłości,
5) jest wolny od wad fizycznych.
3. Przedmiot zastawu przynosi pożytki w postaci ……………………….., o wartości …………………………………..

(...)

W umowie zastawu powinno się odnieść do przyczyny jej zawarcia, a więc do tzw. kauzy. Jeżeli strony ustanawiają zastaw np. w związku z uprzednim zawarciem umowy pożyczki, to warto tę okoliczność zaznaczyć określając dzień zawarcia umowy, całkowitą wysokość wierzytelności przysługującej zastawnikowi oraz termin spłaty.

Zakres zabezpieczenia

Oprócz wierzytelności głównej zastaw zabezpiecza także roszczenia o odsetki za trzy ostatnie lata przed zbyciem rzeczy w postępowaniu egzekucyjnym lub upadłościowym, przyznane koszty postępowania w wysokości nieprzekraczającej dziesiątej części kapitału oraz inne roszczenia o świadczenia uboczne, w szczególności roszczenie o odszkodowanie z powodu niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania oraz o zwrot nakładów na rzecz.

Zaspokojenie roszczeń zastawnika

Zaspokojenie roszczeń zastawnika z rzeczy obciążonej następuje według przepisów o sądowym postępowaniu egzekucyjnym. W celu zaspokojenia roszczenia zastawnik powinien uzyskać tytuł wykonawczy, a następnie udać się do komornika w celu wszczęcia postępowania egzekucyjnego. Wyjątki od zasady sądowej egzekucji zaspokojenia roszczeń zastawnika z przedmiotu zastawu będącego rzeczą ruchomą zawierają przepisy art. art. 313 oraz 319 k.c. Ten ostatni normuje tzw. zastaw antychretyczny.

Zastaw antychretyczny

Artykuł 319 k.c. umożliwia zaspokojenie zastawnika z pożytków przynoszonych przez rzecz (tzw. zastaw antychretyczny). Stosownie do art. 319 k.c. jeżeli rzecz obciążona zastawem przynosi pożytki, zastawnik powinien, w braku odmiennej umowy, pobierać je i zaliczać na poczet wierzytelności i związanych z nią roszczeń. Po wygaśnięciu zastawu obowiązany jest złożyć zastawcy rachunek.

Na mocy wspomnianego przepisu obowiązek pobierania pożytków i zaliczania ich na dług istnieje niezależnie od tego, czy strony tak postanowiły w umowie (jest to obowiązek ustawowy). Nie oznacza to, że w umowie zastawu nie wolno stosować postanowień wprowadzających omawiany obowiązek zastawnika. Trzeba też odnotować, że w sprawie pożytków z rzeczy strony mogą zdecydować inaczej, tzn. wskazać, że będą one przypadały zastawcy. Wynika to stąd, że art. 319 k.c. jest przepisem dyspozytywnym (wskazuje na to jego brzmienie - "w braku odmiennej umowy"). To ostatnie rozwiązanie zwalnia zastawnika z obowiązku pobierania pożytków i zaliczania ich na poczet długu.

Warto zauważyć, że polskie prawo nie dopuszcza zawarcia umowy zastawu, w której zastawnik zaspokaja swe roszczenie wyłącznie z pożytków przedmiotu zastawu. Oznacza to, że na podstawie art. 319 k.c. zastawnik może pobierać pożytki oraz zaliczać je na poczet wierzytelności tylko dodatkowo. Poniżej znajduje się fragment projektu umowy zastawu odnoszący się do zaspokojenia roszczeń zastawnika z pożytków przynoszonych przez rzecz. Także tu następuje odniesienie do kauzy zastawu (zob. ust. ust. 1, 3 i 4 in fine).

(...)

§ 4
Pożytki

1. Zastawnik będzie pobierał pożytki z przedmiotu zastawu i zaliczał je na poczet wierzytelności wynikających z umowy, o której mowa w § 1 ust. 2 niniejszej umowy.
2. Pożytki z przedmiotu zastawu będą pobierane w następujący sposób: …………………………………………………………………. .
3. Zastawnik będzie na bieżąco informował Zastawcę o pożytkach pobranych i zaliczonych na poczet wierzytelności wynikających z umowy, o której mowa w § 1 ust. 2 niniejszej umowy.
4. Niezwłocznie po wygaśnięciu zastawu Zastawnik złoży Zastawcy rachunek z pożytków pobranych i zaliczonych na poczet wierzytelności wynikających z umowy, o której mowa w § 1 ust. 2 niniejszej umowy.

(...)

Przeniesienie wierzytelności zabezpieczonej zastawem

Przeniesienie wierzytelności zabezpieczonej zastawem pociąga za sobą przeniesienie zastawu. W razie przeniesienia wierzytelności z wyłączeniem zastawu zastaw wygasa. Natomiast zastaw nie może być przeniesiony bez wierzytelności, którą zabezpiecza.

_____________________________________

Treści publikowane w serwisie internetowym PlanetaPrawo.pl mają charakter informacyjno-edukacyjny. Nie stanowią one porad prawnych i nie zastępują profesjonalnej pomocy prawnej. Administrator nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek skutki związane z ich wykorzystywaniem. Wszelkie prawa zastrzeżone – powołując się na publikację podaj źródło. Wykorzystywanie zawartości serwisu internetowego PlanetaPrawo.pl jako danych treningowych AI jest zabronione.

PlanetaPrawo.pl - przepisy, praktyczne komentarze, orzecznictwo, marketing prawniczy

Odwiedź nasz Sklep, polub nas na Facebooku, obserwuj nas na Twitterze