Zakaz prowadzenia pojazdów jest środkiem karnym, który sąd orzeka fakultatywnie lub obligatoryjnie. Odnosić się on może zarówno do pojazdów mechanicznych, jak i innych pojazdów. Ustawa karna zawiera różne odmiany tego zakazu, zależne od ciężkości przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji.
Polska ustawa karna zawiera odrębne wyliczenie kar kryminalnych oraz środków karnych. W przeciwieństwie do kar, które są nacechowane represyjnie, środki karne spełniają przede wszystkim funkcję prewencyjną oraz wychowawczą. Katalog środków karnych został przez prawodawcę zawarty w art. 39 k.k. Katalog ten zawiera m.in. zakaz prowadzenia pojazdów. Szczegółowa regulacja dotycząca tego środka karnego zawarta została w art. 42 k.k.
Omawiany środek karny orzeka się zarówno fakultatywnie, jak i obligatoryjnie. Ustawa karna nie ogranicza możliwości sądu do orzeczenia jedynie zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych, toteż można orzec również zakaz prowadzenia innych pojazdów. Sąd może orzec:
-zakaz prowadzenia pojazdów określonego rodzaju (art. 42 § 1 i 2 k.k.),
-zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych (art. 42 § 1a, 3 i 4 k.k.) albo
-zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów (art. 42 § 2 k.k.).
Orzeczeniu środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów nie stoi na przeszkodzie okoliczność polegająca na tym, że sprawca nie posiada uprawnień do kierowania określonego rodzaju pojazdem mechanicznym.
>> Zobacz też: Przepadek pojazdu za jazdę po alkoholu
Zakaz prowadzenia pojazdów określonego rodzaju może być orzeczony fakultatywnie w razie skazania osoby uczestniczącej w ruchu (osobą taką jest przede wszystkim kierujący pojazdem, ale także np. pieszy) za przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, w szczególności jeżeli z okoliczności popełnionego przestępstwa wynika, że prowadzenie pojazdu przez tę osobę zagraża bezpieczeństwu w komunikacji.
Stosownie do art. 42 § 1a k.k. zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych orzeka się w stosunku do:
-sprawcy przestępstwa w postaci ucieczki przed pościgiem prowadzonym przez osobę uprawnioną do kontroli ruchu drogowego (art. 178b k.k.);
-sprawcy przestępstwa prowadzenia pojazdu mechanicznego pomimo cofnięcia uprawnienia (art. 180a k.k.);
-sprawcy przestępstwa niezastosowania się do sądowego zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych (art. 244 k.k.).
Sąd orzeka zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów albo pojazdów określonego rodzaju, jeżeli sprawca w czasie popełnienia przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji był w stanie nietrzeźwości, pod wpływem środka odurzającego lub zbiegł z miejsca zdarzenia określonego w art. 173 k.k. (katastrofa), art. 174 k.k. (sprowadzenie bezpośredniego niebezpieczeństwa katastrofy) lub art. 177 k.k. (wypadek) lub po takim zdarzeniu, a przed poddaniem go przez uprawniony organ badaniu w celu ustalenia zawartości alkoholu lub środka odurzającego w organizmie, spożywał alkohol lub zażywał środek odurzający.
Sąd orzeka zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych dożywotnio w stosunku do sprawcy, który popełnił przestępstwo z art. 178a § 4 k.k., tj. prowadził pojazd w stanie nietrzeźwości w sytuacji, gdy sprawca ten był już wcześniej prawomocnie skazany za prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego albo za niektóre przestępstwa określone w tym przepisie.
Ponadto sąd orzeka zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych dożywotnio w stosunku do sprawcy, który popełniając dane przestępstwo był w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego lub zbiegł z miejsca zdarzenia, lub po takim zdarzeniu, a przed poddaniem go przez uprawniony organ badaniu w celu ustalenia zawartości alkoholu lub środka odurzającego w organizmie, spożywał alkohol lub zażywał środek odurzający.
Chodzi o następujące przestępstwa:
-z art. 173 k.k., tj. katastrofa której następstwem jest śmierć innej osoby lub ciężki uszczerbek na jej zdrowiu;
-z art. 177 § 2 k.k., tj. wypadek, którego następstwem jest śmierć innej osoby albo ciężki uszczerbek na jej zdrowiu;
-z art. 355 § 2 k.k., tj. wypadek, którego następstwem jest śmierć innej osoby lub ciężki uszczerbek na jej zdrowiu spowodowany przez żołnierza, który prowadził uzbrojony pojazd mechaniczny.
Względna obligatoryjność orzeczenia zakazu
Sąd może odstąpić od orzeczenia obligatoryjnego zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na podstawie tego przepisu, jeżeli zachodzi wyjątkowy wypadek, uzasadniony szczególnymi okolicznościami.
Sąd orzeka zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych dożywotnio w razie ponownego skazania osoby prowadzącej pojazd mechaniczny w warunkach określonych w art. 42 § 3 k.k. Bezwzględny obowiązek orzeczenia przez sąd zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych dożywotnio odnosi się do przypadków, w których sprawca powraca do ciężkiego przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji i znajduje się przy tym w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego, ewentualnie ucieka z miejsca zdarzenia.
___________________________________________________
Treści publikowane w serwisie internetowym PlanetaPrawo.pl mają charakter informacyjno-edukacyjny. Nie stanowią one porad prawnych i nie zastępują profesjonalnej pomocy prawnej. Administrator nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek skutki związane z ich wykorzystywaniem. Wszelkie prawa zastrzeżone – powołując się na publikację podaj źródło. Wykorzystywanie zawartości serwisu internetowego PlanetaPrawo.pl jako danych treningowych AI jest zabronione.
PlanetaPrawo.pl - przepisy, praktyczne komentarze, orzecznictwo, marketing prawniczy
Odwiedź nasz Sklep, polub nas na Facebooku, obserwuj nas na Twitterze
Milczenie organu administracyjnego
2022-03-16 15:23
Kiedy bank może zrobić ksero dowodu osobistego?
2022-09-02 15:30
Zapis na sąd polubowny w praktyce
2023-04-18 10:00
Nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego - mediacja
2023-05-20 00:03
