Umowa poręczenia w praktyce

Redakcja
2024-04-10 00:03
Komentarze (0)

Poręczenie może zostać udzielone przez oświadczenie poręczyciela złożone wierzycielowi w formie pisemnej, natomiast oświadczenie wierzyciela może nastąpić nawet per facta concludentia.

Poręczenie – istota stosunku prawnego

Poręczenie jest umową zawieraną pomiędzy poręczycielem a podmiotem występującym w charakterze wierzyciela w stosunku prawnym łączącym go z dłużnikiem. Poręcznie wzmacnia pozycję wierzyciela poprzez ustanowienie osoby trzeciej w pozycji współdłużnika (obok dłużnika głównego). Poręczyciel, który spłacił wierzyciela na podstawie umowy poręczenia, nabywa spłaconą wierzytelność do wysokości dokonanej zapłaty (zob. art. 518 § 1 k.c.).

>> Zobacz też: Poręczenie wekslowe

Poręczenie może dotyczyć długu istniejącego (zarówno wymagalnego jak i niewymagalnego). Dług ten może wynikać z umowy, ale także np. z czynu niedozwolonego. Jeżeli natomiast poręczenie dotyczy długu przyszłego, strony powinny określić maksymalną jego wysokość (zob. art. 878 § 1 k.c.).

Akcesoryjność poręczenia

Poręczenie ma charakter akcesoryjny w stosunku do zobowiązania dłużnika. Zabezpieczenie wykonania tego zobowiązania stanowi dla umowy poręczenia causę, czyli powód, dla którego dokonuje się tej czynności prawnej. Powoduje to doniosły skutek, który polega na tym, że ewentualna nieważność zobowiązania dłużnika pociąga za sobą także nieważność poręczenia. Nieważności nie należy jednak mylić z przedawnieniem długu głównego.

Zobowiązanie poręczyciela musi być wskazane jednoznacznie

Nie sposób nie zgodzić się ze stanowiskiem, według którego umowa poręczenia powinna być tak sformułowana, aby wynikało z niej to, kto jest poręczycielem, wierzycielem i dłużnikiem (por. wyr. SA w Katowicach z 30.11.2016 r., V ACa 510/16, https://orzeczenia.katowice.sa.gov.pl). Zobowiązanie poręczyciela względem wierzyciela powinno wynikać z umowy poręczenia w sposób niepozostawiający wątpliwości co do jego charakteru.

Poniżej znajduje się fragment projektu umowy poręczenia odnoszący się do zobowiązania poręczyciela. Należy podkreślić, że samo oznaczenie poręczyciela, jako osoby zawierającej umowę z wierzycielem dłużnika, następuje w komparycji.

§ 1
Przedmiot umowy

Na podstawie niniejszej umowy Poręczyciel zobowiązuje się względem Wierzyciela wykonać ciążące na Janie Nowaku, zam. ul. Igrekowa 1000 w Iksowie, legitymującym się dowodem osobistym seria i nr QQQ000000 (zwanym dalej „Dłużnikiem”) zobowiązanie do zapłaty kwoty 100 zł (słownie: sto złotych 00/100) wynikające z umowy sprzedaży, której kopia stanowi załącznik nr 2 do niniejszej umowy, na wypadek gdyby Dłużnik zobowiązania tego nie wykonał w terminie jego wymagalności.

Forma poręczenia

Ustawodawca zastrzega dla oświadczenia poręczyciela formę pisemną pod rygorem nieważności (zob. art. 876 § 2 k.c.). Poręczenie może zostać udzielone przez złożenie oświadczenia woli wierzycielowi, zgodnie z którym poręczyciel zobowiązuje się zaspokoić jego roszczenie na wypadek, gdyby dłużnik zobowiązania nie wykonał, natomiast oświadczenie woli wierzyciela może zostać złożone nawet w sposób konkludentny.

Poręczenie generalne

W orzecznictwie dopuszcza się tzw. poręczenie generalne, obejmujące wszelkie już istniejące lub przyszłe zobowiązania dłużnika głównego (zob. wyr. SA w Katowicach z 30.11.2016 r., V ACa 510/16, https://orzeczenia.katowice.sa.gov.pl). W zakresie poręczenia za dług przyszły istotne jest to, że jeżeli poręczenie takie jest poręczeniem bezterminowym, poręczyciel może odwołać poręczenie aż do momentu powstania długu (zob. art. 878 § 2 k.c.).

Zakres zobowiązania poręczyciela

Zakres zobowiązania poręczyciela jest wyznaczony zakresem zobowiązania dłużnika (zob. art. 879 § 1 k.c.), z tym że bez wpływu na zobowiązanie poręczyciela pozostają czynności prawne dłużnika, które rozszerzają jego zobowiązanie po udzieleniu poręczenia (zob. art. 879 § 2 k.c.).

Zgodnie z ogólną zasadą poręczyciel odpowiada jak współdłużnik solidarny. Oznacza to, że wierzyciel może żądać spełnienia całości lub części świadczenia zarówno od poręczyciela, jak i dłużnika łącznie, jak również od każdego z nich z osobna. Zarówno dłużnik, jak i poręczyciel są zobowiązani względem wierzyciela aż do momentu jego zupełnego zaspokojenia (zob. art. 366 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 881 k.c.). Solidarności zobowiązania dłużnika i poręczyciela nie przeszkadza odmienny sposób zobowiązania dłużnika głównego i poręczyciela (zob. N. Szok, Umowy cywilne. Wzory z komentarzem, Szczecin 2024, s.152).

Warto wiedzieć jednak, że poręczyciel może podnieść przeciwko wierzycielowi wszelkie zarzuty przysługujące dłużnikowi. Dotyczy to w szczególności potrącenia wierzytelności dłużnika z wierzytelnością wierzyciela (zob. art. 883 § 1 k.c.).

Obowiązki informacyjne stron

Poręczyciel powinien zawiadomić dłużnika o dokonanej przez siebie zapłacie długu. Jeżeli tego nie uczynił, a dłużnik zobowiązanie wykonał, poręczyciel nie może żądać od dłużnika zwrotu tego, co sam wierzycielowi zapłacił za wyjątkiem przypadku, w którym dłużnik działał w złej wierze (zob. art. 885 k.c.).

Jeżeli poręczenie zostało udzielone za wiedzą dłużnika, powinien on zawiadomić poręczyciela o wykonaniu zobowiązania. W braku zawiadomienia poręczyciel, który zaspokoił wierzyciela, może żądać od dłużnika zwrotu tego, co wierzycielowi zapłacił, chyba że działał w złej wierze (zob. art. 886 k.c.).

__________________________________________________

Treści publikowane w serwisie internetowym PlanetaPrawo.pl mają charakter informacyjno-edukacyjny. Nie stanowią one porad prawnych i nie zastępują profesjonalnej pomocy prawnej. Administrator nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek skutki związane z ich wykorzystywaniem. Wszelkie prawa zastrzeżone – powołując się na publikację podaj źródło. Wykorzystywanie zawartości serwisu internetowego PlanetaPrawo.pl jako danych treningowych AI jest zabronione.

PlanetaPrawo.pl - przepisy, praktyczne komentarze, orzecznictwo, marketing prawniczy

Polub nas na Facebooku, obserwuj nas na Twitterze oraz Instagramie